Qerebalix
Ciwan Pîr
«Divê raman girêdayî wê dema ku tê de hate afirandin de bimîne, da ku cih bide ramaneke nû»
Li cîhanê tevî ê #rojnamevan# tê xuya kirin weke ew çavên ku xwe li rastiyê digerîne. Gelo ta çi radeyê vê ramanê xwe pêk aniye ? ango rojnamevanî di dema îro de wê wateyê dide an na ?
Ku em dewleta Sûrî wek nimûne bibin, bi taybetî paşî ku ev firtone bi serê wê de hat, tê dîtin ku bi şêweyekî awarte rojnamevaniya cîhanî, erebî, rijêma Suriyê û rikberiya rijêmê li ser vê firtonê rawestiya ye. Rojnamevaniya cîhanî jê re ne giringe eger ev pirsgirêk çareser bibe an na, ji ber wilo li gorî berdestiyên xwe nerîna xwe da xuya kirin, û di dawiyê de ev ji wan re weke karekî ye da ku gepek nan jê bixwin weyan navên xwe bixin dîrokê de ser pişta kuştî û penaberên vê dewletê, berûvajî ya erebî ya ku ji çarçoveya pîvanên karê xwe derket û şemitî warê siyasetê. Başe, ev ên biyanî bûn ji derveyî sînor, lê ji aliyê din ve, di hundirê sînor de, rojnamevaniya rijêmê eger bête danîn li himberî ya rikberiya wê di eynî wêneyê de, tê dîtin ku herdu bi eynî şêwazê mijarê bi rêve dibin, anku: Tu kes nabêje (Dewê min tirşe).
Ji sala 1958-2011an ve, bi şêweyekî Totalîst ev dewlet dihat bi rêve birin, Kurd jî bûbûn ramanek û hatibûn qedexekirin, û rojnamevanî jî wisa weke her tiştî, eger ne di bin kontrola rijêmê û ne li gorî pîvanên wê ba, qedexe bû. Yên ku li dijî vê desthilatê rawestiyan, rewşenbîr bûn, anku xêza xebata kurdan li ser dirêjahiya çerxekî, piraniya wan xebatkaran rewşenbîr bûn. Îca ew mirov jî, dibû rewşenbîr, şoreşvan, siyasetmedar û dibû rojnamevan! Helbet, ji bo ku xebat berdewam be û li gorî pîvanên navnetewî be, da ku cîhan nerîneke şaristanî bide wan û mafên xwe wergirin.
Di vî şerî de, Kurdan siyaseta (Xêza sêyemîn) di herêmên xwe de bijartin, ji ber wilo derfeta gelek tiştan li ber wan vebû, êdî rojnamevanî û ragihandinê hin bi hin xwe berdan Herêmên kurdan. Ku ev xal were vewejartin, pirsek giring tê holê: Ta kîjan pileyê sûd ji vê derfetê hat wergirtin ?
Ew rewşenbîrê ku hingê xwe kiribû hemû tişt -ji naçarî- pere li himber wî karî nedistand ji ber bi çavên şoreşvanekî li xwe dinerî û digot : Divê em vî erkî li milên xwe hilgirin, lê rewşa aborî li herêmên kurdan zor tengî lê hat ji ber gelek sedeman, vêca hin bi hin wan rewşenbîran (rojamevanan) berê xwe dan qezenç kirina peran. Helbet ev yek ji mafên wane, lê li vir pirsgirêkek peyda dibe.
Pirsgirêk ew e, eger ew rewşenbîr (rojamevan) bixwaze kar bike hem ji bo xebatekê û di heman demê de ji xwe re hinek pere çêke divê pala xwe bispêre dîwarekî -Partiyekê- yan ew kar peyda nake! Û eger xwe nespêre aliyekî û binîvisîne, dezgeha ku jê re belav bike peran li himberî wê nivîsandinê nade wî ! yan divê ew bi erebî di rojnameyek an kovarekê de binivîse da ku rewşa xweyî aborî çareser bike! Yan divê têkiliyên wî di nav qata vî karî de xurt be! yan divê dest bi melaqiyê bike û demûşê di nanê filan an bêvan de bide da ku cihekî xwe têde bibîne!.
Eger serjimarek ser rojname an kovar an TV yên girêdayî partiyan û yên serbixwe bête çêkirin, yên serbixwe ser tilîkan têne jimartin û tevde hatin rawestandin ji ber hin sedeman û di serî de sedema aborî, wek nimûne kovara “Nûdem”¹ û TV ya “Kurd 1”², lê yên girêdayî partiyan hîn ranewstiyane û eger hatibin rawestandin navê xwe diguherin û ji nû ve bi eynî sîstemê berdewam dike. Ev tê wê wateya ku Rojnamevanî an ragihandin li nav kurdan hîn jî pîvanên rojnamevaniyê pêk ne anîne, ji ber hîn jî bi şêwazê (Xal û Xwarzê) kar dike.
Di rojekê de, ji bo çareserkirina astengiyan, ew dan û standin dihat xwestin li gorî rewşê, lê di dema îro de tê dîtin ku hîn jî weke wî çaxî, em xwe û rewşê bi rêve dibin?! vêca kar bi cihekî ve diçe û mirov bi cihekî cuda ve diçe?!
Gelo dikeve serê mirov ku ev wateya nemabûna tiştekî nû ku kurd bidin, dide an hin aliyên xwedî hêz naxwazin ku rojnamevanî an ragihandina kurdî gavin nû b’avêje eger ne li gorî pîvanên wan be?!
¹– Nûdem: Kovareke demsalî û xweser bû. Di sala 1/1/1992 de li Siwêd dest bi weşana xwe kir. Kovareke hunerî, wêjeyî û çandî bû. piştî jimara xwe a 40î . Ji ber sedemin aborî di sala 2001ê de xatir ji xweandevanên xwe xwest û hat girtin. ji hêla Ferat Cewerî dihat derxistin.
²– Kurd1: Televizyoneke serbixwe bû. Stodyoyên wê li Firansa, Almanya û Siwêd bûn. Di 27/4/2009 an de dest bi weşana xwe kir, û ji ber sedemin aborî di 31/12/2012 an de hate girtin. Ji hêla Kendal Nezan serokê amojgeha Kurdî li Parîsê dihat birêve birin.
[1]