Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 525,881
Wêne 106,498
Pirtûk PDF 19,792
Faylên peywendîdar 99,694
Video 1,449
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,418
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,778
هەورامی 
65,755
عربي 
28,890
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,319
فارسی 
8,548
English 
7,170
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,869
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,010
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
132
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
29,983
MP4 
2,353
IMG 
194,664
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
الملِكة الميتانية (نفرتيتي Nefertiti)
Kurdîpêdiya wergirtina agahdariyê hêsantir dike, Ji ber vê yekê mîlyonek agahdarî li ser telefonên we yên destan tomar kir!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الملِكة الميتانية (نفرتيتي Nefertiti)

الملِكة الميتانية (نفرتيتي Nefertiti)
الملِكة الميتانية (نفرتيتي Nefertiti)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6729 - 2020-11-11 - 23:09
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (7)
مكانة المرأة في الحضارة الخورية (الهورية) (2 – 2)

الملِكة الميتانية (نفرتيتي Nefertiti)
نظراً للدور الكبير الذي لعبته الأميرة الميتانية (تادو-هيپا Tadu-Hepa) نفرتيتي في الحياة السياسية والدينية المصرية الفرعونية، نركّز في هذا المقال على الحديث عن هذه الأميرة.
الميتانيون هم جزء من الخوريين (u)، حيث أنهم ظهروا منذ حوالي سنة 1500 قبل الميلاد وقاموا بِتوحيد الممالك الخورية في مملكة بإسم (مملكة ميتاني)، وجعلوا مدينة (واشوكاني Washukkanni) الواقعة في منطقة الجزيرة بإقليم غرب كوردستان، عاصمةً لمملكتهم. ضمّت مملكة ميتاني معظم مناطق أقاليم جنوب ووسط وغرب كوردستان، حيث أنها امتدّت من مدينة نوزي (مدينة كركوك الحالية) إلى البحر الأبيض المتوسط(26).
تشير المكتشفات الأثرية الخورية إلى أنه كان للميتانيين دور كبير في ظهور العلاقات الدبلوماسية بين دول الشرق الأدنى القديم. في بداية تأسيس مملكة ميتاني، كانت مصر الدولة المنافِسة الرئيسية للميتانيين عندما كان الملِك الفرعوني (ثوتموس الثالث Thutmose III) في الحُكم. بعد معارك قليلة للميتانيين ضد الفراعنة في سبيل السيطرة على غرب كوردستان، أصبح الجانبان حليفَين بعد أن رأوا أن مملكة آشور في الشرق ومملكة الهيتيين (الحثيين) في الشمال أصبحتا قويتَين، وتريدان السيطرة على سوريا الحالية التي كان قسم منها يحكمه الميتانيون والقسم الآخر كان تحت حُكم المصريين. لذلك رأى كل من الفرعون المصري (آمنحوتپ الثاني Amenhotep II) والملِك الميتاني (أرتاتاما الأول Artatama I) أن من مصلحة مصر ومملكة ميتاني عقد معاهدة سلام وتحالف بينهما للتصدّي للأخطار التي كان يُشكّلها كلّ من الهيتيين والآشوريين، للمملكتَين. طبقاً للإتفاقية التي أُبرِمت بين الجانبَين، تمّ تقسيم سوريا مناصفةً بين مصر ومملكة ميتاني، وأصبحت منطقة (حِمْص) الحدود الفاصلة بين النفوذ الميتاني شمالاً والنفوذ المصري جنوباً. كما أنه تمّ عقد اتفاقية صداقة وتحالف بين الميتانيين والمصريين ضد الهيتيين (الحثيين) في عهد الملِك الميتاني (أرتاتاما الثاني Artatama II) والفرعون المصري (تحوتموس الرابع) (27)، لحماية مصالحهما من التهديدات التي كانت تُشكّلها الإمبراطورية الهيتية (الحثية) التي ظهرت في المنطقة آنذاك.
بعد هذا التحالف أصبحت علاقات ملوك الميتانيين متينة مع فراعنة مصر وأخذو يتبادلون الرُسل والهدايا معهم. تتويجاً للعلاقة الودية التي سادت بين الملوك الميتانيين و فراعنة مصر، الفرعون المصري (آمنحوتپ الثالث Amenhotep III) (حكمَ عام 1391 – 1353 قبل الميلاد) تزوّج (گيلوهيپا Gilu-Hepa)، التي كانت أخت الملك الميتاني (توشراتا Tushratta) (حكمَ من حوالي عام 1382 الى عام 1342 قبل الميلاد) (v) الذي هو والِد الفرعون (أخناتون). تظهر من النقوش المكتوبة على الألواح الطينية، أنّ هذه الأميرة الميتانية عند زواجها، أخذت معها الى مصر (317) وصيفة وخادمة وكان ذلك في السنة العاشرة من حُكم الفرعون (أمنحوتپ الثالث Amenhotep III) [28].
كما أن الفرعون المصري (أمنحوتپ الثالث Amenhotep III) تزوج أيضاً إبنة الملِك الميتاني (توشراتتا) التي كان إسمها (تادو-هيپا Tadu-Hepa) (1381-1341 قبل الميلاد). عندما توفي الفرعون المصري (أمنحوتپ الثالث Amenhotep III)، تزوج إبنه (أمنحوتپ الرابع Amenhotep IV) (حكمَ من عام 1353 الى عام 1337 قبل الميلاد) الأميرة الميتانية (تادوهيپا Tadu-Hepa)، والذي غيّر إسمه فيما بعد الى (أخناتون)، وأطلق إسم (نفرتيتي Nefertiti) على زوجته (تادوهيپا Tadu-Hepa) والتي أصبحت الملِكة الفرعونية الشهيرة في التأريخ بجمالها ودورها المحوري في حُكم مصر الفرعونية [w، x]. في رسالة ميتانية التي باقية الى الآن، ويمكن قراءتها بِوضوح، وهي للملِك الميتاني (توشراتتا) مُرسَلة الى الفرعون المصري (أمنحوتپ الثالث)، يُعلن فيها قبوله لزواج إبنته (تادوهيپا Tadu-Hepa) من الفرعون المصري (أمنحوتپ الثالث) (29). (نفرتيتي) تعني باللغة المصرية القديمة (الجميلة قد وصلتْ) (30). يوجد تمثال (نفرتيتي) في متحف برلين في ألمانيا. من الجدير بالذكر أنّ (نفرتيتي) مولودة في سنة (1381) قبل الميلاد وكان عمرها (15) سنة عندما تزوجت الفرعون المصري (أمنحوتپ الثالث) (31). بعد وفاة زوجها، تزوجت (أمنحوتپ الرابع) وكان عمرها ثلاثين سنة وكانت لها (6) ست بنات (32). كانت (نفرتيتي) ذات قدّ نحيل ولون عينيها فستقي وطولها (140) سنتيمتر وذات بشرة بيضاء (32).
(آتون) تعني (طاقة الشمس)، حيث دعا الفرعون (أخناتون) الناس الى عبادة هذا الإله، الذي هو الإله الوحيد الذي يجب أن تتم عبادته لأنه خلقَ البشر في كل مكان. رجال الدين الذين كانوا يعبدون الإله (آمون) وقفوا ضد هذه الدعوة ل(أخناتون)، مما اضطر أن يترك العاصمة (طيبة) والقيام ببناء عاصمة جديدة له في مصر، أسماها (أخت - آتون) التي تعني (أُفق آتون) وانتقل اليها (33).
تحت تأثير زوجته (نفرتيتي)، آمن الفرعون أخناتون بالمعتقدات الدينية الخورية الشمسانية التي كانت زوجته (نفرتيتي) تؤمن بها، حيث قام مع زوجته بنشر هذه المعتقدات الدينية في مصر وأوجدا ديناً توحيدياً يؤمن بإله واحد وهو (آتون) أي (طاقة الشمس). فرضَ (أخناتون) عبادة الإله (آتون) بدلاً من الإله (آمون) وبذلك قام بثورة دينية كبرى التي إنعكست بدورها على الحياة في مصر، خاصةً الحياة الثقافية والفنية فيها. هكذا بدأت تسود المعتقدات الدينية الخورية في مصر الفرعونية. بعد إيجاد الدين الجديد، غيّر الفرعون (أمنحوتپ الرابع) إسمه الى (أخناتون) الذي يعني “أفق آتون”. كما أنه بعد إيجاد الدين الجديد، أطلق على زوجته (تادوهيپا) إسم “نفرنفراتون نفرتيتي” الذي يعنى “آتون يشرق لأن الجميلة قد وصلتْ”. يُعتبَر دين (أخناتون) أقدم دين توحيدي في تاريخ البشرية.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 81 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
Gotarên Girêdayî: 4
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 11-11-2020 (4 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Kategorîya Naverokê: Jinan
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 12-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 81 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Çand û Civak
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO

Rast
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Tewfîq Wehbî
Babetên nû
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 525,881
Wêne 106,498
Pirtûk PDF 19,792
Faylên peywendîdar 99,694
Video 1,449
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
301,418
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,778
هەورامی 
65,755
عربي 
28,890
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,319
فارسی 
8,548
English 
7,170
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,119
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,869
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,010
Pirtûkxane 
2,706
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
132
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
MP3 
311
PDF 
29,983
MP4 
2,353
IMG 
194,664
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Çand û Civak
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Kurtelêkolîn
بين الديمقراطية و”الدُمى قراطية
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan Kurtelêkolîn - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Jinan Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Gotar & Hevpeyvîn Kurtelêkolîn - Cureya Weşanê - Born-digital

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.563 çirke!