Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,906
Wêne 106,345
Pirtûk PDF 19,329
Faylên peywendîdar 97,293
Video 1,397
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra...
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
مجازر ملوك آشور (2)
Hûnê bi rêya Kurdîpêdiya bizanin; kî!, li ku û çi heye!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه

مهدي كاكه
مجازر ملوك آشور (2)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6035 - 2018-10-26 - 15:18
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

في الحلقة السابقة، تمّ الحديث بشكل عام عن الجرائم الكبرى التي كان ملوك آشور يرتكبها بِحق شعوب الممالك التي إحتلوها. في هذه الحلقة، نختار عدداً من ملوك آشور ونتحدث عن المجازر والإبادات الجماعية التي قام هؤلاء الملوك بإرتكبها خلال حُكمهم.
يذكر (ديورانت) أنّ أول الأسماء العظيمة في تاريخ آشور هو (تغلات پلاسر الأول) وكان هذا الملِك صيّاداً ماهراً، حيث يقول بأنه قد قتل وهو راجل 120 أسداً وقتل وهو في عربته 800 أسداً. يذكر هذا الملِك الآشوري أيضاً بأنّه يصيد الأمم والحيوانات على السواء(1).
إشتهر الملِك الآشوري (آشورناسرپال) بالقسوة والبطش وكثرة الغزوات والحروب، حيث كان إسمه يُثير الرُعب والخوف بين سُكّان منطقة الشرق الأدنى. كان هذا الملِك يقوم بِسلخ جلود الحُكّام الثائرين ونثرها على أسوار مدنهم، و كان يأمر أيضاً بِتعذيب الأسرى والمدنيين، نساءً وأطفالاً ورجالاً. في أحد سجلاته عن غزوه لِبلاد أحد الملوك، يذكر هذا الملِك ما يلي: أقمتُ عموداً على مدينته وسلختُ جلود كل الرؤساء المتمردين وكسوتُ العمود بها وبنيتُ بعضهم داخل العمود وخوزقتُ عليه آخرين وأوثقتُ بعضهم حول العمود وبترتُ أوصال الضُباط الملكيين الذين أعلنوا العصيان وحرقتُ العديد من أسراهم بالنار وإتخذتُ الكثير منهم عبيداً، وجدعتُ أنوف بعضهم وقطعتُ آذانهم وأصابعهم وقلعتُ عيون آخرين ووضعتُ عموداً من الأحياء وآخراً من الرؤوس، كما علّقتُ جماجمهم على جذوع الأشجار حول المدينة، ثم أحرقتُ شبابهم وشاباتهم بالنار وأمسكتُ بِعشرين رجلاً ودفنتُهم أحياءاً في جدران قصره وأهلكتُ بقية جنوده عطشاً في صحراء الفرات(2) . كما أنّ (آشورناسرپال) إستولى على 12 دولة صغيرة، وعاد من حروبه بمغانم كثيرة، وسمل بِيَدِه عيون خمسين من أمراء الأسرى(3).
يذكر الملِك (سنحاريب) في إحدى لوحاته المنقوشة بأنّه قضى على الفِتن وهاجم أورشليم ومصر ونهب 89 مدينة و 280 قرية وغنِم 729 جواداً و 1800 حماراً و 8000 ثوراً و 800000 رأساً من الغنم و 208000 أسيراً(4).
عندما ثارت بابل للتخلص من الإحتلال الآشوري، قام (سنحاريب) بمحاصرة بابل وإستولى عليها وأشعل النار فيها، فدمّرها تدميراً كاملاً، وقام بِقتل جميع سُكّان بابل تقريباً وقام أيضاً بِنهب معابدها وتحطيم آلهتها وجعل الإله البابلي (مردوخ) خادماً ذليلاً للإله آشور. يصفُ سنحاريب هجومه على بابل كالآتي: هاجمتُها كالأعصارِ، وكالعاصفة أطحتُ بها... لم أترك أي فردٍ من سكانها شيباً وشباناً، فملأتُ طرقاتها بِجثثهم، أما المدينة نفسها وبيوتها، فقد حطمتُها وخرّبتُها ودمرتُها بالنيران من أُسِسها حتى سقوفها، وسلَّطتُ المياه على معابدها، فحولّتُها إلى مراعٍ لكي ينسى الناس في المستقبل حتى تراب معابدها (2) وحطمتُ إلهة بابل، صاحبة السلطان الأعظم القديم، وسيقتُها أسيرة ذليلة إلى نينوى وأصبح (مردوخ) الإله الأكبر خادماً ذليلا للرب (آشور).
أمّا بالنسبة الى الملِك الآشوري (آشور بانيپال)، كان هذا الملِك ينتقل من حربٍ إلى حرب، ومن حصارٍ إلى حصار، ثم ينتقل إلى مدن جائعة وأسرى يسلخ جلودهم وهم أحياء، حيث أنّه يذكر في إحدى لوحاته المدوّنة عما فعله ببلاد إيلام، ما يلي: لقد خرّبتُ من بلاد إيلام ما طوله مسير شهر وخمسة وعشرين يوماً، ونشرتُ هناك الملح والحسك (لأجدب الأرض) وسقتُ من المغانم إلى آشور أبناء الملوك، وأخوات الملوك، وأعضاء الأسرة المالِكة في إيلام، صغيرهم وكبيرهم، كما سقتُ منها كل مَن كان فيها من الولاة والحُكام، والأشراف والصُنّاع، وجميع أهلها الذكور والإناث، كباراً كانوا أو صغاراً، وما كان فيها من خيل وبغال وحمير وضأن وماشية، تفوق في كثرتها أسراب الجراد، ونقلتُ إلى آشور تراب السوس، ومدكتو، وهلتماش وغيرها من مدائنهم، وأخضعتُ في مدة شهر من الأيام بلاد إيلام بأجمعها؛ وأخمدتُ في حقولها صوت الآدميين، ووقعْ أقدام الضأن والماشية، وصراخ الفرح المنبعث من الأهلين، وتركتُ هذه الحقول مرتعاً للحمير والغزلان والحيوانات البرّية على إختلاف أنواعها. يُقال أنّه تمّ جلب رأس ملِك إيلام القتيل إلى (آشور بانيپال) وهو في وليمة مع زوجته في حديقة القصر، فأمرَ بِوضع الرأس على عمود بين الضيوف، وظل المرح يجري مجراه، ثم علّق رأس الملِك الإيلامي على باب نينوى الى أنْ تعفّن وتفتّت. أما القائد الإيلامي (دنونا) الذي تمّ أسره من قِبل الآشوريين، فقد قام (آشور بانيپال) بِسلخ جلده حيّاً، ثم ذبحه، وضربَ عنق أخيه، وقطع جسمه ووزّعه كهدايا على أهل البلاد، تذكاراً لِإنتصاره على إيلام.
عندما قام (آشور بانيپال) بِقمع ثورة أخيه (شمش شم أوكين) وإستولى على بابل بعد حصارٍ طويل، كان للمدينة منظرٌ رهيب، تتقزز منه نفوس الآشوريين أنفسهم، فقد كان معظم مَن قضت عليهم الأوبئة والقحط، مُلقين في الطرقات أو في الميادين العامة، فريسةً للكلاب والخنازير. حاول الذين كان لهم بقيةً من القوة من الأهلين أو الجنود، أن يفرّوا إلى الريف، ولم يبقَ في المدينة إلا مَن كان ضعيفاً، لا يستطيع أن يجرّ قدميه إلى أبعد من أسوارها. طارد (آشور بانيپال) هؤلاء المُشرّدين، وإستطاع أن يقبض على جميعهم تقريباً، فقامَ بِصبّ جام غضبه ونقمته عليهم، فأمر بأن يتمّ إقتلاع ألسِنة الجنود، وأن يضربوا بعد ذلك بالهراوات حتى الموت، أما الأهالي، فقد أمر بِذبحهم، أما العجول المُجنّحة العظيمة التي شهدتْ منذ خمسين عاماً مجزرةً أخرى شبيهة بهذه المجزرة في عهد جدّه سنحاريب، فتمّ تدميرها. ظلت جثث هؤلاء الضحايا في العرّاء زمناً طويلاً، تفترسها الحيوانات البرّية والطيور.
يبدو أن الآشوريين كانوا يجدون متعةً و تدريباً ضرورياً لأبنائهم في تعذيب الأسرى وسمل عيون الأبناء أمام آبائهم، وسلخ جلود الناس أحياءً، وشوي أجسامهم في الأفران، وربطهم في السلاسل في الأقفاص، ليستمتع عامة الناس بِرؤيتهم، ثم إرسال مَن يبقون منهم أحياءاً إلى الجلّادين. على سبيل المثال، يقول الملِك الآشوري (آشور بانيپال) بهذا الصدد ما يلي:
لقد سلختُ جلود كل مَن خرج عليّ من الزعماء، وغطّيتُ بِجلودهم العمود، وسمرتُ بعضهم من وسطهم في الجدران، وأعدمتُ بعضهم خزقاً، وصففتُ بعضهم حول العمود على الخوازيق ... أما الزعماء والضُباط الذين ثاروا، فقد قطعتُ أطرافهم. يمضي (آشور بانيبال) في حديثه مُفتخِراً بأنّه حرق بالنار ثلاثة آلاف أسير، ولم يُبقِ على واحد منهم حيّاً ليتّخذه رهينة. ويقول في نقشٍ آخر من نقوشه ما يلي: أما أولئك المحاربون الذين أذنبوا في حق آشور وإئتمروا بالشرّ عليّ، فقد انتزعتُ ألسنتهم من أفواههم المُعادية وأهلكتُهم، ومن بقي منهم على قيد الحياة، قدّمتهم قرابين جنازية؛ وأطعمتُ بأشلائهم المُقطّعة الكلاب والخنازير والذئاب وبهذه الأعمال أدخلتُ السرور الى قلوب الآلهة العظام.
ملك آشوري آخر قام بِنقش العبارات التالية على الآجر: إن عجلاتي الحربية تهلك الإنسان والحيوان ... إنّ الآثار التي أُشيّدها، قد أُقيمت من الجثث الآدمية التي قطعتُ منها الرؤوس والأطراف، ولقد قطعتُ أيدي كل من أسرتُهم أحياءاً.
إحدى اللوحات الآشورية التي تمّ إكتشافها في نينوى، عليها نقوش لِرجال يُخزَقون و يُسلخون و يتمّ قطع ألسنتهم؛ ويُصوّر نقشٌ آخر أحد الملوك الآشوريين وهو يفقأ أعين الأسرى بِرمح، ورؤوسهم مُثبّتة في أماكنها بِحبل يخترق شفاههم.
المصادر
1. ول ديورانت. قصة الحضارة. التراث الشرقي، الشرق الأدنى، آشور، صفحة 470.
2. . جورج رو. العراق القديم. ترجمة وتعليق حسين علوان حسين، بغداد، وزارة الثقافة والإعلام، الطبعة الثانية، 1986م - 1406ﮪ، صفحة 391 - 392.
3. ول ديورانت. قصة الحضارة. التراث الشرقي، الشرق الأدنى، آشور، صفحة 471.
4. المصدر السابق، صفحة 472.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 52 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 13-04-2024
Gotarên Girêdayî: 15
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 26-10-2018 (6 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 13-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 52 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Kerim Avşar
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê

Rast
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
05-05-2024
Aras Hiso
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Qamişlo
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,906
Wêne 106,345
Pirtûk PDF 19,329
Faylên peywendîdar 97,293
Video 1,397
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Kerim Avşar
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.234 çirke!