تارېخو ئەدەبیاتو یارسانی
بەشۍ ڼوزدەهەمە
بابا ناوسی جاف (1084-1161) ز
بابا ناوس: نامۍ تەمامەش ئیبراهیم کوڕو ئەحمەدی، بەڵام جە لاو یارسانەکاوە بە بابا ناوۋسو جافی ئەشناسیان، پیرێن جە پیرە گۆرەکا یارسانی و چوارەمین ئەدگارو کەردگارییەن سەرو زەمینیۆ، بەپاو باسەکا کاکە ڕەزای جە ساڵەو (477ک- 1084ز) جە دەگاو (سەرگەتۍ) سەر بە ناوچەو هۆرامانو لهونی جە ئەڎێ بېیەن.
دلۍ کتېبو (سەرەنجام) ینە ئامان کە بابا ناوسو جافی سەرەتاو ژیوایشەنە دەسش یاوان بە خوڼەواری، بەڵام دماتەر وازش چەنە ئاردەن، خەریکو دنیاو عیرفانی و بەشە کردەییەکەو (پراکتیک) دەروېشی و دېوانەیی و سوفیگەری بېیەن، کە سەرانسەرو دوە بەیتەکاشەنە ڕەنگش دانۆ، دلۍ خەڵکینە بە (بلە شېت) نامبانگش بەرکەردەن، ساڵەو (557ک/ 1161ز) جە هۆرامان کۊچی دمایینش کەردەن.
چن دوە بەیتێ جە بابا ناوسیۆ جېیا مەنېنۍ، دلۍ کتېبو (دەورەو بابا ناوسی) ینە تومارۍ کریێنۍ، فرېشان مۊچیاریۍ و قسۍ نەستەقۍ و زانست و دانایېنۍ.
بەشۍ یەکەمە) )
ناممەن بلە و شۊرەتم ناوس
با بۊم ئەحمەدەن، ساحیب جاو کاوس
پېکانم وە سەر جووقەی پەڕ تاوس
زات ئاسوارەنان چەنی کەیکاوس
ماناش:
نامېم ئیبراهیمەن، شۊرەتم ناوس
تاتەم ئەحمەدەن، خاوەن جا و مەقام
کڵاوەو پەڕو تاوسی منیەو نە سەر
چەنی کەیکاوسی یەک گیانمان هەن.
چی دوە بەیتەنە شاعېر وېش مەشناسۊ پەنەمان، کە ئانەی بەرمەوزۊن کە شاو گەردوونییەن و خاوەنو (بېیەی) ن.
بەپاو فەلسەفەو (دونا دون) ی، گیانو کەیکاوسی شاهەنشاو کۊنو ئېرانی ئامان دلۍ لاشەیش، ئانەی ئاشکەران کە کەیکاوس جە لاو یارسانەکاوە یۊن چانېشا کە گیانو خوڎای لوانەنە لاشەش جە دەورەو یەکەمو دمای پېڎابیەو (مەشیە و مەشیانە) (ئاڎەم ا حەوا) ینە.
(بەشۍ دوەمە)
ئەز ناوسەنان، جەی بەرزە ماوا
ئاسیاوم نیاوە، جەی تاشی کاوا
هەر کەس نەهاڕۊ، لەڵا نیاوا
فەردا مەوینی، ڕووشان سیاوا
ماناش:
من ناوسەنا، یاگۍ بەرزەنە مەژیوو و
ئاساۋو خوڎاپەرەسیم چی کەشۆ نیانەرە
هەر کەسێ چی ئاساۋەنە باراش نەهاڕۊ، ڕۊ قېیامەتی مەوینۊ ڕوەش سېیاوە مەبۊن.
بابا ناوس باس جە خوراکی بنچینەیی ئادەمیزادی مەکەرۊن کە (گەنمە) نە، ئاساوس سەرو کەشیۆ نیانەرە، چونکم کەردگار (خوڎا) مەشۊم یاگێ بەرزەنە بۊن، نامېش نییان ئاساۋو خوڎاپەرەسی، چونکم گەنمە مایەو ژیواینە، پەنەوازەن باراش جە ئاساۋو خوڎاینە هاڕاش، گەر جە ئاساوێ تەرەنە هاڕیۊن، سەوای ڕۊ، ڕوەش سېیاوە مەبۊن، یانی ڕۊ قېیامەتی بە ڕوو سېیاوی مەنۊوە.[1]