ڕۊمانەو (چنارە) یم واناوە
نویستەی: #جەلیل عەباسی#
ڕۆمانە لا ئێمۆ تازێنە، تازە خەریکا گنۆ گڕوگاڵ، هەڵایی پێش نەگرتێنێ و هەڵای وەروێڕکەئاسا وېش خشکنۆ پیلاوپۆلارە. دیارا چی دۊخیچەنە مەتاومۍ چەمەڕوانی ئانەیش چەنە کەرمۍ بەزوانێ ساف و بۍ گرێ و گۆڵ چەنیما گنۆ قسێ و یاونۆمانە، یا ورزۆوە سەرو پەیا و بلۊ ڕارە و ئاسان وېش یاونۆ لاما.
هیچ زاڕۊڵېوە جە پڕێنە پېش نەگرتێنێ و زوانش وەرنەبېیەن، شەو و ڕوێ فرێش بەرڎېنێ و ڕەنج و زەحمەت و شەونخوونیی ئەدێ دڵسۊزێش گەرەک بېیەن تاکو ئی وەروێڕکە گنۆ سەرو پای. ڕۊمانە لاو ئېمە ئیسە ئینا چی دۊخە ناسکەنە و مەتاومۍ و مەکریۆیچ بە چەمو ڕۊمانە گەشەکەردەکاو دنیاو ئارۊی بەراوردش کەرمۍ و چەنیش جووڵیەیمێوە.
منیچ پەیڕەوی چا بنەمێ کەروو و بەهانێ زەردوسوورێ ئەو ڕۊمانەو چنارەی مەگېروو. تەنیا گەرەکما دەسوەشی جە دۆسی ئازیزم کاک ڕەزا بەهمەنی کەروو هەم پەی هەرمانەکۍیش و هەم پەی پېشکەشکەردەی بەرهەمەکەیش.
هەر فرە سادە و ساکار و ڕواڵەتیچ گەرەکما واچوو:
1- وەشڵەی سەرنجێ وردتەرە وزیە سەرو بەرگەکەیش تاکو چەنی دەقەکەی گونجیە، داخەکێم بەرگەکە نەک چەنی دەقەکەی نیا، بەڵکو تاکو ڕادېوە بېیەن بایسو خرابنای و جە قوەت وستەیش، وەشڵەی هەرمانەکێ هونەریانەتەر کریە.
2- زوانو دەقەکەی بېیەن بە گرفتی گەورە. نویستەی بە بنلەهجەو پاوەی هەرمانۍ درۆس نېیا و سەروەنەو کاروانو نویستەی شێونۆ. ئەشېیا زوانو دەقەکەی بە دیالێکتو هۆرمانو لهۆنی نویسیابیە و تەنیا جە دیالۆگەکانە بنلەهجێتەرێ بەکار ئامایەنێ ئادیچ بەپاو کەسایەتی یا شناسو کەسەکەی، پەی نموونەی مەکریۆ کابرێوە لوڕستانی، قووچانی، تارانی یا تەنانەت شۊشمەی یا تەۋېڵەی پا هەسوهۆڵیە بە بنلەهجەو پاوەی قسێ کەرۊ. ئینە زەرەرێ گەورەش دان ئەو دەقەکەی.
3- بڕێ وەختێ جە ڕستەسازینە کاریگەری زوان و ڕازوانی فارسی دیاری مدۆ کە ئادیچ هەرمانۍ عال نیا، ڕستەسازی لاو ئێمۆ فرە جیاوازا جە فارسی و مەکریۆ دەقێوی جوانی پاجۊرە ناشیرین کەرمۍ.
4- کریێ لایلایەو ئەداکێ وەشتەر ڕازیۆوە بە سامانە دەوڵەمەندە فۆلکلۆریەکەو هۆرامانی و ئێتر پەی نموونەی پەنا نەبریە ئەو مەولۊی یا ئەفسانېوی ناهۆرامی.
ڕۆمانەو چنارەی هەرمانۍ جوان و بەرهەمېوی عالا و تاومۍدڵش پەنە وەش کەرمۍ و ئومێد پانەی بەسمێ کە وەشبەختانە خەریکا ئېمەیچ کاروانو ڕۊمانێ وزمێ ڕا و دڵوەشێچ بیمێ پانەی کە هەرمانەکێ کاک ڕەزا بەهمەنی هانیما مدۆ زووتەر و خاستەر یاومێ مەخسەد و سەرەنجام بە وێ ماننای فرەتەر، ئېمەیچ بیمێ ساحېبو ڕۊمانێ عالێ و درەوشېیەیمێوە.
جارێتەر دەسوەشی جە کاک ڕەزای کەروو، ئاواتو بەردەوامی و سەرکۆتەیش پەی وازوو و پەنەش ماچوو: بە تامەزرۆیی ماتڵەنا بەرهەمی خاستەر و پاکتەر و جوانتەر و بەزتەرت چەنە وینوو.[1]