Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,701
Wêne 105,970
Pirtûk PDF 19,729
Faylên peywendîdar 98,906
Video 1,422
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
الجذور الكوردية لِبعض الكلمات العربية (1)
Di cihê lêgerîna me de bi rastnivîsa rast bigerin, hûnê encamên xwestinê bibînin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الجذور الكوردية لِبعض الكلمات العربية

الجذور الكوردية لِبعض الكلمات العربية
الجذور الكوردية لِبعض الكلمات العربية (1)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6828 - 2021-03-01 - 22:37
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

هناك الكثير من الكلمات العربية المُقتبسَة من اللغة الكوردية. هذا الإقتباس يعود الى أنّ اللغة العربية كانت لغة فقيرة بسبب الفُقر الحضاري لبيئتهم الصحراوية الجرداء القاحلة، بينما اللغة الكوردية ترعرعت في أحضان بيئة حضارية على ضفاف نهرَي دجلة والفرات التي أوجبت إيجاد مفردات تتجاوب مع التطور الزراعي والصناعي والتجاري الذي شهدته كوردستان. لذلك عندما إحتل العرب كوردستان، أثْرَوا لغتهم من خلال إقتباس الكثير من المفردات الكوردية. أذكر أكثر من (200) كلمة عربية، حسب الترتيب الأبجدي لها، في سلسلة من المقالات التي أنشرها هنا في حلقات تجنبّاً للإطالة، والتي لها جذور كوردية بالإستناد الى مصادر لغوية رصينة.
1. أتون: هذه الكلمة العربية مقتبسة من الكلمة الكوردية (تين) التي تعني (الطاقة الشمسية) أو (حرارة الشمس). من الجدير بالذكر أن كلمة (Utu) السومرية تعني (كُرة الشمس Sphere of the Sun) التي لها صلة بالحرارة.
2. أساورة: تعني (فُرسان)، متأتية من كلمة (ميران) الخورية التي كانت شريحة ميتانية، أُطلِقت ككُنية على أفراد الطبقة التي تلي طبقة الملوك والتي كان أفرادها هو الوحيدين الذين كان يحق لهم ركوب الخيول والدخول بها الى ساحة الحرب. إنتقل هذا المصطلح الى الميديين والأخمينيين بِصيغة (ئەسپابارا Espabara) ودخلت الى اللغة الكوردية على شكل (سوپاه Supah)، أي (محاربون) وثمّ أصبحت تعني (جيش) في اللغة الكوردية. دخلت هذه الكلمة الخورية الى اللغة العربية بِصيغة (أساورة) التي تعني (فُرسان) (1).
3. أستاذ: هذه الكلمة مأخوذة من الكلمة الپهلوية (ئۆستات Ostat) التي تعني (خبير). هذه الكلمة دخلت أيضاً الى اللغة التركية بِصيغة (هۆستا Hosta) والى اللغة الفارسية بِصيغة (أستاد)(2).
4. إشتهاء: هذه الكلمة مُقتبسة من الكلمة الكوردية (شتا Şta) التي تعني (طعام) (3).
5. أصطخر: هذه الكلمة مُقتبسة من الكلمة الكوردية (ئەستێرك Estêrk) التي تعني (سد صغير). إقتبس الفُرس هذه الكلمة الكوردية وحوّروها الى (أستخر) ودخلت الى اللغة العربية بِصيغة (أصطخر) (4).
6. إقليد: هذه الكلمة العربية متأتية من الكلمة الكوردية (كلیل Kilîl) التي تعني (مفتاح) (5).
7. الله: يتركب الإسم من الكلمة السومرية (ألّ) المكررة (ألّ ألّ) المستعملة للتعظيم أو التكبير (6). في البداية كانت تعني (الإشراق واللمعان والسماء) كأعلى موقع في الكون [a]. بعد أن تنازلت الإلهة السومرية (إينانا) عن عرش السماوات على إثر إستلام الأب سيادة المجتمع على الأرض، إحتل الإله المذّكر (ألّ) العرش في نهاية العصر الزراعي ومطلع العصر التاريخي، كما تؤكد ذلك المجريات التاريخية في بلاد سومر (b). إستعار الأكديون هذه الكلمة السومرية بِصيغة عَل (عال) أو إيلو (إيلٌ) ودخلت في أسماء العَلَم الأكدية. في بلاد سوبارتو، ساد هذا المصطلح (ألّ) بين الخوريين في الفترة الواقعة بين سنة 1600 – 1500 قبل الميلاد وعندما وصل الى بلدان الشام الحالية، إستعمله الكنعانيون للدلالة على (رب الأرباب) وكان يعني عندهم (الجبّار، القوي، صاحب العز والعظمة). بدأ العبرانيون يستعملونه بِصيغة (إيلوهيم)، حيث تمّ تسجيله في بداية القرن السادس قبل الميلاد في (سفر دانيال 36:11) وقال اليهود عنه (ها إيل) في حالة المفرد أو (إيليم) بمعنى (إله الآلهة) التي لفظها العرب لاحقاً بِصيغة (اللهمّ) [7].
8. أنْجَر: هذه الكلمة العربية مُقتبسة من الكلمة الكوردية (لەنگەر Lenger). هذه الكلمة الكوردية إقتبسها الفُرس أيضاً وبِنفس صيغتها الكوردية (8).
9. أيوان: هذه الكلمة مقتبسة من الكلمة الكوردية (هەیوان Heywan) ودخلت الى اللغة الفارسية أيضاً بِصيغة (ايوان) (9).
10. باز: طير يتم إستخدامه للصيد. هذا الإسم مأخوذ من الكلمة الآڤيستية (الميدية) (ڤەز Vez) التي تعني (طيران). أصبحت هذه الكلمة في اللغة الپهلوية (باژ (Baj و(باچ Baç) (10).
11. باشق: هذه الكلمة متأتية من الكلمة الكوردية (واشه Waşe) (11).
12. بديع: مقتبسة من الكلمة الكوردية ((بەدەو Bedew) التي تعني (جميل) و(طيّب). هذه الكلمة المركبة تتألف من كلمة (بە Be) التي تعني (ذو) أو (صاحب) وكلمة (دەو dew) المتأتية من كلمة (تەوز Tewz) التي تعني (مجوهرات) و(فتنة). الكلمتان الإنگليزيتان(Beauty) و (Beautiful) مأخوذتان من هذه الكلمة الكوردية. كلمة (Boutique) الفرنسية التي تعني (محل بيع الموديلات والأشياء الجميلة) مأخوذة أيضاً من هذه الكلمة الكوردية(12).
13. بُرج: مأخوذة من الكلمة الكوردية (بەرز Berz) التي تعني (عالي). في اللغة الميدية (لغة آڤيستا) هذه الكلمة هي (بەرەزه Bereze و(بەرزا Berza) (14). أساس هذه الكلمة هو الكلمة الكوردية القديمة (بورگ Burg) التي كانت تعني (جبل) (13). دخلت الكلمة الكوردية القديمة (بورگ Burg) الى مختلف اللغات الهندوأوروپية، حيث على سبيل المثال إقتبستها اللغة السويدية بصيغة (Berg) ولها نفس المعنى، أي جبل. دخلت هذه الكلمة الكوردية في أسماء كثير من المدن الأوروپية، مثل مدينة (Hamburg) الألمانية ومدينة (Edinburgh) الأسكتلندية وغيرهما من المدن.
14. برجوازية: أساس هذه الكلمة هو الكلمة الكوردية القديمة (بورگ Burg) التي كانت تعني (جبل). إستُحدِث مصطلح (بورگواز Burguwaz) (برجوازية) لإطلاقه على سكنة القِلاع لتمييزهم عن الطبقات الكادحة الفقيرة التي كانت تسكن في القرى المحيطة بهذه المدن، وخاصة بعد الإنقلاب الصناعي (13).
15. بَرَزَ: هذه الكلمة ومشتقاتها، مثل بارز، بروز، متأتية من الكلِمة الكوردية (بەرز Berz) التي تعني (عالي)، حيث يدلّ الفعل (بَرَزَ) على (العلو والظهور). هذه الكلمة في لغة آڤێستا الميدية هي (Berza) و(Bereze). إشتقت من هذه الكلمة في اللغة الكوردية، كلمة (بلند Bilind) التي تعني (عالي) وتعني أيضاً (طويل القامة). هذه الكلمة الكوردية الأخيرة داخلة في اللغة التركية بِصيغة (Bûlent) وأصبحت في اللغة الفارسية (بلند) (14).
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 132 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/- 11-03-2024
Gotarên Girêdayî: 15
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 01-03-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ziman zanî
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 11-03-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 11-03-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 11-03-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 132 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,701
Wêne 105,970
Pirtûk PDF 19,729
Faylên peywendîdar 98,906
Video 1,422
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Dosya
Navên Kurdî - Zayend - Bêl alî Cih - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Cih - Cih - Gund Cih - Bajêr - Sêwaz

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.578 çirke!