HASAN ZÎREK
1921 yılında #Doğu Kürdistan#’ın Bokanê şehrine yakın bir köy olan Hermêlê köyünde doğmuş ve Kürt müziğinin efsane isimlerinden biri olan Zîrek’in sıra dışı hayat hikâyesi böylelikle başlamıştır. Çocuk yaşta babasını kaybeden Hesen Zîrek annesinin başka biri ile evlenmesi üzerine henüz 9 yaşında iken ev ile olan bağını koparır ve köyden ayrılır. 19 yaşına kadar çeşitli işlerde çalışır ve köyüne geri dö-ner. Köyünde bir süre seyislik yapar ve bir süre sonra yeniden köyden ayrılır. Bilmediği köyleri gezmeye başlar. Sonunda bir köyde köy ağasının silahlı adam-larından biri olarak yaşar. Fakat ağanın halkına zulmettiğini gören Zîrek, bu zulmü yapan birine uşaklık edemeyeceğini söyler ve işi bırakır. Ardından bir şoförün kalfası olarak çalışmaya başlar. Burada da şansı yaver gitmez ve yine yollara düşer Zîrek.
Kent kent gezer ve #Bağdat#’a kadar ulaşır. Bağdat’da bir meyhanede çalışmaya başlar. Burada sesinin fark edilmesi ile müzik kariyeri başlamış olur. Bağdat Radyosu’dan Adîl Îrfan’ın desteği ile radyoda işe başlar ve burada şarkıcılık yapar. 5 yıl boyunca burada bu işe devam eder, fakat yine yerinde duramaz ve Bokanê’ye –hikâyesinin başladığı yere- döner. Burada yine kısa bir süre kalır ve ardından Mehabad’a gider ve Mehabad Radyosu’nun Kürtçe biriminde çalışmaya başlar. Bir süre sonra Tahran Radyosunda çalışması için görevlendirilir ve bu O’nun hayatında pek çok değişimin başladığı olay olur.
Tahran Radyosu’nda çalıştığı yıllar onun müzik hayatındaki en verimli yılların başlangıcı olur. Çok sayıda önemli eserini bu radyoda çalışmaya başladıktan son-raki 8 yıl içinde bestelemiş ve tescilletmiştir. Zîrek radyoda çalışmaya başladıktan kısa bir süre sonra iş aracılığıyla tanıştığı Mîdya Xanima Zendî ile evlenmiştir. Çif-tin iki kızı olmuştur.
Zîrek 1966 yılında, hayatı ve bazı şarkılarının içinde yar aldığı ‘Çirîkey Kurdistan’ adında bir kitap yazmıştır?. 1967 yılında şarkılarını tescilletmek amacıyla Bağdat’a giden He-sen Zîrek, reddedilmiştir ve tutuklanmıştır. Dönemin ırak hükümetinde 6 ay boyunca tutuklu kalan Zîrek, İran’a teslim edilmiştir. Bu olayın ardından eşini boşayan Zîrek çocukları eşine bırakır.
1968 yılında doğu Kürdistan’ın Banê şehrine yerleşir. Burada küçük bir çay ocağı açar ve işletir. Aynı yıl Rabieyê adında bir kadınla evlenir. Bu yıllar onlar için maddi anlamda çok zor geçer.
Geride bıraktığı sanat yaşamına, yaptığı çalışmalara rağmen içinde bulunduğu zorlu durum Hesen Zîrek’i çok üzer. Sanat yapmanın, hele bir de bunu Kürtçe yapmanın yarattığı zorluklardan bahseder olur sürekli.
Hesen Zîrek Kürtçe şarkı söylediği için zaman içinde hem ırak hem de İran’ın istemediği bir adam olmuştur. Bu nedenle Banê’de bir dağın tepesinde yaşar bu yıllarda. Öyle ki kısa bir süreliğine gittiği Mehabad’da polisler peşini bırakmaz ve yine kaçmak zorunda kalır Zîrek.
Tüm bu dertler O’nu halsiz bırakmış ve Zîrek kansere yakalanmıştır. Birkaç arka-daşı dışında kimse ile paylaşmamıştır bu bilgiyi. 1972 yılının nisan ayında hastalığı için gizlice ameliyat olmuştur. Fakat ameliyat onu iyileştirmemiştir ve Hesen Zîrek 26 Haziran 1972’de hayata gözlerini yummuştur.
Hesen Zîrek müzikal anlamda belki de en üretken Kürt müzisyendir. 1500’e yakın şarkı bestelediği söylenir. Kendi döneminde ve sonrasında Kürtçe ve diğer diller-de müzik yapan birçok şarkıcıyı etkilemiş ve onlara esin kaynağı olmuştur. Ünlü şarkıcı İbrahim Tatlıses’in en ünlü şarkılarından biri olan ‘yallah şoför’ şarkısının bestesi Hesen Zîrek’e aittir ve izinsiz kullanılmıştır. İzinsiz kullanılan şarkılarından biri de Türkçede ‘aman doktor’ adı ile bilinen şarkıdır.
Hesen Zîrek’in şarkıları kendinden sonra gelen birçok ünlü Kürt şarkıcı ve grup tarafından tekrardan seslendirilmiştir. Şüphesiz ki Kürt müziği kendisine çok şey borçludur.[1]
Şarkıları
• Ey Nîştiman
• Nesrîn Emrim Bihare
• Disan shew hat
• Yallah Şufer
• Wek qumri
• Lorkê
• Ketane
• Heynar
• Kabûkê
• Leyla
• Dogma dexe
• Kermashan shari shirinm
• Aman doktor
• Be dr dawaw darman
• Boch mnet nawet
• Ho layli
• Naleshkena
• Male babm nasrin
• Datrsm bmrem
• Kewyar
• Asmar
Söylediği şarkıların Türkçeleri :
• Ey Nîştiman - Ankara'nın Taşına Bak (Ruhi Su
• Nesrîn Emrim Bihare - Ağlama Yar (Yavuz Bingöl)
• Aman doktor - Aman Doktor (Candan Erçetin)
• Yallah Şufer - Yallah Şoför (İbrahim Tatlıses)[1]