=KTML_Bold=Şoreşa 19’ê #Tîrmehê# Çi Destkeftî bi Xwe re Aniye?=KTML_End=
Berzanî Ferman

Bi destpêbûna şoreşa Sûrî re, tevger û partiyên kurdî ku piştgirên sereke yên vê şoreşê bûn, ji bo birêvebirina xwe, ketin nava liv û tevgerê.
Di vê çarçoveyê de hin tevger û rêxistinên kurdî yên ku yekalîbûn pejirandin, şoreşa xwe li dar xistin û navê Şoreşa 19’ê Tîrmehê lê hat kirin, paşê jî -wan- rêveberiyeke xwe ya xweser damezirandin.
19’ê tîrmeha 2011’an, rojeke dîrokî ye û hemû gelên Rojavayê Kurdistanê dadikevin qadan û şahiyan li dar dixin.
Gelê kurd di vê şoreşê de aştî pejirand û risteke şênber di vê çarçoveyê de lîst. Lê car din pirsa ku xwe dubare dike: Vê şoreşê çi destkeftî bi xwe re aniye? Pirs ev e, lê pirsyar kî ne? Gerek e gelê me bipirse: Gelo piştî şer û aloziya li Sûriyeyê biqede, mafekî xwenîşandayînê dê ji gelê kurd re di destûra Sûriyeyê ya paşerojê de hebe, yan mafê xwedina bi zimanê zikmakî (kurdî) dê di destûrê de bête dayîn? Çawa rêjîmeke wekî ya Be’es û Esed dê van tiştan qebûl û erê bike? ne gengaz e .
Rêjîm tenê amade ye ku komplo û jenosîdan li ser gelê me pêk bîne. Komploya Efrîn û Minbicê jî li ber çavan e; çawa ku bi tifaqa rêjîma Sûriye, Tirkiye û Îranê û bi sponseriya Rûsyayê Efrîn hate dagirkirin û bi hezaran ji xelkê wê koçber bû.
Dema ku artêşa dagirker a Tirkiyê û çekdarên opozisyonê di 18’ê adara 2018’an de Efrîna Rojavayê Kurdistanê dagir kir, evê dagirkirinê gelek kurdên welatparêz dilsoj kirin û xembariyeke mezin di nava gel de afirand. Gelê Efrîna ku derdora 60 rojî li ber xwe da, piştî dagirkirinê, îcar rastî komkujiyan hat. Li ber çavên Neteweyên Yekbûyî -ku bi parastina mafên mirovan bang dike- bi sedan zarokên efrînî hatin qetilkirin.
Jixwe bazara Efrînê ji her kesî re diyar bû ku Xûta li bermaber Efrînê bû, bi şêweyekî din, Xûta ji Rûsyayê re û Efrîn ji Tirkiyê re.
Vê gavê çarçoveya bazaran hîn firehtir bûye; aniha Minbic e.
Minbic ji bona Tirkan dîrokek e; Cenga Merc Dabiq e ku di sala 1516’an de di navbera osmanî û memalîkan de rû dabû û di wê cengê de osmanî bi ser ketibûn.
Selîmê Yekem û Ataturkê serdemê “Recep Tayip Erdogan” car din dixwaze wê dîrokê vejîn bike. Bê guman xewn û xeyalên Erdogan gewre ne, ew jî ku hukmê osmanî ji herêmê re vegerîne. Rêgirê sereke li pêşber vê pêngavê: Gelê kurd e. Lewma Erdogan hewil dide ku kurdan ji kokê ve tune bike; li Bakur kurdan bê nasname bihêle û li Rojava bê war bihêle, plana Erdogan a vê pêvajoyê ev e.
Pêwîst e kurd li bermaber van planên jenosîdî bi hêz bin û yekîtiya xwe ava bikin. Rêjîma Sûriyeyê jî li ser dagirkirina bajarekî xwe bê deng ma.
Me li ser kenalên Sûrî dît ku çawa Buseyna Şaban û Welîd E-Mu’elim li dij dagirkeriyê sekinîn, lê piştî dagirkirinê kesekî ji wan deng nekir û negot ji xaka me derkevin. Têkiliyên gelê kurd bi rêjîma Sûriyeyê re jî tu sûde neda, belku rêjîm di nava wê planê de bû.
Ji aliyekî din ve li Sûriyeyê û tevahiya Rojhilata Navîn, projeyeke Îranê heye; ew jî Projeya Kevana Şî’î ye. Amerîka bi hevalbenda xwe HSD re, bi rêya pêşketinên leşkerî dixwaze dawî li vê projeyê bîne.
Amerîka car caran li ser zimanê rayedaran belav dike ku ew dixwaze ji Sûriyeyê vekişe. Lê bi vekişîna Amerîkayê, çarenûsa gelê kurd dê çi be?
Berê jî rêjîm û Rûsyayê gotiye ku di destûra Sûrî ya nû de, tenê mafê zimandayînê ji kurdan re heye. Lewra bi gotineke din, eger Amerîka ji Sûriyeyê vekişe û xwe ji meydanê qut bike, em dikarin bibêjin ku armancên gelê kurd xeyal bûn û çûn.
Tişta ku mirov matmayî dihêle dema ku hin serkirdeyên kurd dibêjin em amade ne li gel rêjîmê danûsitandinan bikin! Ma gelo rêjîm te li ser axê qebûl dike, ma tu kaxez di destê te de heye, gelo rêveberiyeke te ya rawa heye ku tu li gel dewletan danûstandinan bikî?
Tiştekî wiha dê qirkirina gel bîne. Li aliyekî din û di heman çarçoveyê de, bazara li ser tevahiya bajarên Sûriyeyê berdewam e.
Rêjîma Sûriyeyê bi hevkariya firokeyên cengî yên Rûsî, li başûrê Sûriyê bi pêş dikeve û hewil dide pêgehên herî dawî yên opozisyonê birûxîne.
Ya balkêş ew e ku piştî van şeran, rengê desthilata Sûriyeyê dê çawa be.
Li gorî hin rayedarên siyasî, dê rengekî ciyawaz be hemî pêkhatiyan bigire nava xwe. Di dawiya gotarê dixwazim balê bikişînim ser wê yekê ku divê di dariştina destûra Sûriyeyê de, kurd yek deng û yek helwest bin.
Pêşiyan gotiye: “Karê Xelef çû ber telef.” Ji bo ku ev gotin pêk neyê, pêwîst e hemî xebatkarên gelê Kurdistanê yekîtiya xwe ava bikin û dest ji partîbûnê berdin.
Nivîsên ku tên weşandin, nerînên xudanên xwe ne.
[1]