Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,818
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,738
Faylên peywendîdar 98,971
Video 1,424
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,520

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,139

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîr...
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî...
Jiyaname
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911...
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke ...
الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1
Wêneyên dîrokî dewlemendiya netewî ye! Ji kerema xwe re, bi logokên xwe, nivîs û rengên xwe, nirxa wan kêm nekin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1: غازي نزام

الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1: غازي نزام
الدِيانة الأيزيدية وَفَلسَفة الطبيعة /ج 1
غازي نزام
لاشك أن الدِيانة الأيزيدية تُعَّد من الديانات أَو المُعتقدات القديمَة والطَبيعية ،كما أَن العناصر الطبيعية الأَربعة ( الهَواء ، الماء ، النار ، التُراب ) .هي أَركان أَساسية في فَلسَفَتها من حيث الأسطورة والطَقس والمُعتَقد ، كما سنراه في النصوص الشَفاهية الدينية الأيزيدية ، وَتَرتَبط هذه العَناصر أرتباطاً وثيقاً بِحياة االفرد في هذهِ الديانة ، وتَدخل ضمن ممارسَة مراسيمها الدينية بشكل دوري وعَلى مَدى أَيام السنة في مَعبدهم الرئيسي ( لالش ) وكذلك في المَزارات والبيوت وفي القرى والقَصَبات . هذا الجانب الطَبيعاني أتخَذَتهُ الديانات القَديمة في حَضارة وادي الرافدين وبلاد الأَغريق والرومان وبلاد فارس القديمة ، حتى دَخَلت هذهِ الفَلسَفة عَصرنا الحديث والمُعاصر وَمن ضمنها الديانة الأيزيدية في عَصرها الحديث وَمَرحلتها الثانية مابَعد ظهور الشيخ عُدي أَو الشيخ ( عادي – آدي ) في القرن الحادي عَشر الميلادي السادس الهجري .الى جانب فَلسَفة التَصَوف والتي سَبق لَنا وَأَن سَلَطنا الضوء عليها في هذا الموقع ( بحزاني ) ومواقع أخرى بعنوان ( الحلول عند الأيزيدية ) . وَمن جُملة من فَسَّر وبَحث في مجال الطبيعة وعَناصرها الأَربعة والتي أَبدع فيا الفيلسوف اليوناني الشهير ( أَمبيدوكلس ) من فلاسفة ماقَبل سقراط ،المتوفي نهاية القرن الخامس 430 ق.م مؤسس نَظرية العَناصر الأَربعة الشهير ، حيث يَقول أن العام يَتَكون من أَربَعة عناصر مزدوجة معاً بِنسب مُختلفة هي ( الهَواء –الماء – التراب – النار ) وقَد أَطلق على هؤلاء ( الجذور ) ، وَقد رَبط كل عُنصر من هذه العَناصر باسم شخصية ميثولوجية كما هو عند الأيزيدية كالشمش ( شيشم ) والقَمر ( مّه لك فه خرّ دين ) الملاك فخر الدين . أضافة الى قُدسية الماء والتراب ( الَبرات ) ، والذي سَوفَ نأتي اليه لاحقاً في هذا المقال ،أَو في الجزء الثاني منهُ، وَقد عَزا أَمبيدوكلس النمو والزيادة والنقصان في الطَبيعة الى دَرجة تمازج هذه العناصر الأَربعة معاً . في رأيهِ لاشيء جَديد يأتي الى الطَبيعة ( لايوجد صيرورة ) وأي تغييريَطرأ ،أِنما هو التغيير في تمازج أَو تَناسب عنصر مع الآخر ، وقَد أَصبَحت هذه النظرية عقيدة علمية راسخة خلال الأَلفي عام التاليين ،(1) وَعن طه باقر الباحث العراقي الشهير والمؤَرخ عُثَر المنقبون في خَفاجي عَشرة أَدوار من البناء مَر فيها المَعبَد الذي شُيد لعبادة الأله ( قَمر ) الشهير في حَضارة وادي الرافدين ( ميزوبوتاميا ) وأسمهُ السومري ( ننار – أَو نتار ) ويوجد في عدة مراكز أُخرى في العراق القديم أشهرها مدينة أور ومدينة حَران ، وَورد في أسطورة الخليقة البابلية المشهورة التي دُونت بحدود ( 1700 ق.م ) الثالوث الألهي المؤلف من آلهة عِظام هم كل من : آنو ( أِله السَماء ) كما يشير الى ذلك أسمهُ السومري ، والأله أَنليل ( إَّ له الجَو أَو الهَواء ) ، والأله إِنكي ( إِيا ) أله الأَرض والمياه الظاهرة والسُفلى ، والهه الشمش الشهير ( أوتو ) بالسومرية وشمش بالبابلية ،الذي أشتهر بأَنهُ اله النور والحَق والعَدل الموصي بالشرائع والكاشف عَن البُغض والظُلم ، وكذلك الأله ( أي – آبسو ) منذ أَقدم الأَزمنة وكان أله الماء والحكمة والمعرفة الذي عَلم البَشر المعارف والعلوم .(2) وَفيما يَتَعَلق بعَقيدة الأهالي في أيران القديمة ( الهخامنشية ) يَقول المؤَرخ الأيراني الشهير ( حَسن بيرنا ) ليس بينَ يَدينا مايُوَضح بأَن العقيدة الّهخامنشية متباينة ( مختلفة ) مَع الزَردَشتية . والاحتمال الأقوى أنهم كانوا يَعبدون بَعدَ أَهورامزدا أَربعة عَناصر
01 النور (الشمس والقَمر)
02 الماء
03 التراب
04 الرياح (3)
وهو مايَتَطابق تَماماً عند البابلييين حيث أن ( آنو ونابو ) واله السماء تَشرق منها الشَمس المضيئة والدافئة والباعثة للحياة هي ذات الشمس التي يَتوجه اليها الأيزيديون عند الدعاء في شروقهِ وغروبهِ . وهو نفسهُ الأله (الشمس) أَو رمز الدفء والضوء وأشراقة الحَياة والبَهجة التي يَتَسلم منها حمورابي شَريعَتهُ (4)
وبخصوص هذا العنصر الأهم عند الأيزيدية الشمس أَو النور عند الأىزيدية يقول المرحوم المؤَرخ جورج حَبيب أن الأَلعاب العظمى بمناسبة تكريس معبد ( مارس ) تُذَكرنا بألعاب القَباغ في عيد الجَماعية ( الأَصَح جَما وليست جَماعية – الكاتب ) وذلك أن الأله ( شمس – رأس الأيزيد) هو سيد الحَرب كما تَدلنا ذلك صفَتهُ الميثرائية ( الشمس الذ ي لاتقهر ) ورأينا أن الأحتفالت تقوم في آسيا الصغرى للآلهه شمس يوم ميهر من شهر ميهر ( وميهر تعني بالفارسية – شمس ) أي في الثاني من شهر تشرين الأَول ،وهي فترة أحتفالات الخريف بأله الحَرب (5)،ودائما عَن ( شيشم – شمش – شمس -هور – تاو – تاف – روز ) –( الكاتب) اله الضوء والأشراقة والدفء والركن الأساس والأَول في العبادة والديانة الأيزيدية كما أَسلفنا جاء في ( قه ولي شيشم مه ستم شقه ده هي 1 )نص ديني في العلم الشفاهي الأيزيدي حول الشمس في فقراتهِ .
02 مه ستم زديوانى
ئه م بشيشم بده ين به يانى
ياشيشم تّ ئه م ئانينه سه ر ئه ركاني
03 ياشيشم توى رَ حيمي
خالقى من ز قه ديمى
ل هه مو دّ ردا توى حه كيمي
هنا في هاتين الفقرتين من أَصل ( 59 ) فقرة من قه ولي شيشم يُفسر فيه دور وأسم وَمعنى ( شيشم – شيشمس ) في الميثولوجيا الأيزيدية وكيفية دَمجهِ كالهه مرة وحَكيم ومُخَلص وكلي القدرة مرة أخرى أضافة الى أنه نور يشع ويدفىء الكَون في الفلسفة الأيزيدية الحديثة الغير منقطعة من خلال أَفكار وآراء ؤأبعاد وضعها وأَسسها الشيخ عُدي ( عادي آدي ) وحَفيد شَقيقهِ المرحوم الشيخ حَسن بن عُدَي الثاني ،حيث يقول النَص ،عَشقتُ مَجلس شيخ شَمس ،وَأَلهَمني عشقَهُ ،وسوف أَعْلن عَن عَظَمتهِ وقُدرَتهِ ،يا أَيها الأله العَظيم أَنت مَن وَجهتنا الى الطريق الصحيح ، وعَلمتنا الصدق والأيمان ، حيث أَنت الرَحمة وأَنت خالقي من القَديم والأَزَل وأَنت الحَكيم الجَبار في كل وَقت وكُل زَمان (6)
وعَن العَناصر الطبيعية الأساسية الأُخرى عند الأيزيدية نرى واضحاً وجَلياً ماجاء في النص الديني (قه ولي شيخو بكر ) نَص عَن الخَليقة والتَكوين في فقراتهِ
027 به دشى مني جه باره
زدورى ئه فراندبون جاره
ئافه وئاخه وبايه وناره
028 هه رجا ركو دفاخرن
بكى دئينان وبكى دبرن
بكى مه رسوم زدورى فاريقه كرن
029 هه رجاريت دورستن
نه دخواره ونه دنفستن
بكى مه رسوم زدورى فه دكوهاستن
المعني
027 إِلهي الجَبار
خَلق الأَربعة من الدُرة
التراب والماء والهَواء
028 الأَربعة الفَواخر
بأمر مَن جَلَبوهم وبأَمر مَن أَخذوهم
وبأَي مرسوم فَصَلوهم عَن الدُرّة
029 الأَربعة الصالحين
لَم يكونوا يأكلون ولَم يكونوا ينامون
بأي مَرسوم نقلوهم من الدُرّة (7)
المصادر:–
01ويكيبيديا – الأَنترنيت
02 طه باقر /مقدمة في تاريخ الحضارات القديمة / الوَجيز في تاريخ حضارة وادي الرافدين /ج 1 ص335
03 حَسن بيرنا /تاريخ أيران القَديم حتى نهاية الدولة الساسانية / ص 229
04 الدكتور / كاظم حبيب / الديانة الأيزيدية ديانة عراقية شرق أَوسطية قديمة /دار نينوى للدراسات والنشر / سورية – دمشق – ص 206
05المرحوم المؤرخ جورج حَبيب / الديانة الأيزيدية بقايا دين قَديم /ط1 /مطبعة المعارف بغداد / 1978
06 د. خليل جندي /به رن ز ئه ده بى دينى ئيزديان / صفحات من الأَدب الديني اليزيدي /مطبعة /سبيرز للنشر / دهوك. ص212
07 لالش نامة / بحوث نصوص مقالات / للكاتب بدل فقير حجي / ط1 / 2019
غازي نزام / أوكسبورك
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 82 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.bahzani.net/ - 17-05-2024
Gotarên Girêdayî: 38
Belgename
Dîrok & bûyer
Kurtelêkolîn
Pirtûkxane
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 22-02-2024 (0 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Evîn Teyfûr ) li: 17-05-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 23-05-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Evîn Teyfûr ) ve li ser 23-05-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 82 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Çand û Civak

Rast
Kurtelêkolîn
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
05-07-2024
Sara Kamela
Nirxandinek li ser Kurteçîroka Xezal a Sîma Semend
Kurtelêkolîn
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
05-07-2024
Sara Kamela
Serpêhatiya tabloya kurdekî (1850)
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Elî Şemdîn
Wêne û şirove
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
13-07-2024
Aras Hiso
Bajarê Mêrdînê di sala 1911an de
Wêne û şirove
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
13-07-2024
Aras Hiso
Di sala 1955an de dîlaneke Kurdên Azerbaycanê
Babetên nû
Jiyaname
Mela Kaka Hemê
13-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemed Cezaêr
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mistefa Elî Şan Nebo
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Nîroz Malik
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ebdo Mihemed
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Elî Şemdîn
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ehmed Xeyrî
09-07-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
08-07-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Dibistana Sor li Cizîra Botan
29-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
27-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 523,818
Wêne 106,003
Pirtûk PDF 19,738
Faylên peywendîdar 98,971
Video 1,424
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
300,520

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,727

هەورامی 
65,705

عربي 
28,766

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,125

فارسی 
8,292

English 
7,139

Türkçe 
3,565

Deutsch 
1,455

Pусский 
1,119

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
19

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Zanista Civakê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Kurtelêkolîn
Jules Verne Nasiya Xwe Dide Kurdan
Kurtelêkolîn
Bîranînek ji jiyana Ûsiv Beg
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
TAHARÊ BRO
Kurtelêkolîn
Kurd û Eskîlstuna, xîçek dîrok
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Hevgirtina dagirkeran û belavbûna kurdan
Pirtûkxane
Derûniya ciaknasiyê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Dîroka mesopotamya
Kurtelêkolîn
Kurdên Batûmê
Pirtûkxane
Civaknasiy perwerdeyê
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Pirtûkxane
Çand û Civak
Dosya
Cih - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Cih - Cih - Gund Cih - Bajêr - Sêwaz Cih - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Cih - Guhertina Etnîkî - Hatiye tirkandin

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.422 çirke!