ژەنەو هۆرامانی هامشانو پېیای جە گردو کایەکانە کۊششش کەردەن، پېسە پېیای کارش کەردەن پەی وېش و پەی خانەواڎێش، دەسەڵاتداریش کەردەن، هونەرش زەریفتەر کەردەن.
ژەنېوە پېسەو خاتوو مینای کناچۍ ڕۊسەم سانی.
ئامینەخانە کناچۍ ئەفراسیاوی ژەنەوحەمەمین سانی.
ئافتاوخانەو غەفاربەگی کە بەخانمێ هۆرامانی شۊرەتش پېڎا کەردەن.
جە باری زانایی و دینیچەو هۆرامان ژەن وکناچۍ فرېش چەنە هۊرکەوتېنۍ، پېسەو :
خانمە گەورۍ تەۋېڵۍ بە نامۍ خەلیفە لەیلۍ کە دەرزش واتەن بە فرەیوە جە کوڕ و کناچا هۆرامانی.
خاتوو خاڵۍ کناچۍ پیر جاروڵڵاو هۆرامانی .
جە ئاسمانوو هونەریچەنە:
ژەنە شاعېرېما هەسارەئاسا پېویێنۍ پېسەو:
جەهان ئاراخانمە کناچۍ مەڵڵا نەشئەتو پاوەی.
کەوکەب خانمەو هۆرامانی.
هۆرامیۍ جیاوازیشا نەوسەن بەینوو کوڕ و کناچەیشا.
عانێ ئەۮا سەرو بېشکېوە ئەڵڵا ئەڵڵاش کەردەن پەی کۊرپەیش کناچېش بە سۊزتەر لاونەینە.
چی بەرەگایچەنە:
ئەو خوڎای زیاڎبۊ ژەن و کناچۍ هۆرامانی جە باروو هونەر و عیلمیوە نە تەنیا جە پېیایا کەمتەرۍ نېیەنۍ، بەڵکوو جە فرەیاگېنە ئینەی سەرتەرۆ.
باروو مەحاڵوو هۆرامانی جۊرێ هۊرکەوتەن کە کڵفەتوو یانەی بە ئاواجەمی بە ژەن و پېیا و گەورە و وردیەو شان بەشانوو یۊترینی ئەرکوو یانەی ڕاوە بەرا.
ژەنەی هۆرامیە:
چوون جە ئەۮا و تاتەیوە ڕەنجدەرۍ بیېنۍ شەو و ڕۊ نەژناسەو بۍ مردامان شان بەشانوو پېیای هەرمانەش بەرڎېنە و هارەقوو مېیاچەماش وشک نەبېیەنەو.
ژەنوو کناچۊ هۆرامانی دەس ڕەنگینۍ و دڵسۊزۍ و خەمەوەرۍ یانەینۍ.
چەپەوانەو محاڵاتەری کە ژەنی لاشاوە بۍ قەۮرە بیېنە،
ژەنەی هۆرامیە بیېنە بە سالارە.
سکەیوە قەڎیمیشا دیەنەو کە دیمێشەو نامۍ ژەنېوە هۆرامیە بە نامۍ (ئاداد) ۍ هۊرکنیان و چەودیمەکەشەو وېنەو ژەنەکېنە، کە سەلەمنۊ ئا ژەنۍ دەسڵاتدارە و فەرمان ڕەوەی بیېنە.
خراب نېیا زانمۍ:
فرەتەروو پادشایا ئەشکانی واچۍ (داد) ی ئینا ئاخروو نامەکېشاوە.
ژەنی هۆرامانەنە بیېنە بە سانە (سوڵتان)
پېسەو:
خاتوو هۆریزاۮسانە کە شۊنەو ئەسکەڼەرسانوو هۆرامانیرە جە ساڵەو (1225) ی مانگینە بیېنە بە سانەو هۆرامانی.
خاتوو مونیرەسانە زیاتەر جە ساڵێوە سانە بیېنە.[1]