بەردەوامی ڕاگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان ئاستی بەرهەمی هەناردەی نەوتی ڕێکخراوی وڵاتانی هەناردەکاری نەوت (ئۆپیک)ی کەمکردووەتەوە، لەکاتێکدا لەچەند مانگی ڕابردوودا بەرهەمی ڕێکخراوەکە بەهۆی نەوتی هەرێمەوە ڕووی لەبەرزبوونەوە کردبوو.
لە 16ی مانگی ڕابردووەوە پڕۆسەی هەناردەکردنی نەوت لە هەرێمەوە بۆ بەندەری جەیهان لە تورکیا وەستاوە کە وەزارەتی سامانە سروشتییەکان هۆکارەکەی بۆ هێرشکردنە سەر بۆری گواستنەوەی نەوتی هەرێم بۆ تورکیا گەڕاندووەتەوە.
بەپێی ڕاپۆرتێکی ئاژانسی ڕۆیتەرز، هەرێمی کوردستان لە ساڵی 2015 بووەتە هۆکاری سەرەکی زیادبوونی هەناردەکردنی بڕی نەوتی ڕێکخراوی ئۆپیک کە لە مانگی یەکی ئەمساڵیشدا گەیشتە بەرزترین ئاست، بەڵام ئێستا و دوای ڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوتی هەرێم بۆ زیاتر لە دوو هەفتەی مانگی دوو، هەناردەکردنی مانگی دووی ڕێکخراوی ئۆپیک کەمبووەتەوە.
بڕی نەوتی هەناردەکراوی وڵاتانی ڕێکخراوی ئۆپیک لە بەرزترین ئاستی ئەو ڕێکخراوەدا لە مانگی یەکی 2016دا تۆمارکرا کە بە تێکڕایی لە ڕۆژێکدا 32.65 ملیۆن بەرمیل هەناردە دەکرا، بەڵام لە مانگی دوودا و بەهۆی چەند هۆکارێکەوە کە گەورەترینیان ڕاگرتنی بۆری هەناردەکردنی نەوتی هەرێمە بڕی نەوتی هەناردەکراوی مانگی دوو دابەزی. ئەوەش بەپێی ڕاپۆرتەکەی ڕۆیتەرز.
بۆری نەوتی هەرێمی کوردستان تا پێش ڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوت، ڕۆژانە 600 هەزار بەرمیل نەوتی هەرێمی پێدا هەناردە دەکرا بۆ بەندەری جەیهان و تائێستا کاتی دەستپێکردنەوەی پڕۆسەی هەناردەی نەوت نادیارە.
بەپێی زانیارییەکانی ئاژانسی ڕۆیتەرز سەرچاوەی سەرەکی زیادبوونی بڕی هەناردەکراوی وڵاتانی ئۆپیک لە ساڵی 2015دا زیادبوونی بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت بووە لە هەرێمی کوردستانەوە و لە ئێستاشدا لەگەڵ ڕاگرتنی بۆریی هەناردەکردنی نەوتی هەرێم و هاوکات ڕاگرتنی بۆریەکی تریش لە نایجیریا بڕی هەناردەکردنی تێکڕایی ئەو ڕێکخراوە بۆ مانگی دوو دابەزیوە بۆ 32.37 ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا.
"ڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوت لە هەرێمی کوردستانەوە گرنگی هەیە، چونکە ئەوان بەشێکی گەورەی زیادبوونی هەناردەی ئۆپیک بوون لە عیراق، ئەو بڕەی ڕاگیراوە بڕێکی زۆرە و لە ماوەیەکی کەمدا ڕاگیرا." ئەمە وتەی ئۆلیڤەر جەیکۆبە بۆ ئاژانسی ڕۆیتەرز کە توێژەرەوەی بواری وزەیە لە کۆمپانیای پێترۆمەیتریکس تایبەت بە ڕاوێژکاریی وزە.
هەر لە ڕاپۆرتەکەی ڕۆیتەرزدا هاتووە کە جگە لە هەرێمی کوردستان یەکێکی تر لەو لایەنانەی لە ساڵی پارەوە بڕی هەناردەکراویان زیادکردووە وڵاتی ئێرانە کە دوای لابردنی ئابڵۆقە ئابوورییەکانی لە مانگی 12ەوە 200 هەزار بەرمیل نەوتی خستووەتە بازاڕەوە، هەرچەندە بەرپرسە ئێرانیەکان دەڵێن ئێران لە ئێستادا بڕی 500 هەزار بەرمیل نەوت ڕۆژانە لە ڕێی ڕێکخراوی ئۆپیکەوە دەخاتە بازاڕەکانی جیهانەوە.
راگرتنی هەناردەی نەوت لە هەرێمی کوردستانەوە تەنها کاریگەری نەبووە لەسەر دابەزینی بەرهەمی نەوتی ئۆپیک، بەڵکو بووەتەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی نەوتیش لە بازاڕەکانی جیهان.
بەپێی ڕاپۆرتێکی ڕۆژنامەی فاینانشاڵ تایمزی بەریتانی ڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوتی هەرێم بووەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت لە 32 دۆلار و نیوەوە بۆ 37 دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک، ئەوەش بەرزترین نرخە کە تۆمارکرابێت لەسەرەتای ئەمساڵەوە، بەڵام کوردستان بەهۆی ڕاگیرانی هەناردەی نەوتەکەیەوە هیچ سوودێک لە بەرزبوونەوەی ئێستای نرخی نەوت نابینێت.
جگە لەڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوت لە کوردستانەوە، بەپێی ڕاپۆرتەکەی فاینانشاڵ تایمز 250 هەزار بەرمیل هەناردەی نەوتیش لە نایجیریاوە ڕاوەستاوە بەهۆی لێچوونی یەکێک لە بۆرییەکانی هەناردەکردنی نەوت له و وڵاته و ئەوەش هۆکارێکی دیکەی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت بووە.
پێکەوە ڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوت لە هەرێمی کوردستان و نایجیریا بووەتەهۆی کەمبوونەوەی 850 هەزار بەرمیل نەوت لە بازاڕەکانی جیهان کە نزیکەی 1%ی تەواوی بڕی هەناردەکراوی نەوتی جیهان دەکات.
- 01-03-2016