Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,473
Wêne 104,711
Pirtûk PDF 19,271
Faylên peywendîdar 97,552
Video 1,398
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
عشيرة (كاكەيي‌) و دين (يارسان)
Hevkarên Kurdîpêdiya êş û serkeftinên jinên Kurd ên hevdem di databasa xwe ya neteweyî de arşîv dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه يي

مهدي كاكه يي
عشيرة (كاكەيي‌) و دين (يارسان)
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 5549 - 2017-06-12 - 22:58
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

من المرجح أن إسم (كاكەيي ‌Kakeyî) متأتي من كلمة (كێو Kêw) التي تعني بالكوردية (الجبل)، حيث أنّ الموطن الأصلي لأسلاف الكورد هو سلسلة جبال زاگروس. وكلمة (كێوى Kêwî) تعني (جبلي) والتي تكون هذه الكلمة قد تغيّر معناه بمرور الزمن الى (شجاع أو عظيم)، حيث أنّ الإنسان الجبلي يكون عادةً قوياً وشجاعاً وأن الكلمة نفسها تكون قد تغيّرت الى (كاك) في زمن أسلاف الكورد الكاشيين و(كاكا أو كيكا) وثمّ الى (كاهكاهي) وأخيراً تثبّت الإسم الحالي (كاكەيي).
تمتد جذور كلمة (كاكە‌) الى أعماق سحيقة من التأريخ، حيث أنّ عدداً من حُكّام كوردستان القدماء تلقبوا بِكُنية كاكه أو كيكا. أحد ملوك أسلاف الكورد الكاشيين والذين حكموا منطقة لورستان الحالية، كان إسمه (أكوم كاك ريمي) الذي إستطاع لأول مرة أن يحكم بابل، حيث أنه إنتهز فرصة الغزو الحثي، فأثبت حكمه هناك في حوالي سنة 1590 قبل الميلاد. كما أنّ أحد حُكّام مقاطعة (خوبوشكيا) كان إسمه (كاكي) الذي حكم خلال مطلع الألف الأول قبل الميلاد. كان الحكام الميديون (700 – 550 قبل الميلاد)، تسبق أسماءهم كلمة (كەی KEY) و التي تعني عظيم أو نبيل، مثل (كَي خسرَو KEYXESREW) وكَي كاوس KEYKAWIS) و غيرهما.
في سنة (934) ميلادية، أشار (المسعودي) في الجزء الرابع من كتابه (مروج الذهب)، الى الأقوام الكوردية التي كانت تقطن الجبال بإسم (كاهكاهي).
(يارسان) كلمة كوردية مركبة من (يار) و (سان). كلمة ( يار) تعني (العاشق أو الخليل أو الصديق أو الأليف). أما كلمة (سان)، تعني (الشاه أو الملِك أو السلطان) في اللغة الپهلوية القديمة واللهجة الگورانية الكوردية، وبهذه الصورة تعني كلمة (يارسان) (عاشق الشاه أو عاشق الملِك أو عاشق السلطان) وهذا يعني (مُحب يزدان، أي مُحِبّ الله). تفسير آخر لمعنى كلمة (سان) هو أن هذه الكلمة هي لاحقة مكانية مخففة من كلمة (ستان) التي تعني (مكان) أو (موطن)، وعلى ضوء هذا التفسير، تعني كلمة (يارسان) (موطن العشاق أي موطن مُحبي يزدان). هناك تفسير آخر لمعنى كلمة (يارسان) وهو أنه في بعض الحالات يتحول في اللغة الكوردية حرف ال(س) الى حرف ال(ك)، كما في تحول كلمة (كات) الى (سات). بناءاً على هذه الفرضية فأن كلمة (يارسان) كانت في الأصل (ياركان)، وذلك بِحلول حرف السين محل حرف الكاف. تعني كلمة (يارَكان) (العشاق أو المُحبّون)، حيث أن كلمة (يار) تعني (عاشق) واللاحقة (ان) هي أداة جمع في اللغة الكوردية. لهذا السبب، نرى أن (يارسان) مُستعمَلة بِصيغة الجمع.
هكذا نرى بأن الإسم (كاكەيي ‌Kakeyî) عبر التأريخ الكوردي، كان عبارة عن إسم شخص أو لقب ملِك الذي يُقابل لقب (صاحب الجلالة) أو (صاحب الفخامة) المُستعملَين في الوقت الحاضر كلقب للملِك و لقب رئيس الدولة على التوالي. في نهاية القرن العاشر الميلادي أصبح هذا الإسم إسماً للقبائل الكوردية الجبلية، كما يشير إليه المسعودي. من جهة أخرى، نرى أن إسم (يارسان) بكل تفسيراته مرتبط بِعشق يزدان (الله) وحُبّه.
لذلك فأن (كاكەيي) هو إسم عشيرة تعيش في إقليم جنوب كوردستان، يعتنق أفرادها الدين اليارساني، بينما (يارسان) هي إسم دينٍ كوردي قديم، تعتنقه عشائر كثيرة، وأكثرية معتنقي هذا الدين يعيشون في شرقي وجنوبي كوردستان ويُقدّر عددهم بِحوالي 5 – 6 ملايين نسمة. من الجدير بالذكر أن الدين اليارسي هو أحد فروع الدين اليزداني، الى جانب الإيزدية والهلاوية.
إن تحديد إسم هذا الدين الكوردي العريق مهم جداً لتحديد هويته، حيث إستخدام إسم واحد له وهو (يارسان)، يُعطي هذا الدين هوية واضحة له، به يُعرّف معتنقيه أنفسهم ودينهم للأديان الأخرى وشعوب العالم.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 63 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 17-04-2024
Gotarên Girêdayî: 2
Dîrok & bûyer
Jiyaname
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 12-06-2017 (7 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Komelayetî
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 17-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 23-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 22-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 63 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî

Rast
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Cemal Nebez
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,473
Wêne 104,711
Pirtûk PDF 19,271
Faylên peywendîdar 97,552
Video 1,398
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Dosya
Navên Kurdî - Zayend - Nêr Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Başûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.281 çirke!