Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 524,233
Wêne 106,124
Pirtûk PDF 19,753
Faylên peywendîdar 99,195
Video 1,439
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,606

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,757

هەورامی 
65,717

عربي 
28,771

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,173

فارسی 
8,354

English 
7,155

Türkçe 
3,567

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,121

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergê...
Weşanên
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
مكانة المرأة في الحضارة الإيلامية (سنة 3200 – 539 قبل الميلاد) (القسم الثاني)
Di cihê lêgerîna me de bi rastnivîsa rast bigerin, hûnê encamên xwestinê bibînin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

د. مهدي كاكه يي

د. مهدي كاكه يي
مكانة المرأة في الحضارة الإيلامية (سنة 3200 – 539 قبل الميلاد) (القسم الثاني)
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 6714 - 2020-10-25
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (4)

قبل الحديث عن الآلهة الإناث للإيلاميين وملِكات إيلاميات، من المفيد أن نذكر أنه لم تكن النساء في كوردستان القديمة تحظى بإحترام كبير فحسب، بل كانت مساوية للذكور، حيث كانت المرأة تستطيع إمتلاك الأرض وإدارة الأعمال، وكانت تتلقى أجرًا مساويًا لِأجر الرجُل، ويمكنها السفر بِحُرّية بمفردها، وكانت النساء من العائلة المالِكة يعقدن اجتماعات مجلسهن الخاص بشأن السياسة. إن الإحترام والحقوق التي تتمتع بها المرأة في المجتمع الكوردي في الوقت الحاضر قد تكون مستمدة من الثقافة الإيلامية القديمة.
الآن نعود للتحدث عن الآلهة الإناث للإيلاميين وملِكات إيلاميات.
الإلهة (پنيكير Pinikir)
هي أولى وأهم إلهة في تاريخ إيلام، حيث أنها معروفة من خلال وثائق مكتوبة لهذه الإلهة. هذه الإلهة هي رئيسة المجمع الديني الإيلامي (پانثيون pantheon)، وهي معروفة بِأُم الآلهة. أطلق علماء الآثار إسم (پنیكیر) عليها لمقارنتها مع (إيشتار Ishtar) التي هي إلهة الحُب والحرب في بلاد ما بين النهرَين(h). كانت هذه الإلهة أكثر أهمية من الإلهات الأخرى في معاهدة (هيتا Hita) التي تُبيّن عالَم الآلهة الإيلامية. هذه المعاهدة تبدأ بالنص التالي: أوه، إستمعي (پنیكیر) والآلهة البارزين المحترمين الآخرين! هذا التعبير يشير الى أهمية الإلهات في الدين الإيلامي والثقافة الإيلامية (i). إسم هذه الإلهة مترجمة أو مكتوبة بأشكالٍ مختلفة. بعض أسمائها مكتوبة ك(پنیكیر Pinikir) والبعض الآخر ك(بنيكير Binikir). (پنیكیر Pinikir) هي رئيسة الآلهة الإيلامية ك(أم الآلهة). بإستثناء (پنیكیر Pinikir)، لم تكن أية إلهة تملك السلطة والنفوذ، خاصة النفوذ الديني في مختلف العصور. كانت سلطتها ونفوذها لدرجةٍ أنها كانت قائدة الآلهة في العصر الإيلامي. بعض الباحثين يعزون سلطتها الدينية الى نظام الحُكم الأمومي. حصول تطورات إجتماعية وسياسية ودينية في إيلام، قاد الى حلول النظام الأبوي محل النظام الأمومي الذي قد يكون بسبب (هوبان Huban) أب الآلهة. تبؤ أم الإلهات، (پنیكیر Pinikir) لمنصب رئيس الإلهات الإيلاميات يؤكد على قيمة وأهمية الأُم في الحضارة الإيلامية في أواخر الألفية الثالثة قبل الميلاد. كان يُشار الى (پنیكیر Pinikir) بعد (هوبان Huban) الذي كان أحسن الآلهة الإيلامية وكان زوج (پنیكیر Pinikir). كانت الآلهة والإلهات الإيلامية يتزاوجون فيما بينهم وينجبون أطفالاً. تمت تسمية (پنیكیر Pinikir) على أنها حاكِمة السماء الى عهد قريب وكان عامة الناس يطلقون إسمها على أسمائهم الشخصية في حالات كثيرة. كان الإيلاميون يعتقدون أنها كانت لها قوة اللعنة والشقاء.
الإلهة (كيريريشا Kiririsha)
(كيريريشا Kiririsha) ليست إسم هذه الإلهة، بل هي لقب لها والتي هي كلمة مركبة من كلمة (كي ري Ki ri) التي تعني (إلهة) و كلمة (Risha) التي تعني (عظيمة) وبذلك تعني (الإلهة العظيمة). في النص الذي يظهر فيه كل من (هوبان Huban) و (شوشيناك Shushinak) و (كيريريشا Kiririsha)، تمّ إظهار (كيريريشا) ك(الزوجة العظيمة) بشكل منفصل. كانت معروفة كإلهة الأم وكانت ليست فقط زوجة (هوبان)، بل كانت زوجة (شوشيناك) أيضاً. من المحتمل أن هؤلاء الآلهة الثلاث كانوا إخوة لأن مثل هذه العلاقة كانت موجودة بين العائلات الملكية الإيلامية بحيث كان أخَوان إثنان يتزوجان أختهما ولكن ليس في نفس الوقت. الإله الذكري الذي قام بإجبار الإلهة العظيمة للتخلي عن الزعامة له، كان الإله (هوبان). إنه كان في المرتبة الثالثة خلال الألفية الثالثة قبل الميلاد، ولكنه أصبح رئيس الآلهة الإيلامية في منتصف الألفية الثانية قبل الميلاد. كانت تتم عبادة (هوبان) دائماً في جميع أنحاء مملكة إيلام، بِعكس الإلهات اللواتي كُنّ تتم عبادتهن في مناطق معينة من إيلام أي أنهنّ كنّ إلهات محليات [j]. في إحدى أقدم النقوش الإيلامية، يظهر حاكِم غير معروف لمنطقة (ليان Lian) في معبد هذه الإلهة والذي يقول أنه خادم لها. وصلت نفوذ الإلهة (كيريريشا) الى مدينة (سوسه). قام الملوك الإيلاميون ببناء معابد لهذه الآلهة في مناطق عديدة. عُرِفت هذه الإلهة بأُم الآلهة والإلهة العليا للمعبد في سوسه التي تحمي جميع الناس [k]. بعض الوثائق الإيلامية المكتشفة تشير الى أن الموطن الأصلي للإلهة (كيريريشا) هو في جنوب شرق إيلام وكان بيتها في ليان (بوشهر). قامت (أُنتاسگول Untasgul) ببناء معبد (چوقازَنبيل Choqazanbil) للإلهة (پينكير) ومعبد آخر للإلهة (كيريريشا) في (دور – أُنتوش Dour-Untoush) في سنة 1250 قبل الميلاد. إسم هاتَين الإلهتَين ومعبدهما منقوش على لوحة برونزية محفوظة في متحف (لوڤر Louvre) في فرنسا. الأمير (هينّي Henni) يستغيث بِهاتَين الإلهتَين، (پينكير) و(كيريريشا) ويُسمّيهما أُمّتا الآلهة في (مال – أمير Mal-amir) في حوالي سنة 710 قبل الميلاد.
الإلهة (مانزات)
تمت عبادتها في عهد (هيتا Hita) لأول مرة وكذلك عُبدت في عهود أخرى. يقع معبد هذه الإلهة في المدينة الإيلامية (هوپشين Hupshen). يبدو أن الإسم القديم ل(مانزات) كان (نينالي Ninali) وتحول الى (مانزات) في وقت غير معروف. كان (نينالي) أحد الآلهة البابلية الذي تزوج (شيموت Shimut) في إيلام. تُظهِر النقوشات الإيلامية أنّ الإلهة (مانزات) كانت تُعبَد من قِبل الملوك (l).
الإلهة (پارتي Parti)
لم يتم العثور على أدوات خزفية أو نقوش تُشير الى هذه الآلهة، إلا أنه يُعتقد أنها الإلهة المجاورة للإله في نقش (كورانگون Kurangun)، هي (پارتي) أو الأُم الحسنة للآلهة وزوجة الإله (هوبان). يبدو أن نفوذها كانت تقتصر على منطقة (آياپير Aiapir) أو (إزيه Izeh) وكانت معبودة من قِبل حكومة (هاني Hani) المحلية في زمن الملِك (شوتروك – ناخونته الثاني Šutruk-Nakhunte Second) (سنة 1155 – 1184 قبل الميلاد).
الإلهة (ناروندي)
كانت إلهة النصر، وإسمها له معنى أمومي في اللغة الإيلامية. كانت الإلهة (ناروندي) حامية حقوق الإنسان والتمتع بها، وكانت تلعن اللصوص والغزاة الى جانب الآلهة الذكور مثل (این-شوشیناگ) و(ناه‌هونته)(17).
الإلهة (ایشمه كرب)
كانت معبودة من قِبل الإيلاميين وكانت تُشرف على العلاقات المرتبطة بين الناس وتعاقب الذين لا يتمسكون بالإلتزام بالعهود والمواثيق والقوانين (18). كانت الإلهة (ایشمه كرب) حاضرة في المحاكم جنباً الى جنب الإله (این-شوشیناك).
الملِكة (ناپيراسو Napirasu)
عاشت هذه الملِكة في العصر الإيلامي الوسيط (حوالي سنة 1300 قبل الميلاد). كانت زوجة ملِك إيلام (اونتاش ناپيريشا Untash-Napirisha). قام هذا الملِك ببناء مدينة أطلق عليها إسمه (اونتاش ناپيريشا) وأقام فيها نصباً وتماثيل كثيرة، منها تمثالاً لزوجته، الملِكة ((ناپيراسو) التي ترتدي في التمثال رداءً مطرزاً ذا أكمام قصيرة وتوجد في معصمها الأيمن أربع معاضد و في أصبع يدها اليسرى خاتماً، واضعة يدها على البعض التي يبدو أنها قد تقوم بِتأدية طقس ديني. التمثال موجود في متحف لوڤر في العاصمة الفرنسية، پاريس.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 106 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
Gotarên Girêdayî: 22
Dîrok & bûyer
Jiyaname
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 25-12-2020 (4 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Jinan
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 24-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 24-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 106 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
TAHARÊ BRO

Rast
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
13-07-2024
Sara Kamela
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Weşanên
Şerq û Kurdistan
17-07-2024
Burhan Sönmez
Şerq û Kurdistan
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
Şehîdan
Mahmûdê Kerem
18-07-2024
Burhan Sönmez
Mahmûdê Kerem
Babetên nû
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 524,233
Wêne 106,124
Pirtûk PDF 19,753
Faylên peywendîdar 99,195
Video 1,439
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,606

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,757

هەورامی 
65,717

عربي 
28,771

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,173

فارسی 
8,354

English 
7,155

Türkçe 
3,567

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,121

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Rojnameya Şerq û Kurdistan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pirtûkxane - Welat- Herêm - Tirkiya Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan Pirtûkxane - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Pirtûkxane - Bajêr - Stembol Pirtûkxane - Kategorîya Naverokê - Ziman zanî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.125 çirke!