Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Resul Geyik
16-08-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
16-08-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
11-08-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Kurdgalnamek(Kurdbêjname)
11-08-2024
Evîn Teyfûr
Cih
Getap
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Nalbandyan (Mets Şirar)
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Gai
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Şenkanî
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
TliK
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Jamuşvan
09-08-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  531,066
Wêne
  107,588
Pirtûk PDF
  20,017
Faylên peywendîdar
  100,988
Video
  1,471
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
303,155
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,915
هەورامی 
65,847
عربي 
29,357
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,077
فارسی 
8,979
English 
7,418
Türkçe 
3,605
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,483
Pусский 
1,133
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
45
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
ترکمانی 
1
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,094
Pend û gotin 
24,576
Kurtelêkolîn 
4,908
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,124
Pirtûkxane 
2,716
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,230
Cih 
1,150
Belgename 
289
Wêne û şirove 
139
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
30,524
MP4 
2,395
IMG 
196,596
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
Kurtelêkolîn
Bûn an nebûn - pirsa hebûna...
Kurtelêkolîn
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere...
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BI...
أعياد بيلندا (الميلاد) في الديانة الايزيدية والديانات الآرية
Kurdîpêdiya wergirtina agahdariyê hêsantir dike, Ji ber vê yekê mîlyonek agahdarî li ser telefonên we yên destan tomar kir!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Cebuano0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ქართველი0
中国的0
日本人0

قاسم مرزا الجندي

قاسم مرزا الجندي
أعياد بيلندا (الميلاد) في الديانة الايزيدية والديانات الآرية
#قاسم مرزا الجندي#
(Qasim Algindy)
الحوار المتمدن-العدد: 7847 - #05-01-2024# - 00:03
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

اعياد بيلندا (الميلاد) في الديانة الايزيدية والديانات الآرية
بيلندة (بيلندا) (هلدا) هي كلمة كوردية تعني ظهور الشمس بعد تحررها, وايضا إن كلمة (يلدا) او (يلذلة) ارامية سريانية تعني الولادة , وقد إقتبسوها لِولادة السيد المسيح, وهي في الحقيقة والاصل ميلاد مُهرا (الشمس)(شيشم)(ميترا)، وتعني خودا (خودان) الشمس.
كانت الشمس تعرف بأسماء مختلفة لدى الشعوب والأقوام القديمة, فعند السومريين والبابليين والميترائيين والاكديين والفراعنة وفي روما وفي ميزوبوتاميا والزرادشتية ولدى الكثير من الشعوب تعرف بهذه الاسماء (شمش)(خور)(اوتو )(رع)(مُهرا)( ميثرا ).
مصطلح بيلندا فلكياً تعني وصول كوكب الارض خلال دورانه السنوي حول الشمس االى اسفل نقطة في الأفق الجنوبي الشرقي، والتي تعرف بنقطة الحضيض، مما يؤدي إلى قصر النهار وزيادة في الليل وظلمتها في بداية فصل الشتاء، وهي إحدى المناسبات والأعياد التاريخية القديمة التي يحتفل بها الايرانيون والأكراد والزرادشتيون والميترائيين، منذ القدم يحيونها في احتفالات وطقوس بالضوء والنور يعتبرون الشمس رمزاً للمحبة في احتفالاتهم وطقوسهم الدينية.
في ايران والشعوب التي لها ثقافات مشتركة معها تسمى هذه الليلة بليلة بدء الشتاء أو(شب يلدا) أو (ليلة الأربعينية) وتصادف ليلة الانقلاب الشتوي، ونظراً لمدى دقة الجدول الزمني والتقويم الميترائي وتطابقه الكامل مع التقويم البروج الفلكي الطبيعي.
من فصل بداية الصيف تأخذ الشمس بالشروق من مكان أدنى قليلاً عن مكانها في اليوم السابق عند أفق البزوغ، وتستمر هذه الحالة حتى تصل الشمس الى نقطة الاعتدال في 23/9 ايلول، والى بداية الشتاء(الانقلاب الشتوي) الى ادنى مستوىً لها، وانطلاقاً من هذا اليوم وما بعده، تتبع نقاط شروق الشمس حركة عكسية، حيث تتجه مجدداً الى الأعلى وتعود مرة ثانية الى الانقلاب الصيفي مروراً بالاعتدال الربيعي، وهي في الحقيقة حركة كوكب الارض والانتقال الى الحركة التراجعية له, بعد نهاية انخفاضها الطويل، والخروج الى الحركة العكسية في مدارها حول الشمس لإكمال دورتها السنوية الجديدة.
أعياد بيلندا في الديانة الايزيدية
بيلندة هي عيد ميلاد الشمس هو ميلاد ميترا او خودا(خودان) الشمس, ويقع في يوم (22-25/12) من كانون الأول حسب التقويم الشمسي(الشرقي) ويصادف في(6) من كانون الثاني حسب التقويم الميلادي، أي بفارق (13) يوما بين التقويمين الشمسي والميلادي. قد يتأخر او يتقدم بأسبوع او اكثر عن موعدها, بسبب الاختلاف بين التقويمين, وارتباط يوم عيد بيلندا بيوم الجمعة عيد ميلاد متيرا(مهرا)(خودان). وربما البعض يقولون في هذا العيد ولد الشيخ آدي الهكاري أو ظهر كرامته فيها, ولا أظن إنها تعني عيد ميلاده, لانها قدسيتها قديمة لدى الايزيدية وقبل ظهور وميلاد الشيخ الجليل فيها.
هناك ايضا بيلندا بيرا قبل بيلندا الايزيدية العام بأسبوع واحد فقط, وهو عيد خاص تقوم بإحيائه عوائل من طبقة البيارة, وهي تشير خودان (بيرافات) له علاقة بالإمطار والبرد والفيضانات. وتقام في عيد البيلندا مراسيم وطقوس عديدة منها طقوس (كوركا كا) وهي كلمة مركبة تعني النار والثور, باعتبار( النار) هو رمز الشمس و(كا) رمز الارض والخصوبة , في الولادة الجديدة التي ترمز الى مُهرا(ميترا) ملاك (خودان)الشمس.
واشعال نيران كوركا كاي (gorka gay) امام البيوت دلالة الى الشمس وحركتها وتغيرها, وبدء صفحة جديدة من الحياة, وكان في السابق يتم تمرير الثيران والحيوانات المستخدمة في الحراثة فوق نار الكوركا كا، دلالة على قرب نهاية موسم الزراعة و تقوم النساء برمي الحلوى مع قليل حبوب القمح والشعير, للأطفال والشباب والحاضرين، وبسبب ما تعرض له الايزدية من ابادات جماعية واعتداءات, جاء التغيير والانحراف في تاريخ هذه الاعياد والطقوس الايزيدية, ادى الى الانحراف عن تواريخها والاختلاف في تسمياتها.
جلة (يلدا)(بيلندا) في الديانة الزرادشتية
تسمى بيلندا في الزرادشتية (شوي يلدا) (شوي چله)، ذكر في المصادر التاريخية أن هذا الاسم يرجع الى أكثر من ثمانية آلاف عام، وأنّ ليلة (چله) هي ليلة ميلاد (ميترا) يطلَق على يوم (ولادة الشمس( والزرادشتية ديانة من ذوي الأصول الآرية تحتفل بليلة جلة(يلدا) بالغناء التراثي والأشعار الدينية، وتلك الليلة لها عبارة تهنئة خاصة حيث يقال يلدا مبارك.
كان النور والنهار والشمس تظهر من تجليات الخالق، في حين كان الليل والبرد يرمزان إلى ( إله الشر) في الديانة الزردشتية. وقد دفع استمرار تعاقب الليل والنهار, وربما الاعتقاد بوجود حرب دائمة بين النور والظلمة، فكانت الأيام الطويلة وفق هذا المعتقد، تمثّل أيام نصر للنور والضياء، في حين كانت الأيام القصيرة ترمز إلى غلبة الظلمة والعتمة, أنّ الأساطير الكُردية تقول بأن القمر والشمس عشقا بعضهما ويلتقيان في تلك الليلة، وهي اشارة واضحة الى الاقتران الفلكي.
وعندما إنتشرت الديانة المسيحية في القرن الرابع الميلادي، قاموا بتغيير إسم (چله) الى (يلدا)،وأنّ يلدا كلمة سريانية تعني الولادة, وإقتبسوها لِولادة السيد المسيح ولكن في الحقيقة هي ميلاد (ميترا)او (مهرا).
وفي سنة 2018 اعلنت اللجنة العليا من شخصيات السليمانية وممثلي الديانة الزردشتية ل (شوي يلدا) (اطول ليلة في السنة) في السليمانية، وتم تغيير اسم ( يول, يلدا) الى ( جلة) عن مراسيم ميلاد خودا الشمس (ميترا(في مراسيم وفعاليات خاصة في ليلة (جلة ) ليلة الانقلاب الشتوي، ويوم ولادة الشمس في الديانة الارية الزرادشتية.
بالأصل كان يوم ميلاد مُهرا (الشمس) وبداية الجلة لأنه اليوم الذي يبدأ فيه الجلة (الاربعينية)، لكن بوجود الآشوريين في نفس الوطن هم سموه (يلذلة ) أي الميلاد, ومنع أي تسمية زرادشتية إيرانية بعد الغزو الإٍسلامي, فأصبح ميلاداً للسيد المسيح.
والمؤرخ المسيحي الأب دانيال من قناة الحياة المسيحية نفى نفياً قاطعاً أي علاقة للسيد المسيح بعيد الميلاد وأكد أنه يوم ميلاد إله الشمس بالحرف الواحد الواضح الصريح.
يلدا (بيلندا) في الديانة اليارسانية
يعتبر ليلة 20 على 21 من كانون الأول هي أطول ليلة في السنة، تصادف أول يوم صيام عند اليارسانيين والذي يستمر لمدة (3) ثلاثة أيام، حيث أن مجدّد الدين اليارسانية (سان سهاك) هرب مع عددٍ من مريديه الى كهفٍ وإعتكفوا فيه، بعد أن حاول أقاربه وأفراد عشيرته قتله بسبب دعوته الدينية.
مجدّد الدين اليارساني بقي هو وأصحابه في الكهف بدون غذاء وماء لمدة (3) أيام ولذلك يصوم اليارسانيون (3) أيام في السنة في منتصف الشتاء الذي بالكوردية هو (چلەی زستان). اعتكاف (سان سهاك) في كهف هو إمتداد لاعتكاف واسطورة (ميثرا) في كهف وميلاده وأنّ الآريين الذين إنسلخوا من الديانة الميثرائية واعتنقوا المسيحية، جعلوا من يوم ميلاد (ميترا) يوماً لميلاد السيد المسيح, وأن التاريخ الحقيقي لميلاد المسيح هو على الأرجح 28 آذار أي بين شهري (نهاية اذار وبداية نيسان).
في الحقيقة أنّ الاحتفال بِميلاد ميترا في هذا التاريخ هو إمتداد للاحتفالات التي كان أسلاف الكورد السومريون يُقيمونها قبل أكثر من (8000) ثمانية آلاف سنة، وإبتداءاً من يوم 21 كانون الأول/ ديسمبر، تبدأ زيادة طول النهار، حيث الضياء والشمس والدفء ويقل طول الليل، حيث الظلام والبرودة، ولذلك كان السومريون يحتفلون بِبدء زيادة طول النهار ونقصان طول الليل.
ينبغي الرجوع الى اصل تاريخ حسابها واقترانات الفلكية والمناخية لاعياد بيلندا وتصحيح كل ما ترافقها من تجاوزات وانحرافات أحدثتها الظروف القاهرة على الديانة الايزيدية. وإعادة ترتيب أعيادها في اقتراناتها الفلكية, وحسب التقويم الشمسي الايزيدي الجديد, مستندا ومعتمدا على التطور والتقدم العلمي في الحسابات الفلكية حول مواقع الأرض والنجوم والكواكب .
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 20 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 06-07-2024
Gotarên Girêdayî: 2
Dîrok & bûyer
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 05-01-2024 (0 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 06-07-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 07-07-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 06-07-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 20 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Kurdgalnamek(Kurdbêjname)
Jiyaname
Resul Geyik
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Kurtelêkolîn
Ayda Xidir Nebî û Xidir Eylas
Kurtelêkolîn
Rola rêberekî netewî ji bo gelê Êzidî
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere)-Semsûr
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Keyaniya Kûmû(h)/ Koma/ Kowa
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Kurtelêkolîn
Hebûna êzdiyan li Ermenistanê: rewş û perspektîf

Rast
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
02-08-2024
Evîn Teyfûr
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Kurtelêkolîn
Salnameya Zerdeştî
04-08-2024
Evîn Teyfûr
Salnameya Zerdeştî
Kurtelêkolîn
Bûn an nebûn - pirsa hebûna Yazîdî
09-08-2024
Aras Hiso
Bûn an nebûn - pirsa hebûna Yazîdî
Kurtelêkolîn
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere)-Semsûr
11-08-2024
Evîn Teyfûr
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere)-Semsûr
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
11-08-2024
Sara Kamela
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
Babetên nû
Jiyaname
Resul Geyik
16-08-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
16-08-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
11-08-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Kurdgalnamek(Kurdbêjname)
11-08-2024
Evîn Teyfûr
Cih
Getap
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Nalbandyan (Mets Şirar)
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Gai
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Şenkanî
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
TliK
09-08-2024
Aras Hiso
Cih
Jamuşvan
09-08-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  531,066
Wêne
  107,588
Pirtûk PDF
  20,017
Faylên peywendîdar
  100,988
Video
  1,471
Ziman
کوردیی ناوەڕاست 
303,155
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,915
هەورامی 
65,847
عربي 
29,357
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,077
فارسی 
8,979
English 
7,418
Türkçe 
3,605
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,483
Pусский 
1,133
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
45
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
ترکمانی 
1
Pol, Kom
Kurmancî - Kurdîy Serû
Peyv & Hevok 
41,094
Pend û gotin 
24,576
Kurtelêkolîn 
4,908
Şehîdan 
4,214
Enfalkirî 
3,124
Pirtûkxane 
2,716
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,602
Jiyaname 
1,230
Cih 
1,150
Belgename 
289
Wêne û şirove 
139
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
26
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Pêjgeha kurdî 
3
Wekî din 
2
Karên hunerî 
2
Nexşe 
2
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Ofîs 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
30,524
MP4 
2,395
IMG 
196,596
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
Kurdên Çewisandî û Birayên Wan Ên Misilman
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Kurdgalnamek(Kurdbêjname)
Jiyaname
Resul Geyik
Jiyaname
EZÎZÊ ÎSKO
Pirtûkxane
DÎROKA TEVGERA JINA AZAD
Kurtelêkolîn
Ayda Xidir Nebî û Xidir Eylas
Kurtelêkolîn
Rola rêberekî netewî ji bo gelê Êzidî
Pirtûkxane
TEORÎYA HÎNKIRINA KURDÎ-KURMANCÎ
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mihemedsalih Qadirî
Wêne û şirove
KURDÊN GURCISTANÊ di salê de 1971
Jiyaname
AYNUR ARAS
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Şarî Antîk Pirîn(Perre/Pere)-Semsûr
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Keyaniya Kûmû(h)/ Koma/ Kowa
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
Jiyaname
Elî Paksirişt (Azad Makûyî)
Wêne û şirove
Endamên Yekitiya Jinên Kurd a El-tealî 1919
Kurtelêkolîn
Hebûna êzdiyan li Ermenistanê: rewş û perspektîf
Dosya
Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Pirtûkxane - Kategorîya Naverokê - Ziman zanî Pirtûkxane - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Pirtûkxane - Cureya Weşanê - Belgeya Scanned Pirtûkxane - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Pirtûkxane - Bajêr - Stembol

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.406 çirke!