کتېبخانە کتېبخانە
گېڵای

کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا


ھۊرچنۍ گېڵای





ورڎ گېڵای      کیبۆردە


گېڵای
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
ئامرازۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
زۋانۍ
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ھەژمارو من
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
گېڵای تۊمارکەرڎەی بابەتۍ ئامرازۍ زۋانۍ ھەژمارو من
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 چە بارەو ئېمە
 بابەتۍ ڕېکۆتییە!
 مەرجو بەکاربەرڎەی
 ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
 چنین دېیەی تۊ
 گلېرۆکریێ بەکاربەری
 کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
 چالاکیۍ - کوردیپێدیا
 یارڎی
تۊماری تازە
ژیواینامە
عەباسی کەمەندی
22-06-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
26-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 519,375
ۋېنۍ 105,072
کتېبۍ PDF 19,489
فایلی پەیوەڼیدار 97,763
ڤیدیۆ 1,412
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کوڵەباس
هۊرگېڵنی کورڎی-هۆرامی پەی ک...
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەران...
الأكراد في أفغانستان .. دراسة تاريخية وإجتماعية
کوردیپێدیا، داڎگا نېیەن، پەی پەیچۊری و بەرکۆتەی ڕاسییەکا، داتاکا ئاماڎە کەرۊ.
پېڕە: کوڵەباس | زۋانو بابەتۍ: عربي
ھامبەشیکەرڎەی
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ھۊرسەنگنای تۊماری
نایاب
فرە خاسە
خاسە
خرابە نېیەنە
خرابە
ۋزەش دلۍ ڕیزبەڼیی گلېرۆکریێکاو وېم
پەیلۋاو وېت چە بارەو ئی بابەتۍ بنۋیسە!
ۋەڵینەو دەستکاریی بابەتۍ
Metadata
RSS
چە گوگڵ پەی ۋېنە پەیۋەستا بە بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە
چە گوگڵ پەی بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الأكراد في أفغانستان

الأكراد في أفغانستان
الأكراد في أفغانستان .. دراسة تاريخية وإجتماعية – لهنگ إبراهيم
يمتد تاريخ الوجود الكُردي في أفغانستان إلى أكثر من 500 عام،يرجع إلى القرن السادس عشر الميلادي عندما تم نقلهم أثناء الحكم الفارسي من شمال غربي إيران الحالية (??ژهە?ات) إلى تلك المناطق لحماية ثغورهم ضد الترك و المغول.
¬ في المؤتمر التاسع للمستشرقين والذي عقد سنة 1891 قدم المستشرق H. W. Bellew بحثاً هاماً بعنوان – أثنوغرافية أفغانستان – ذكر فيه قائلاً :
“هنالك حوالي 30000 كردي يعيشون في كابول وما زالوا محتفظين بأسماء عوائلهم الكُردية.مثل عائلة – ركا – الكردية الشهيرة في كابول وهؤلاء الكُرد هاجروا من غرب أصفهان إلى كابول.وقد كان للكُرد دور هام ومركزي في أفغانستان وخاصة في القرنين 13 و 14 حيث تمكن الكُرد من حكم مدن كثيرة مثل قندهار و هرات و السند وجور….إلخ،وإن أعداد الكُرد في أفغانستان تقدر بحوالي 200000 كُردي. “
أشار الكاتب سليم تمو في بحثه تحت عنوان (دولة كُردية في أفغانستان) بأنّ دولة گور (الغورية) هي إحدى الإمارات الكُردية، أسسها الكُرد الگليليينGelîlî Kurd بقيادة شمس الدين مَليك كُرد Melîk Kurd حيث إستمرت هذه الإمارة إلى مابين عامين(1245-1383)[Persia and Persian Question.1892. G.N.Curzon]
أمارة كردية
وهذا ما أشار إليه إيفانوف أيضاً في إحدى مقالاته الأكاديمية عن كُرد خورسان وكُرديتهم حيث تحدّث عن تأسيس إمارة كُردية في جنوبي منطقة هرات الجبلية امتدت مابين عامين (1245-1383) م.[ W. Ivanov. 1926]
حيث اتخذ شمس الدين من هرات عاصمة له وقوت شوكته بعد موت هولاكو إمبراطور المغول،فاستولى ابنه ركن الدين الذي استلم الحكم من بعده على قندهار عام 1280 م.
تنتهي حكم هذه الدولة على يد القوات التيمورية في فترة آخر حكامه خياسودين پير علي Xiyasuddîn Pîr Elî حيث يُعدم في سمرقند مع أتباعه.[Dîroka Dugelên Kurdan.Ebdullah Meme Mehmed Varli]
ويشير عبدالله مامي في كتابه استناداً إلى السالناميات الأفغانية بأنه في هرات وماحوله كان نفوس الكُرد تشكل 60-70 ? خلال الفترة مابين (1925-1930 م).
وذكر شرفخان البدليسي في كتابه شرفنامة عام 1587م إلى استقرار عشائر الگيل والزنكنه في أفغانستان وأشار بأن الگيليين الذين هم أقرباء لكُرد خوراسان سكنوا شمال أفغانستان.وذكر محمد أمين زكي استناداً إلى دائرة المعارف الإسلامية بأن من المحتمل بأن يكون كُرد هرات إما من الطاجيك أو من أكراد خراسان.[خلاصة تاريخ الكرد و كردستان.محمد أمين زكي]
وبحسب دراسة قام بها حسين احساني (الأستاذ الجامعي و الباحث في معهد الدراسات الاستراتيجية في أفغانستان)
حول كُرد أفغانستان فيقول:
” وفقاً لبعض المصادر التاريخية تم نقل الكُرد في القرن الخامس عشر من مناطق غربي أيران إلى أفغانستان للدفاع عن الفرس ضد الغزوات المغولية.وليست هذه الرواية الوحيدة التي تثبت وجود الكُرد في أفغانستان.
وفقاً لأقوال بعض المسنين في كابول فإن جيش نادر شاه أفشار كان يتشكل من مجموعتين إحداهما أفشارية وأخرى كُردية من كُرد شمال غربي إيران الحالية حيث تشتتوا بعد ذلك في ثلاث مدن أفغانية وهي غزنة ومزار الشريف وكابول.”
حيث يُرجع الكاتب أصل نادر شاه إلى أصول كُردية وأن معظم القادة المقربيين منه كانوا كُرداً.
وأشار الكاتب إلى وجود أكثر من 50 عائلة كُردية في كابل تتمثل أنشطتهم الرئيسية في تعزيز شؤون الديوان والأمانة العامة للحكومة الأفغانية.حيث كان الكُرد يلعبون دوراً هاماً في عهد الأمير حبيب الله خان،ويشير أيضاً بأن غالبية كُرد أفغانستان شغلوا مناصب بيروقراطية وحكومية وسياسة خارجية أيضاً.
صرح معماري
في حي چنداول ضمن مدينة كابل يوجد حمام كُرد والمسجد الكُردي الذي بُني على أساس معماري فريد مصنوع من الخشب الخالص ويقدر عمرها حوالي 230 عاماً.عان الكُرد في أفغانستان كسائر القوميات المُعاشة هناك من الحرب السوفيتية والأهلية الأفغانية،حيث تضم أفغانستان أكثر من 25 قومية عرقية أكبرها قومية الپاشتو والذين ينقسمون مابين أفغانستان وپاكستان.أدتْ هذه الحروب إلى حصر وجود الكُرد في أفغانستان في مدن هرات وكابل العاصمة وغزنة والبعض منهم فروا إلى مخيمات اللاجئين في إيران.تكلم معظم الكُرد في أفغانستان إلى جانب الكُردية بالتركمانية واللهجة الدرية الفارسية،ويؤمنون بالديانة الإسلامية على المذهب الشافعي.
يقدّر عدد الكُرد في أفغانستان بحسب المعهد الكُردي في پاريس حوالي 200 ألف كُردي،بينما تشير اللغوية المتخصصة في الأدب واللغة الكُردية جويس بلاو إلى نفس العدد المذكور.أما مركز الأبحاث التبشير العالمي The World” “Evangelization Research Centre فتقدّر عددهم بحوالي 26,700 نسمة.
المصادر:
– دولة كُردية في أفغانستان، سليم تمو، جريدة الدوار.(المرجع التركي)
– كُرد أفغانستان، حسين إحساني، معهد الدراسات الاستراتيجية في أفغانستان. (المرجع الفارسي).
– خلاصة تاريخ الكُرد وكُردستان، محمد أمين زكي. (المرجع العربي)
الملاحق :
-مسجد شريف جامع الكُردي چنداول/كابل
– حمام الكرد جنداول / كابل
مام الكُرد چنداول/كابل
[1]
ئی بابەتۍ بە زۋانی (عربي) نۋیسیێنە، پەی ئەۋەکەرڎەی بابەتەکۍ بە زۋانېۋ کە نۋیسێنە، سەرو ئایکۆنو ی کلیک کەرە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئی بابەتۍ 531 جارۍ ۋینیێنە
ھاشتاگ
سەرچەمۍ
[1] پەڕیانە | عربي | موقع https://www.azzaman.com/- 19-03-2023
بابەتۍ پەیۋەڼدریێ: 11
پېڕە: کوڵەباس
زۋانو بابەتۍ: عربي
ڕېکۆتو ۋەڵاکەرڎەی: 29-04-2022 (2 ساڵە)
جۊرو بەڵگەنامەی: زۋانی یەکەم
جۊرو ۋەڵاکەرڎەی: دیجیتاڵ
زۋان - بنەزۋان: عەرەبی
وڵات - هەرېم: ئەفغانستان
کتېب - کوڵەباس: پەیجۊری
کتېب - کوڵەباس: کۊمەڵایەتی
کتېب - کوڵەباس: ۋەڵینە، تارېخ
تایبەتمەڼییۍ تەکنیکیۍ
چنینیی بابەتۍ: 99%
99%
ئی بابەتۍ جە لایەنو: ( ئاراس حسۆ )یۆ جە: 19-03-2023 تۊمارەکریێنە
ئی بابەتۍ چە لایەنو: ( زریان سەرچناری ) چە: 19-03-2023 پۊرەلۋای کریێنە و ئازاڎە کریێنە
ئی بابەتۍ پەی دمایین جاری جە لایەنو:( ئاراس حسۆ )یۆ جە:19-03-2023 خاستەرە کریێنە
لینکو بابەتۍ
ئی بابەتۍ بەپاو ستانداردۍو کوردیپێدیای ھەڵای ناتەمامە ھەنە و پەنەۋازییش بە پۊرەلۋای بابەتیی و زۋانەۋانیی فرەتەری ھەن!
ئی بابەتۍ 531 جارۍ ۋینیێنە
فایېلۍ پېۋەدریێ - ڤێرشن
جۊر ڤێرشن نامۊ تۊمارکەری
فایلو ۋېنەی 1.0.167 KB 19-03-2023 ئاراس حسۆئـ.ح.
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کوڵەباس
نەبۊ خاڵانەو قەڎییمیا (2)
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (2)
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (3)
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
عەباسی کەمەندی
ژیواینامە
سەفوەت
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
کوڵەباس
ئەئسیروو ئەرېنی و نەرېنی کەسی ساحێبکاریزما سەرو شۆڕش یان حەرەکەو ئازادیوازی گەلیەوە
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)

تازەکی
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
03-12-2022
ئاکۆ مارانی
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کوڵەباس
هۊرگېڵنی کورڎی-هۆرامی پەی کورڎی-سۆرانی
14-12-2023
ئەسعەد ڕەشید
هۊرگېڵنی کورڎی-هۆرامی پەی کورڎی-سۆرانی
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
15-01-2024
ئەسعەد ڕەشید
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
18-06-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
تۊماری تازە
ژیواینامە
عەباسی کەمەندی
22-06-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
26-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 519,375
ۋېنۍ 105,072
کتېبۍ PDF 19,489
فایلی پەیوەڼیدار 97,763
ڤیدیۆ 1,412
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کوڵەباس
نەبۊ خاڵانەو قەڎییمیا (2)
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (2)
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (3)
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
عەباسی کەمەندی
ژیواینامە
سەفوەت
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
کوڵەباس
ئەئسیروو ئەرېنی و نەرېنی کەسی ساحێبکاریزما سەرو شۆڕش یان حەرەکەو ئازادیوازی گەلیەوە
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
بۊخچۍ
ژیواینامە - ڕەگەز - نېرە ژیواینامە - نەتەوە - کورڎ ۋاچۍ و دەسەۋاچۍ - وڵات - هەرېم - وەرکۆتو کورڎەسانی کوڵەباس - وڵات - هەرېم - وەرکۆتو کورڎەسانی ۋاچۍ و دەسەۋاچۍ - وڵات - هەرېم - پانیشتو کورڎەسانی کوڵەباس - وڵات - هەرېم - پانیشتو کورڎەسانی ژیواینامە - جۊرو کەسی - ئایینی ژیواینامە - جۊرو کەسی - کەسایەتی کوڵەباس - جۊرو بەڵگەنامەی - ھۊرگېڵنیا کوڵەباس - شار و شارەکڵۍ - پاۋە (هۆرامان)

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پێۋەڼی | CSS3 | HTML5

| کاتو وەشکەرڎەی لاپەڕەی: 0.234 چرکە(چرکۍ)!