Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
02-08-2024
Evîn Teyfûr
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
30-07-2024
Evîn Teyfûr
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  529,123
Wêne
  107,088
Pirtûk PDF
  19,904
Faylên peywendîdar
  100,374
Video
  1,470
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
302,365
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,834
هەورامی 
65,816
عربي 
29,124
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,838
فارسی 
8,876
English 
7,303
Türkçe 
3,587
Deutsch 
1,475
Pусский 
1,132
Française 
324
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
57
Հայերեն 
45
Italiano 
40
Español 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
21
日本人 
19
Norsk 
14
עברית 
14
Ελληνική 
13
中国的 
12
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,094
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,886
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,069
Pirtûkxane 
2,709
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
Hilanîna pelan
MP3 
311
PDF 
30,247
MP4 
2,381
IMG 
195,723
Lêgerîna naverokê
Jiyaname
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
الاعتراف بجمهورية كوردستان الحمراء
Daneyên taybet ên Kurdîpêdiya ji bo girtina biryarên civakî, siyasî û neteweyî alîkariyek bêhempa ye... Dane ew xwedî biryarder e!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

محمود عباس

محمود عباس
الاعتراف بجمهورية كوردستان الحمراء
#محمود عباس#
الحوار المتمدن-العدد: 6690 - #28-09-2020# - 08:55
المحور: مواضيع وابحاث سياسية

أحد أهم أسباب التداخل الجغرافي بين جمهوريتي أذربيجان وأرمينيا، وديمومة الصراع بعد تفكك الإتحاد السوفيتي، هي تقسيم جمهورية كوردستان الحمراء، وتوزيع مناطقها بينهما، بعدما قام ستالين بطمسها، لأسباب عدة ومنها إرضاء لتركيا الكمالية، ومن ثم إزالتها في بدايات الحرب العالمية الثانية بتهمة التعاون مع ألمانيا النازية، وتهجير شعبها الكوردي بين الجمهوريات السوفيتية الشرقية، إلى درجة تم إسكان بعضهم في ريف جمهورية كركيزيا في شمال الصين، وتم تشتيتهم حتى أصبح الاتصال بينهم شبه مستحيلا حينها (*).
ظلت الإشكالية مطمورة بينهما بحكم النظام السوفيتي، وبرزت الخلافات في بدايات انهيار الدولة القوية، حينها طالبت منطقة ناكورينا كرباغ بالاستقلال عن أذربيجان، دعمتها أرمينيا، وتكتمت روسيا عن دعمها غير المباشر، ورغم تمكنها من مواجهة أذربيجان، وهجر أغلب الأذريين منها، لكنها لم تحظى بالاعتراف الدولي، لمعارضة أذربيجان وعدم موافقة أرمينيا وروسيا، وظلت منطقة تابعة لجمهورية أرمينيا، ولكن كلما تتجدد الخلافات عليها، تعلن أرمينيا؛ أنها على وشك الاعتراف بها كجمهورية مستقلة تحت أسم جمهورية ناكورنيا قرباغ أو ما تسمى في أرمينيا ب آر تساغ، ومعناها غابة آر، أي غابة إله الشمس، لإدراكها أن موقعها الجغرافي في وسط جمهورية أذربيجان الحالية تجعلها هدف لتهديدات مستمرة من قبل أذربيجان وتركيا.
ورغم أن إشكالية مقاطعة ناختشيفان الأذربيجانية، ذات الحكم الذاتي، الواقعة ما بين جمهورية أرمينيا وتركيا، أقل إثارة لأن أرمينيا لا تطالب بها، علما أن جزء من جغرافيتها كانت ضمن جمهورية كوردستان الحمراء في بدايات تشكيلها، ولا يستبعد أن تثار في المستقبل الإشكاليات حولها فيما إذا استمر الصراع بين الجمهوريتين، رغم أن تركيا متشددة في دعمها لجمهورية أذربيجان، وهي المنطقة الجغرافية الوحيدة التي توفر الاتصال الحدودي بنيها وبين أذربيجان والتي تقدر ب (18) كم فقط، مقارنة بحدودها مع أرمينيا البالغة (328) كم. إلى جانب هاتين المنطقتين هناك مناطق أخرى متداخلة بين الجمهوريتين، مدن وضواحيها تابعة لأحداها تقع في جغرافية الأخرى.
كثيرا ما تثير أرمينيا قضية الاعتراف الرسمي بجمهورية ناكورنيا، ظلت أغلبية سكانها من الكورد الإيزيديين رغم التهجير الواسع الذي تم في بدايات القرن الماضي؛ وعلى مراحل، وهي تدرك أن الحل الأفضل لقطع دابر التجاوزات الأذربيجانية والتركية، وضغوطاتهما على روسيا الفيدرالية، هو الاعتراف بها ومحاولة إقناع روسيا بذلك، ولا شك أنه بدون الاعتراف الروسي لن تتمكن أرمينيا لوحدها من تجميع الرأي العالمي، ووضع قضيتها على جدول أعمال هيئة الأمم، للحصول على الاعتراف الدولي بالجمهورية الصغيرة والواقعة ضمن جغرافية أذربيجان باستثناء ممر ضيق يوصلها مع أرمينيا، بعدما تمكنت الأخيرة إعادتها مع بعض من المناطق التي كانت سابقا لأرمينيا أو تابعة لجمهورية كردستان الحمراء وضمها ستالين لأذربيجان لديمومة الخلافات بينهما، والتي تقدر ب 20 من مساحة أذربيجان. بالمناسبة تكلف المهاجرون من الأرمن تعبيد الطريق الواصل بين المنطقة وأرمينيا والبالغ طوله 60 كم.
وهنا تعلم حكومة أذربيجان وتركيا، أن أي اعتراف بها، قد تؤدي إلى توسيع جغرافيتها، وربما إعادة أحياء تاريخ بدايات تشكيل جمهورية كوردستان الحمراء، وكانت تشمل منطقة ناختشيفان، أو جزء واسع منها، وبالتالي ستكون حدودها متصلة مباشرة مع تركيا، وقد تتأثر بعض من مناطق أرمينيا بها، كما وفي حال تم الاعتراف بها قد تظهر دراسات تاريخية تعاد أحياء أسمها القديم، وهنا وبالتأكيد ستظهر اعتراضات ليس فقط من تركيا بل من إيران وبعض الدول الأخرى.
على هذه الخلافات، والتدخلات الجيوسياسية، تفضل روسيا الفيدرالية العمل في المجال الدبلوماسي، أكثر مما يتطلب منها الموقف الحاسم من الاعتداءات الأذربيجانية والتركية الواضحة، وهو ما تظهرها، كحكومة مترددة في دعم حليفتها أرمينيا، علما أنها الدولة الوحيدة المتمكنة من حسم الموقف، وتكاد أن تكون موقفها هنا على سوية مواقفها من تركيا في الصراع الليبي والسوري، رغم اختلاف نوعية المصالح، وهي التي سهلت لأذربيجان وبمساعدة القوات العسكرية التركية، والمرتزقة السوريين الذين تم إرسالهم، من اقتحام مناطق في منطقة ناكورنيا قره باغ، والتي سميت في بدايات الثورة البلشفية بجمهورية كوردستان الحمراء.
والسؤال:
فيما إذا تمكنت أذربيجان من إعادة المنطقة إلى حاضنتها، هل ستظل روسيا على الحياد، علما أن ؟
وإن تم هل هي مبنية على استراتيجية صراعها مع الناتو وأمريكا والقضايا الجارية في دول البلطيق، وغيرها من المناطق والتي تؤدي إلى تغاضي روسيا عن معظم التجاوزات التركية في المنطقة؟
ألا تتبين أن تركيا بدأت تستفيد من صراع الأقطاب، وتتمدد في كل الاتجاهات، القومية والإسلامية، وفعلا وكما يقال إنها تعيد الهيمنة العثمانية مضافة إليها البعد التركي القومي؟
إلى متى ستظل روسيا صامتة على التجاوزات التركية، مستخدمة السياسة المرنة معها، المشابهة للدبلوماسية الأوروبية الرخوة؟
وفيما لو أردنا أن نبعد التأويلات السابقة، ومثلها أن روسيا ومعها أرمينيا في الحقيقة لا يريدان ظهور جمهورية ناكورنيا كرباغ، مساحتها لا تتجاوز 4400 كم مربع، وعاصمتها كانت حتى عام 1917م كانت قرية تسمى ب خانيِّ گُندي قبل أن تبدل ب استبانا كيرت، والتي ستكون على الأغلب جمهورية للكورد الإيزيديين، وستدخل ولأول مرة في التاريخ كخطوة دولية إنسانية-سياسية يعترف بها بهذا المكون الكوردستاني، وسيكون رد أسطوريا على الفرمانات العديدة المتلاحقة بالكورد الإيزيديين، أي كانت اسم الجمهورية، لشعب المنطقة حق الاختيار، فهم الذين ضحوا واستقلوا عن أذربيجان.
فما هي الأسباب المؤدية إلى هذا التردد غير المعهود من الجانب الروسي تجاه دولة كانت عدوتها الألد على مدى قرون عديدة، وخسرت معها جغرافية واسعة على أطراف البحر الأسود ومنها بعد الثورة البلشفية؟
هل ستتمكن تركيا وأذربيجان من اقتطاع جزء من جغرافية أرمينيا وعلى مرأى من روسيا؟
كيف سيكون الموقف الأمريكي، والأوروبي حينها، وموقفها في حال أقدمت أرمينيا على الاعتراف بها كجمهورية مستقلة؟
معلومات عامة عن الصراع بين الجمهوريتين بعد انهيار الإتحاد السوفيتي:
بدأت المشاكل بين الجمهوريتين عام 1988م أي في بدايات البريسترويكا، ونشب الحرب في عام 1991م. أصدر مجلس الأمن عام 1993 قرار رقم 822 طالب فيه القوات الأرمينية بالانسحاب من الأقاليم المحتلة في أذربيجان، لكن القوات الأرمينية لم تمتثل للقرار.
انتهى القتال بينهما عام 1994 وتم توقيع اتفاق لوقف إطلاق النار، بدون معاهدة سلام.
في عام 2006، وضع دستور لكورنيا كرباغ ك جمهورية مستقلة ومنفصلة عن أذربيجان عاصمتها استبانا كريت.
لم تحظى باعتراف المجتمع الدولي، بما في ذلك أرمينيا- وروسيا، لذلك فهي شبه مستقلة تابعة لأرمينيا.
(*) للمزيد من المعلومات عن هذه يمكن مراجعة كل من:
1- مصطفايف وكيل. الكتاب الإلكتروني، كردستان القوقازية، ترجمة أحمد على حيدر.
2-كردستان الحمراء، دراسات، للكاتب عبد الله شكاكي، موقع مركز الفرات، تاريخ #09-09-2018# م
3- مقالة، للكاتب حورو شورش، موقع ولاتي ما، تاريخ #04-09-2006# م
3- سلسلة مقالات للدكتور محمد البرازي، عن كورد الإتحاد السوفيتي، منشورة في صفحته الفيس بوك.
الولايات المتحدة الأمريكية
mamokurda@gmail.com
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 50 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 10-05-2024
Gotarên Girêdayî: 2
Dîrok & bûyer
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 28-09-2020 (4 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Doza Kurd
Kategorîya Naverokê: Ramiyarî
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan (Sor)
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 10-05-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 13-05-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 12-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 50 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
V. SEMPOZYÛMA NAVNETEWEYÎ YA KURDIYATÊ MELA MEHMÛDÊ BAZÎDÎ & ALEKSANDRE AUGUSTE JABA Û MÎRASA WAN
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Ji lêkolîner Seîdê Dêreşî îdîaya yekemîn helbesvanê kurd
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Dewleta Fedlawî (Hezarhespî) / 1156-1423
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
DÎROKA KURD LI ÇAVKANIYÊN BIYANIYAN
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
TAHARÊ BRO

Rast
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Ishaq Iskotî
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Tewfîq Wehbî
Pirtûkxane
QÛRNA MIN
25-07-2024
Sara Kamela
QÛRNA MIN
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
02-08-2024
Evîn Teyfûr
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
04-08-2024
Evîn Teyfûr
Salnameya Zerdeştî
Babetên nû
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
02-08-2024
Evîn Teyfûr
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
30-07-2024
Evîn Teyfûr
Jiyaname
Tewfîq Wehbî
25-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ishaq Iskotî
21-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Letif Memmed Brukî
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kinyazê Brahîm Mîrzoyêv
18-07-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  529,123
Wêne
  107,088
Pirtûk PDF
  19,904
Faylên peywendîdar
  100,374
Video
  1,470
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
302,365
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,834
هەورامی 
65,816
عربي 
29,124
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,838
فارسی 
8,876
English 
7,303
Türkçe 
3,587
Deutsch 
1,475
Pусский 
1,132
Française 
324
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
57
Հայերեն 
45
Italiano 
40
Español 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
21
日本人 
19
Norsk 
14
עברית 
14
Ελληνική 
13
中国的 
12
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,094
Pend û gotin 
24,602
Kurtelêkolîn 
4,886
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,069
Pirtûkxane 
2,709
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,229
Cih 
1,134
Belgename 
289
Wêne û şirove 
133
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
Hilanîna pelan
MP3 
311
PDF 
30,247
MP4 
2,381
IMG 
195,723
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
V. SEMPOZYÛMA NAVNETEWEYÎ YA KURDIYATÊ MELA MEHMÛDÊ BAZÎDÎ & ALEKSANDRE AUGUSTE JABA Û MÎRASA WAN
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Ji lêkolîner Seîdê Dêreşî îdîaya yekemîn helbesvanê kurd
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Kurtelêkolîn
Dewleta Fedlawî (Hezarhespî) / 1156-1423
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Kurtelêkolîn
DÎROKA KURD LI ÇAVKANIYÊN BIYANIYAN
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Çand û Civak
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Ferhad Merdê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Dosya
Navên Kurdî - Zayend - Nêr Enfalkirî - Zayend - Nêr Enfalkirî - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Enfalkirî - Cureyên Kes - Çalakwanê siyasî Enfalkirî - Cureyên Kes - Enfakirin Enfalkirî - Cureyên Kes - Qurbaniyên Enfalê

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.891 çirke!