راپەڕینی ئازارو بەهاری 1991 یەکێکە لە دەسکەوتە مەزنەکانی گەلی کوردو جوڵانەوەی ڕزگاریخوازی خەڵکی کوردستان لە سەدەی بیستەم. لەو وێستگە مێژوییەدا جەماوەرو هێزی پێشمەرگە توانیان بۆ یەکەم جار دەسەڵاتی بەعس لە کوردستان ڕاماڵن‌و شارو شارۆچکەکانی کوردستانی عیراق‌، بە کەرکووکەوە، ئازاد بکەن. لایەنەکانی بەرەی کوردستانی‌‌و هێزە سیاسییەکانی تر توانیان بە یەکگرتوویی‌و ژیرانە کات‌و شێوازو بەرنامەی ڕاپەڕین داڕێژن‌و، بە پشتیوانی کۆمەڵانی خەڵک‌و هێزی پێشمەرگەی کوردستان‌و ڕێکخستنەکانی ناو شارو شانە چەکدارەکان‌، سەرکەوتوانە ڕاپەڕین ئەنجام بدەن. ڕزگاربون لە زوڵمی ڕژێمی بەعس خەونی دەیان ساڵەی خەڵکی کوردستان بو. لە ڕاپەڕین ئەو خەونەی خەڵک هاتە دی، بەڵام تا ئێستاش بەشێکی زۆری ئامانجەکانی ڕاپەڕین نەهاتونە دی.
ئەمڕۆ کوردستان‌و عیراق‌و ناوچەکە بە بارودۆخێکی هەستیارو ترسناکدا تێدەپەڕن، کە ئەگەر بەرپرسانە خۆمانی بۆ ئامادە نەکەین ڕەنج‌و قوربانیدەیان ساڵەمان بەفیڕۆ دەچێ. کوردستان‌و ناوچەکە بونەتە گۆڕەپانی ململانێی هێزە ئیقلیمی‌و جیهانییەکان. ئەو هێزانە خەریکی داڕشتنەوەی نەخشەی سیاسی‌و جوگرافیای ناوچەکەن. لەم هەلومەرجەدا دەسەڵاتدارانی هەرێم کار دەکەن بۆ قوڵکردنەوەی ناکۆکی نێوان هێزو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان‌و خۆساغکردنەوە لەسەر یەکێک لە میحوەرەکان‌و بەدەستهێنانی دەسکەوتی تاکە کەسی‌و بنەماڵەیی‌و حیزبی‌. لە ئێستادا دەبێ هەمو لایەنە سیاسییەکان بە هاوبەشی ستراتیژێکی نەتەوەیی‌ دابرێژن‌و پەیوەندییەکانمان لە ڕوانگەی بەرژەوەندی باڵای نەتەوەیی‌و هەنگاونان بەرەو مافی چارەی خۆنوسین بێت. لەسەر ئاستی کوردستان، پێویستە پەیوەندی بەهێز لەگەڵ بەشەکانی تری کوردستان لەسەر بنەمای بەرژەوەندی باڵای نەتەوەیی‌ دروست بکرێ بە ڕەچاوکردنی تایبەتمەندی هەر بەشێک‌و دەسوەرنەدان لە کاروباری یەکتر.
دوای بیستوپێنج ساڵ لە حوکمڕانی دەسەڵاتی کوردی‌و بەهۆی نەبونی سیستمێکی سیاسی تەندروست‌و دامەزراوەی نیشتیمانی لە هەرێمی کوردستان‌‌‌و دەستێوەردانی حیزبە دەسەڵاتدارەکان لە هەر سێ دەسەڵاتەکەی هەرێم‌، دەسەڵاتداران نەک هەر نەیانتوانیوە کیانێکی سیاسی دامەزراوەیی‌و هاوچەرخ دامەزرێنن بەڵکو هەرێمەکەمانیان توشی چەندین قەیرانی قوڵ کردۆتەوە. ئێستا لە هەرێم قەیرانێکی دارایی دروستبوە، کە ڕەنگدانەوەی نەک تەنیا لەسەر بژێوی‌و گوزەرانی خەڵک بەڵکو لەسەر باری کۆمەڵایەتی‌و خێزان‌و ئاسایش‌و خوێندن‌و تەندروستیهاوڵاتیانی کوردستان دروستکردوە. پەرلەمانی کوردستان، کە باڵاترین دەسەڵاتی یاسادانان‌و چاودێرییە، بە بڕیارێکی مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان ئیفلیج کراوەو پرۆسەی سیاسی پەکخراوەو یەکڕیزی نیشتیمانی‌و ئاشتی کۆمەڵایەتی لە
مەترسیدان.
یاسا بە ئاشکرا پێشێل دەکرێ‌‌و گەندەڵی‌و بەتاڵانبردنی سامانی کوردستان لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە هەمو سنورێکی بەزاندوە. تا ئێستاش خەڵکی کوردستان‌ نازانن سامان‌و داهاتی ئەم هەرێمە چەندەو چی لێدێ. ڕۆژ لە دوای ڕۆژ دەسەڵاتدارانی کوردستان‌و کۆمپانیاو کەسە نزیکەکانیان دەوڵەمەندتر‌و هاوڵاتیانیش هەژارتر دەبن. لە کاتێکدا دەسەڵاتداران خۆیان هۆکاری هەمو ئەو گەندەڵی‌و قەیرانانەن بەڵام وا خۆیان دەنوێنن کە بەپەرۆشن بۆ چارەسەری قەیرانەکان‌و دەتوانن قیادەی چاکسازی بکەن.لەسەرو هەمو ئەوانەوەو لەم بارودۆخە هەستیارو ترسناکەدا پارتی دیموکراتی کوردستان بە پیلانێکی دەرەکی هەوڵی دروستکردنی قەیرانێکی قوڵ‌و ئاڵۆزی تر دەدات دژی لایەنە سیاسییەکان‌و خۆیان لە چارەسەرکردنی قەیرانە ڕاستەقینەکان دەدزنەوە.
هاوڵاتیانی خۆڕاگری کوردستان
ئێمە لە بزوتنەوەی گۆڕان، لە سۆنگەی هەستکردنمان بە بەرپرسیاریێتی بەرامبەر خەڵکی کوردستان‌و ئەزمونەکەمان، جارێکی تر تەئکید لەسەر گرنگی پاراستنی یەکریزی نیشتیمانی‌و بەیەکەوە کارکردن دەکەینەوە لە پێناوی سەروەری یاساو گێڕانەوەی شەرعیەت بۆ دامەزراوەکانی هەرێمی کوردستان‌و بەدیهێنانی شەفافیەت لە داهات‌و بوارەکانی تری سیاسی‌و حوکمرانی‌وجێبەجێکردنی چاکسازی ڕیشەیی لە هەمو جومگەکانی حوکمڕانیدا. بەمەش‌ دەتوانین چارەسەری گونجاو بۆ هەمو قەیرانەکان بدۆزینەوە. بە پێچەوانەوە، بەردەوامبونی دەسەڵاتدارانی هەرێم لە گوێنەگرتن لە داخوازییەکانی خەڵک‌‌و پرۆژەکانی چاکسازی بۆ دەرچون لەم قەیرانانە، وادەکات هیچ بژاردەیەک نەمێنێ جگە لە هەڵوەشانەوەی ئەم حکومەتە شکستخواردوەو پێکهێنانی حکومەتێکی ڕزگاری نیشتیمانی، کە هاوسەنگی‌و هاوبەشی تەواوی تێدابێ‌و لە ماوەی شەش مانگدا ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردنێکی پاک‌و بێگەردی پێشوەخت بۆ پەرلەمانی کوردستان بکات.
هەر بەم بۆنەیەوە تەئکید دەکەینەوە کە پشتیوانی تەواوی داوا ڕەواکانی موچەخۆرو هاوڵاتیانی کوردستان دەکەین‌و هەمو شێوازێکی سیاسی‌و مەدەنی دەگرینە بەر بۆ بەدیهێنانی مافەکانیان. داواکارین کە هاوڵاتیانی کوردستانیش بە ڕێگای شارستانیانەو دور لە توندوتیژی داواکارییەکانیان بخەنەڕو.
نەمری بۆ شەهیدانی ڕاپەڕین‌و گشت شەهیدانی ڕێگای ڕزگاری‌و خەباتی مەدەنیلە کوردستان.
سەربەرزی بۆ هەمو ئەو پێشمەرگەو هێزانەی لە بەرەکانی شەڕدا بەرگری لە خاک‌و کەرامەتی گەلەکەمان دەکەن.
بزوتنەوەی گۆڕان
02-03-2016