Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
23-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
TAHARÊ BRO
23-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
ŞIVANÊ KURD Û KURDÊN ALAGOZ
22-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derdê gel
22-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,157
Wêne 104,965
Pirtûk PDF 19,412
Faylên peywendîdar 97,729
Video 1,402
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Kurtelêkolîn
DUHOK PIRA REWŞENBÎRÎ YA KU...
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê d...
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
Ey reqîb yan Kurdistan?
ماذا حصل للأدب الكوردي بعد الإسلام - الجزء الرابع
Kurdîpêdiya û hevkarên wê çavkanî û referansên pêwîst pêşkêşî xwendekarên zanîngehan û xwendina bilind dikin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

محمود عباس

محمود عباس
ماذا حصل للأدب الكوردي بعد الإسلام - الجزء الرابع
#محمود عباس#
الحوار المتمدن-العدد: 6623 - #20-07-2020# - 12:46
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

من أحد أهم الأخطاء التاريخية الدارجة، عند دراسة الحضارات الإيرانية، ولغات شعوبها، حصرها في المكون الفارسي، علما أنه لم يكن لهذا العنصر خصوصية منفردة عن باقي الشعوب الأخرى في المنطقة حتى بعد انهيار الإمبراطورية الساسانية بعدة قرون، ولم يظهر هذ التوجه الخاطئ، إلا في نهايات القرن الثالث الهجري، أي التاسع الميلادي، علما أن الفارسية أو الشعب البارسي، كما ذكرنا سابقا، كانوا جزء من مكونات الحضارات الإيرانية، وحضورهم فيها لا يزيد عما قدمه الأخرون إن لم يكن أقل، مثلها مثل اللغة العربية التي لم تكتب بها قبل الخلافة الأموية إلا الفتات، وأدبهم إن كان شعرا أو نثرا لم تكن تتجاوز الأدب الشفاهي، ولم تتطور وتصبح على سوية اللغات الأدبية رغم كل ما يقال عنها من التضخيم لتاريخها، إلا بعد نهوضها مع هيمنة الخلافة الأموية وتغيير لغة الدواوين والمراسلات من اللغة الفهلوية الساسانية، وليست الفارسية كما يقال وشاع، إلى اللغة العربية، أي بعد أن رعتها السلطة الأموية العربية التي مالت عندها كفة النزعة العربية على الأمة الإسلامية، بل والأوسع منها أن العديد من المؤرخين يذكرون أنه في عصر الخلافة العباسية انتقل الأدب من مرحلة التلقين الشفوي إلى مرحلة التدوين والتوثيق بشكل واسع وخاصة في عصر المأمون وانتشار حركة الترجمة، وفي هذه الفترة تم تسخير أدباء ولغويي الشعوب المحتلة أو التي دخلت الإسلام طوعاً، وحملوا لغة القرآن تحت راية الإسلام، وساهموا في تطوير اللغة العربية لتصبح وفي فترة زمنية قصيرة، على سوية اللغات الأدبية في تلك المرحلة، كاللغة الفهلوية الساسانية أو الأرامية أو اليونانية والرومانية وغيرها.
وفي الواقع أن الحضارة والإمبراطورية الساسانية تجاوزت كل الحضارات الإيرانية السابقة، من حيث الثقافة وتطور آدابها وعلومها بكل جوانبها، ولغتها، ولم يكن للمكون البارسي-الفارسي علاقة بهذه الحضارة، لا من حيث اللغة ولا السلطة، ولا الأدب. واللغة الدرية التي أصبحت هي الآن اللغة الإيرانية أو اللغة الفارسية، تشكلت فيما بعد وعلى مراحل، وقد تحدثنا عنها سابقا، مع ذلك لم تعرف كلغة فارسية إلا لاحقا.
كما وأن العديد من المؤرخين كانوا يسمون ملوك الساسانيين بالأكاسرة، وليسوا بملوك الفرس كما يقال اليوم، وقد كان هذا التمييز حاضرا حتى بدايات القرن التاسع عشر. ففي كتابه (شرف نامه) الطبعة الثانية الصادرة عن دار الزمان، لا يذكر المؤرخ والأمير الكوردي شرف خان البدليسي كلمة الفرس، لا في مجال اللغة ولا كشعب أو كأصحاب دولة في عصره، وبالمقابل يذكر كردستان كإمارات ومدن، واللغة الكوردية والقبائل الكوردية كقبيلته الروژكية عشرات المرات، علما أنه ووالده كانوا يخدمون في حضن الحاشية الشاهنشاهية، لكنها لم تكن فارسية، ولم يكن للعنصر الفارس أي حضور.
وما تم ذكره في صفحات مقدمة الكتاب من قبل المترجم الكوردي المعروف محمد علي العوني، عن الفرس مرتين أو ثلاث، أو الفارسية كلغة، جاء به المترجم القدير تحت تأثير الجاري من التاريخ المحرف، والتي سقط فيها معظم المؤرخين، فحتى عندما يأتي على ذكر تعليقه عن اللغة التي كتب بها الأمير كتابه، ويقول أنه كتبها باللغة الفارسية، تتعارض ما يذكره الكاتب والذي قال أنه كتبها باللغة الدرية وأضاف عليها المترجم (الفارسية) مع القوسين، وهذه الإشكالية مشابهة لما ورد في نص المقدمة المضافة على الكتاب من قبل المترجم، ففي الصفحة (12) يقول السيد محمد علي العوني بدأ تاريخ الأكراد يتضح منذ فتح العرب بلاد الدولتين الفارسية والرومانية...) علما أن معظم المؤرخين يعرضونها كدولة ساسانية وبيزنطية، وليست فارسية، وهنا وجه التناقض بين المترجم المتأثر بتحريفات التاريخ التي أصبحت تسود الساحة بعد سيادة السلطة الفارسية على إيران، وهنا نود أن نؤكد؛ أن السلطات هي صاحبة التشويهات التي تحدث وهي التي ترفع من شأن آداب شعوبها، وتدمر آداب ولغات الشعوب الأخرى.
وما كان سائدا في عصر المؤرخ الأمير شرف خان البدليسي، عدمية الوجود الفارسي كمكون ولغة رغم كل ما قدمه المملكة السامانية والغزنوية في القرن الثاني من الخلافة العباسية، فلم يكن لهم وجود في كل مراحل الصراع الصفوي الشيعي والعثماني السني، مثلها مثل غيابهم بعد الإمبراطورية الأخمينية، والتي نحن بصددها وما تم من تحريفات على التاريخ في هذا المجال، واللغة الفهلوية الساسانية هي التي كانت تكتب وتقرأ عندما ظهرت السلطة العربية الإسلامية، وليست الدرية-الفارسية الحالية.
ولاحقا وفي متن الكتاب، ونحن نتحدث عن صفحات تاريخ كتب وصدر في القرن (الخامس عشر الميلادي) يتبين إما إدراك المؤرخ الأمير لهذه الإشكالية التاريخية، والتي حرفت فيما بعد بشكل واسع، أو أنه لم تكن للغة الفارسية ولا للاسم الفارسي وجود في المجالين الثقافي والسياسي حينها كليا، ولا كمكون ذو أهمية في الإمبراطورية، وعلى أثرها لم يذكرهم بتاتا في كتابه، فلا نجد في كل الكتاب كلمة الفارسية كلغة ولا فرس كشعب أو دولة، فعندما يأتي على معظم الصراعات في المنطقة وحتى في منطقة قم وشمال أصفهان، وما يجري بين الصفويون التركمان والكورد، ومن الطرف الغربي من كوردستان بين الترك العثمانيين والكورد، يذكر المؤرخ والأمير الكوردي (شرف خان البدليسي 1543-1603م) والذي عاصر قمة الصراعات السلطتين العثمانية والصفوية، في الصفحة (345) قسم (السطر الثاني-في بيان نسبة حكام(بدليس) والأصل الذي ينتمون إليه) قائلا المذكور في بعض التواريخ أن نسب حكام بدليس، ينتهي إلى الملوك الأكاسرة. إذ المشهور بين الناس أنهم من أحفاد وسلائل أنو شيروان، ولكن الأصح هو أنه في عهد أنو شيروان كان جاماسب ابن فيروز خامس؟ الملوك الأكاسرة، والياً على ولاية (أرمن وشيروان) نيابة عن (قباد) وهذه الجمل وغيرها الكثيرٍ، تؤشر إلى توثيق حقيقتين تاريخيتين: الأولى أن ملوك الساسانيين كانوا كوردا، وأحد أطراف ورثتهم لا زالوا يحكمون المنطقة، وهم أمراء بدليس، أل شرف خان البدليسي المفتخر بكورديته وكوردستانيته. والثانية أن الساسانيين لم يكونوا فرسا ولم يكن للفرس كمكون ولغة أية مكانة إلا كشعب تابع للإمبراطورية لأكاسرة الساسانيين من ضمن الشعوب الإيرانية الأخرى، علما أن الأمير درس وتعلم في مدارس الشاهنشاهية وباللغة الدرية، ومن خلال تأكيده على أنهم ورثة الأكاسرة الساسانيين، فستكون لغة الأمراء الكورد ومن بينهم أمراء بدليس زعماء قبيلة روژكي استمرارية للغة الفهلوية الساسانية...
يتبع...
الولايات المتحدة الأمريكية
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 25 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 10-05-2024
Gotarên Girêdayî: 17
Dîrok & bûyer
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 20-07-2020 (4 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 10-05-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 13-05-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 10-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 25 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Kurtelêkolîn
Şewata Çalika Dinav bera 1960 û 1970
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Lawaziya zimanê wergera kurmancî
Pirtûkxane
ŞIVANÊ KURD Û KURDÊN ALAGOZ
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Mihemedê Seîd Axa Deqorî lehengê Sînema Amûdê
Pirtûkxane
Derdê gel
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Ferhengê Dimilî (Zazakî) û Kurmancî (A-a)
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43

Rast
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
30-05-2024
Sara Kamela
Kurmancî_Horamî
Kurtelêkolîn
DUHOK PIRA REWŞENBÎRÎ YA KURDÎ YE
23-06-2024
Aras Hiso
DUHOK PIRA REWŞENBÎRÎ YA KURDÎ YE
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
23-06-2024
Burhan Sönmez
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Kurtelêkolîn
Ey reqîb yan Kurdistan?
23-06-2024
Aras Hiso
Ey reqîb yan Kurdistan?
Babetên nû
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
23-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
23-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
TAHARÊ BRO
23-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
ŞIVANÊ KURD Û KURDÊN ALAGOZ
22-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Derdê gel
22-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,157
Wêne 104,965
Pirtûk PDF 19,412
Faylên peywendîdar 97,729
Video 1,402
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Kurtelêkolîn
Şewata Çalika Dinav bera 1960 û 1970
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Lawaziya zimanê wergera kurmancî
Pirtûkxane
ŞIVANÊ KURD Û KURDÊN ALAGOZ
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Mihemedê Seîd Axa Deqorî lehengê Sînema Amûdê
Pirtûkxane
Derdê gel
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Ferhengê Dimilî (Zazakî) û Kurmancî (A-a)
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Dosya
Jiyaname - Zayend - Nêr Şehîdan - Zayend - Nêr Jiyaname - Netewe - Kurd Şehîdan - Netewe - Kurd Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Jiyaname - Cureyên Kes - Leşkerî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.453 çirke!