Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,047
Wêne 105,776
Pirtûk PDF 19,704
Faylên peywendîdar 98,646
Video 1,420
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟
Hevkarên Kurdîpêdiya êş û serkeftinên jinên Kurd ên hevdem di databasa xwe ya neteweyî de arşîv dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟

ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟
ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6235 - 2019-05-20 - 16:38
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

قد تعود تسمية سلسلة جبال (توروس) إلى كون كلمة (توروس) كلمة مُركبة من (تور) السومرية والخورية والتي تعني (رياح أو عاصفة) التي ترمز إلى إله العاصفة الخوري (تيشوب Teshub) وأنّ المقطع (وس) هي لاحقة إغريقية تُضاف للأسماء. من الجدير بالذكر أنَّ سلسلة جبال (توروس) كانت فيها معابد عديدة لِإله العاصفة (تيشوب Teshub)، حيث أنه نتيجة هطول أمطار غزيرة وبشكل دائم على سلسلة جبال (توروس)، كان الناس يعتقدون آنذاك بأن إله العاصفة كان يقوم بِتخصيب أراضيهم من خلال تزويد نهرَي دجلة والفرات بالماء حتى يفيضان من خلال هطول هذه الأمطار الغزيرة. من الجدير بالذكر أنّ كلمة (توروس) تشير في اللغة اللاتينية إلى (الثور) الذي كان يرمز الى إله العاصفة، حيث إنتقلت كلمة (توروس) من اللغة السومرية والخورية الى اللغة الإنگليزية والتي تحتفظ بهذه الكلمة الى الآن وتعني (بُرج الثور).
من جهة أخرى، قد تكون كلمة (توروس) متكونة من الكلمة السومرية (تو Tu) التي تعني (منطقة أو إتجاه) وكلمة (روس أو رو ژ) التي تعني (شمس) وبذلك تعني (منطقة الشمس) حيث تشرق الشمس من هناك، إلا أنني أرجّح أن يكون إسم هذه السلسلة الجبلية متأتي من إسم إله العاصفة، حيث كانت هذه المناطق موطِناً لأسلاف الكورد الخوريين والهيتيين الذين كانوا يعبدون إله العاصِفة، حيث كانت تنتشر معابد كثيرة لِهذا الإله في مناطق سلسلة جبال توروس.
من الجدير بالذكر أنّ (تيشوب Teshub) كان ملِك الآلهة وإله الطقس (العاصفة). تبعاً للأساطير الخورية، قام (تيشوب) بِخلع والده (كوماربي Kumarbi) عن عرش الألوهية من خلال إستخدام العنف وأصبح هو ملِكاً. في هذا الصدد أنه يشبه الإله اليوناني (زيوس Zeus) الذي قام بخلع والده (كرونوس Kronos). العربة الحربية لملِك الآلهة (تيشوب) كانت تجرّها آلهة الثور (سيريس Seris) (نهار) و (هوريس Hurris) (ليل) (جرنوت فلهلم: الحوريون تأريخهم وحضارتهم، ترجمة فاروق إسماعيل، دار جدل، حلب، الطبعة الأولى، عام 2000 م، صفحة 98). كانت المعابد الرئيسة ل(تيشوب) تقع في سلسلة جبال (توروس) و(أرابخا Arrapkha) (كركوك الحالية) و في حلب. كانت مدينة (كومّي/كوميجا Kumme/ Kummija) من أهم مراكز عبادته والتي تقع على الأغلب في المنطقة الجبلية في منطقة زاخو وقد ورد إسمه في نصوص الألف الثالث قبل الميلاد (جرنوت فلهلم: الحوريون تأريخهم وحضارتهم، ترجمة فاروق إسماعيل، دار جدل، حلب، الطبعة الأولى، عام 2000 م، صفحة 98). في الشرق (شمال بلاد ما بين النهرين إقليم جنوب كوردستان)، كانت إلهة الحب والحرب (شاووشكا Shawushka) زوجة إله العاصفة (تيشوب)، بينما في الغرب (إقليم شمال كوردستان) كانت الإلهة (هيبات Hebat) زوجته. تمت عبادة (تيشوب) أيضاً في كلّ من بلاد الهيتيين و(كزوواتنا).
تقع سلسلة جبال (توروس) في إقليم شمال كوردستان وهي سلسلة جبلية كبيرة توازي ساحل البحر الأبيض المتوسط، تمتد على طول بحيرة إگيردير (Egir-dir-) في الجهة الغربية، وينتهي إمتدادها عند الروافد العليا لنهر الفرات في الجهة الشرقية. تتكون سلسلة جبال توروس من ثلاث مناطق:
1. جبال توروس الغربية: تُشكل منحنىً حول خليج أنتاليا، وتضم مجموعةً من النطاقات الجبلية ويبلغ إرتفاع أعلى قممها 3090 متر عن مستوى سطح البحر.
2. جبال توروس الوسطى: تتألّف من جبال (بولكار) و(تاهتالي) و(أكشالي) وجبال (ألاداگلار). بسبب عمليّة تعرية الأحجار الجيريّة في جبال (بولكار) و(ألادگلار)، ظهرت أنهار تحت الأرض وشلالات وكهوف التي تُعد أكبر الكهوف في قارة آسيا، حيث توجد في إقليم شمال كوردستان أكثر من (40000) أربعين ألف كهف.
3. جبال توروس الجنوبية: تُشكل الحدود الشمالية لشمال بلاد ما بين النهرين مع إقليم شمال كوردستان. هذه المنطقة هي مصدر مياه نهرَي دجلة والفرات، وتتألّف من مجموعة من الجبال. أعلى قمم سلسلة جبال (توروس) هي جبل (جيلو) الذي يبلغ إرتفاعه 4168 متر، تليها بإتجاه الغرب جبال (بتليس) و(ملاتيه) و(تختەلي).
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 38 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 20-05-2019 (5 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 12-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 38 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Çand û Civak
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,047
Wêne 105,776
Pirtûk PDF 19,704
Faylên peywendîdar 98,646
Video 1,420
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Çand û Civak
Kurtelêkolîn
Zaro Axa di çapemeniya Swêdî de
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Kurtelêkolîn
Rastîhevhatina du waniyan: Feqiyê Teyran û Yaşar Kemal
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Şehîdan - Partî - YPG Şehîdan - Cureyên Kes - Mexdûrê DAIŞ Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Şehîdan - Cihê jidayikbûnê - Hesekê

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.391 çirke!