Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 521,304
Wêne 105,384
Pirtûk PDF 19,616
Faylên peywendîdar 98,355
Video 1,419
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
Kurtelêkolîn
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQER...
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان (5)
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان

تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان
تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان (5)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6152 - 2019-02-21
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

تمّ الحديث في الحلقة السابقة عن إنتشار الديانة المسيحية في كوردستان منذ ظهور هذه الديانة وأنّ مدن أورفا وأربيل وكركوك أصبحت مراكز دينية مسيحية مُهمّة، التي كانت تلعب دوراً كبيراً في نشر الدين المسيحي في كوردستان وبلاد فارس وتمّ ذكر أسماء بعض رجال الدين المسيحيين الكورد الذين خدموا الدين المسيحي وساعدوا في نشره في كوردستان. في هذه الحلقة نُسلّط الضوء على أحوال المسيحيين في ظل الدولة الدوستكية - المروانية الكوردية التي دامت لمدة (111) (سنة 982 – 1093 م).
كان لكوردستان دور هام جداً في نشر المسيحية في منطقة الشرق الأوسط والعالم و يظهر ذلك على سبيل المثال، أنّ مطرانية گرميان (منطقة كركوك) كانت تأتي في المرتبة الرابعة في السُلّم الكهنوتي. في مجمع مار إسحق في سنة 410 ميلادية، تقرر أن يكون كرسي بيث سلوخ (كركوك) مطرانية (مطرافوليطية)، تتكون من الكراسي الأسقفية التالية:
1. أسقفية (شاركورد): كانت تقع في شرق مدينة كركوك، في الجهات الشمالية لِمنطقة گرميان، في أطراف (حربة كلال).
2. أسقفية لاشوم: كانت واقعة بالقرب من مدينة (داقوق) الحالية في جنوب شرق كركوك.
3. أسقفية حربة كلال: كانت تقع داخل منطقة گرميان، شرقي مدينة كركوك في محافظة ديالى الحالية.
4. أسقفية دار: موقعها كان على ساحل الزاب الأسفل، وقد يكون موقعها بلدة (پردێ Pirdê)، التي تمّ تحوير إسمها العثمانيون إلى (آلتون كۆپري Ałtûn Koprî).
5. أسقفية ماحوزا: كانت تقع على شاطئ الزاب الأسفل، وهي (بيث وازيق البوازيج).
6. أسقفية تحل: كانت في جنوب غرب كركوك، وقد تكون في موقع مدينة الحويجة الحالية.
7. أسقفية نيقاطور: كانت واقعة في شمالي كركوك، في منطقة تُدعى (كانيكار) وهي قضاء خورماتو الحالية.
8. أسقفية بورزان: قد يكون موقعها مضيق (دربندي بازيان) الذي يفصل بين منطقة كركوك والسليمانية(1).
كانت الدولة الدوستكية - المروانية الكوردية (982 – 1093 م) تحكم شمال كوردستان والموصل بِمحاذاة الروم. في ظل هذه الدولة الكوردية، كان التواجد المسيحي يتركّز في شمال ميزوپوتاميا في كلٍّ من مدن إقليم شمال كوردستان الحالي ومدينة أربيل، حيث كان المسيحيون يتمتعون بِحرية دينية كبيرة، فكانوا يشغلون مناصب حكومية مدنية وعسكرية مُهمّة وحسّاسة في مختلف المجالات ويُشاركون في إدارة الدولة إلى درجةٍ أنّ أحد المؤرخين البارزين للدولة الدوستكية - المروانية إعتبر هذه المشاركة الكبيرة للمسيحيين في إدارة الدولة، إستيلاءاً على مُقدّرات الدولة(2).
من الوظائف التي كان المسيحيون يشغلونها في الدولة الدوستكية - المروانية هي إدارتهم لِوزارة الأوقاف(3)، وإدارة شؤون أمانة العاصمة، ميافارقين(4) وأعمال الجِباية(5)، على سبيل المثال، تمّ تعيين (أبو سالم) وزيراً للأمير منصور وأصبح (إبن شلّيطا) مديراً للأوقاف في عهد الأمير (بن أبي علي) وممهد الدولة الدوستكية وتقلّد (أبو الحكيم الحديثي) منصب عارض الجيش، الذي كان وظيفة عسكرية مُهمّة.
كما برز كُتّاب ومؤلفون مسيحيون، مثل (يوحنا إبن شوشان) المولود في ملاطيه وإسمه (يوشع الكاتب)، الذي برع في العلوم اللغوية والدينية و في الفلسفة. كان بليغاً وخطاطاً، أصبح بطريركاً لليعاقبة (السريان الغربيين) في مدينة آمد (ديار بكر). له مؤلفات عديدة، منها مقالة نقضَ فيها مذهب الملكيين ورسالة علمية مجمعية الى بطريرك الأقباط ورسالة جدلية الى جاثليق (بطريرك) الأرمن وله أربعة رسائل في نكبة ملاطية على أيدي الأتراك السلاجقة، بصدد الجرائم التي إرتكبوها في هذه المدينة في سنة 1058 ميلادية(6)
كما أنّ المسيحيين كانوا يتصدّرون العمل في المجال الطبي في الدولة الدوستكية – المروانية، حيث أنّ (إبن بطلان) الذي هو الطبيب (أبو الحسن المختار بن حسن بن عبدون) وإسمه الحقيقي هو (يوانيس)، كان أشهر أطباء عصره وكان أديباً أيضاً وألّف عدة كتب طبية، منها كتاب (دعوة الأطباء) الذي ألّفه في سنة 1058 ميلادية في دير (المنيح) الواقع في ضاحية العاصمة البيزنطينية، القسطنطينية(7). كما أنّ الوزير (أبو سالم الطبيب) كان من أكبر الأطباء نفوذاً في الفترة الأخيرة من عُمْر الدولة الدوستكية (982 – 1093 م) وكان صاحب صيدلية أيضاً. خلال الغزو السلجوقي للدولة الدوستكية، حارب الوزير (أبو سالم الطبيب) بِشجاعة ضد هذا الغزو والذي فُقد خلاله ولم يُعرَف مصيره(8). من الأطباء المسيحيين الآخرين الذين عملوا في ظل الدولة الدوستكية - المروانية، الطبيب والصيدلاني (ماسويه مارديني) الذي مات في سنة 1015 ميلادية.
المصادر
1. المطران أدي شير. تاريخ كلدو آثور. الجزء الثاني، بيروت، 1913، صفحة 64.
2. أحمد بن يوسف بن علي بن الأزرق الفارقي. تاريخ الفارقي – الدولة المروانية. تحقيق بدوي عبد اللطيف عوض ومحمد شفيق غربال، الطبعة الأولى، القاهرة، 1959، صفحة 357.
3. المصدر السابق، صفحة 164.
4. المصدر السابق، صفحة 206.
5. محمود عبدالله جمعة. مدينة ميافارقين. مركز الدراسات الآسيوية، جامعة الزقازيق، صفحة 357.)
6. عبدالرقيب عبد الرقيب يوسف. الدولة الدوستكية في كردستان الوسطى، الجزء الثاني - القسم الحضاري. الطبعة الثانية، دار آراس، أربيل، 2001، صفحة 271 - 272.
7. المصدر السابق صفحة 285 - 286.
8. المصدر السابق، صفحة 284.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 78 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
Gotarên Girêdayî: 10
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 21-02-2019 (5 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 15-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 12-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 78 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Têkilîya Nefs û Bedenê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQERAYA TORANÎ Û STENBOLA ÎSLAMÎ DE (1918-1922)
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Sîma Semend: 'Qîza kurde aza, binivîse…'
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê

Rast
Pirtûkxane
MEMÊ BÊ ZÎN
25-06-2024
Burhan Sönmez
MEMÊ BÊ ZÎN
Pirtûkxane
Li ser hebûna malatê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Li ser hebûna malatê
Kurtelêkolîn
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQERAYA TORANÎ Û STENBOLA ÎSLAMÎ DE (1918-1922)
03-07-2024
Burhan Sönmez
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQERAYA TORANÎ Û STENBOLA ÎSLAMÎ DE (1918-1922)
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Babetên nû
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Şervanên Êzidî di sala 1909’an de ji Heleb, Erzirom û Kerkûkê
27-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Çand û Civak
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Zanista Civakê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Mîtolojiya sumer
26-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Hûnera Empatîyê
26-06-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 521,304
Wêne 105,384
Pirtûk PDF 19,616
Faylên peywendîdar 98,355
Video 1,419
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Têkilîya Nefs û Bedenê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
KURD Û ÇERKEZ DI ŞERÊ ENQERAYA TORANÎ Û STENBOLA ÎSLAMÎ DE (1918-1922)
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Pirtûkxane
Çand û Civak
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
Sîma Semend: 'Qîza kurde aza, binivîse…'
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Jiyaname - Cureyên Kes - Helbestvan Jiyaname - Netewe - Kurd Jiyaname - Zayend - Nêr Jiyaname - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Jiyaname - Asta perwerdehiyê - Zanko (Bekelorya)

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.859 çirke!