قۊناغەو هەرزەکاریم
بەشۍ: یەکەمە
هەرچی عومر لوێ سەر، وەشیەکۍ کاڵۍ بېنېوەو ژیوای زەحمەتتەر بۍ، ئەرک و مەسئولیەت زیاتەر بۍ، خەمو حاڵو وەختیو ئاییندەی وەرېنۍ. ئاسمانو هۆرامانیو بەگشتی بەڵخەی بەتایبە ئا ڕۊنەقو جارایشە نەمەنەبېو تەمو مژش کۆتەبېنە. پێ ئەڎێم و ئېمە لوای مەکتەبی بەرتەریش بۍ. ئەڎام نەکەرۍ کارێو کە ئیحساسو بۍ تاتەیی کەرمۍ، حەزکەرۍ کە ئەر جە ڕەفیقاما زیاتەرۍ نەبیێنمۍ، کەمتەرۍ نەبیمۍ. کاک حەمەڕەشیڎ و کاک شۆکەت هەر یۊشا لوێبېنۍ شۊنەو زیندەگی وېشارەو یۊشا بی بە فەرمانبەر جە بەغڎانە، یویچشا بی بە پېشمەرگە.
ۋەرو ئانەیە مڵکېما هەر یۊشا یاگېو بېنېو نەیاوېنمېشا پۊرە، ئەڎام مەجبوورە بۍ کریکارۍ گېرۍ پەی هەرماناو باخی. حەرپاسە هامنو پاییزیچەنە بەر و بوومو میوەو چېویچ دۍ بە لابار، زیاتەر بە مەرحوما کاک واحېڎی (واحېللە) و کاک فائیقی ئەسپاری. منو کاک شەریف و مریەمەی واڵېم بەپاو توانای پاڵو مەکتەبەکێچەنە سەرگیریو وەرگیری کەرېنمۍ، پېسەو ئاودارای و حێوان مومنای.
بەڵخە جە چن تیرەو تایفا پیک ئامابۍ، بە ڕادیویچ کە هەر یۊ جە ئی تیرەو تایفا عادەتەن گەڕەکێوەنە یان نزیکو یەکتریەنە ژیوېنۍ. خەڵکیچ بەتایبە گەنجۍ فرەتەر چەنی نزیکاو وېش هەڵس وکۆتو ئام وشۊشا بۍ.
چا فەترەنە جیلو قۆما ئیمەیچ دۆرو دە مامۊزێو مەتیەزێو لالوزێویچ بېنمۍ: (ویم کاک شەریفی برام و کاک داراو کاک دیاری و مام نیازو مام ناجی) یەک بانەنە بېنمۍ. هەمیشە کاک کەمال و کاک بەختیار و مامو برهان و کاک بەهادین و جارجاریچ کاک وەکېڵیچ ئۍ پەی ئاگەی. کاک داودو لالۊیم کەمتەر ئەیی، چوونکوم گەڕەکەکېشا فرە دوورە بۍ جە ئېمەوە، فرەتەر چەنی ڕەفیقاو گەڕەکەو وېشاو قۆما لالوژەنیم ئاماولوایش بۍ.
ئینۍ گرد یەک سنفەنە بېنمۍ پۆکەی وەختەکېما پېوەرە گونجیېنۍ، پێوەرە لوېنمۍ پێ مەکتەبی، وەزیفەو سەعیە کەرېنمۍ. پېوەرە لوېنمیۍ پێ گېڵای و سێران کەردەی. حەسیب کەرە ئا گردە تیکەڵی و هورستە و نیشتەیما چەنی یەکتری بۍ, ڕوېو جە ڕوا جەنگېوما نەکەردەن، قڕېوما نەکەردەن، هەمیشە ڕېزو تەقیەو یەکیتریما لاوە بیېنە. یانەو ئېمەو بە چەنی یانەو مامۊ حەمەڎیم هامدیوارېچ بېنمۍ، پۆکەی چەنی زاڕوڵاش، کاک داراو کاک دیاری و مام نیازی و مام ڕەمزیچ پېوەڼیېوی ڕوحیما بۍ. بەتایبە چەنی کاک دیاری کە حەر جە غیابو کاک حەمەڕەشیڎی و کاک شۆکەتیەنە بە پەشتوپەناو مەعنەوی وېماش زانېنمۍ، حەتا ئاروویچش چەنی بۊ ئا موحیبەتو نزیکیشە هەس پەنە کەرمۍ. کاک شەریف دوە ساڵێو جە من گۆرەتەربۍ، بەڵام ئڼە پېوەرە بېنمۍ، خوەو سروشتو یەکتریما گېرتەبۍ، ئېمە گېیانێک بوین لە یەک جەستەدا، بە ڕاستیچ پاسنە بۍ، هەرگیز نەئەرەجیېم جە من گۆرەتەرا، مریەمەی واڵېچم حەر بە (تیتیل و بیبیل) چڕېما.
چېگەنە یاگی وېشەنە ئیشارەتېو کەرو بە سەمیمی عەلاقەو بێنو ئا یەرە هېوەرژەنەیە: ئەڎێم و مامژەن ڕابیعۍ و مامژەن حامېڎۍ، حەرپاسە ئەڎا فاتۍ ژەنەو بابا عەلی بەگی (مامۊ تاتێم) . چڼۍ ساڵۍو چنە عەیامۍ یەک یانەنە ژیوېنۍ، نە بوڵېو، نە دەگنېو، نەخوسپو نە غەیبەتو یەکتری، تۊ واچە نە قڕېو چەنی یەکتری، وە یان سەرو زارۊڵا، سەربارو ئا گردە حەشاماتەیە.
بانەکێچ دوۍ دەربازۍ گۆرېش بېنۍ کە هەسەرە بەبارو ئەیی چۊوەر چەنی پلەکانەکاو ئېمەیچ. ئی خەڵکو زاروڵە ئەیی و لوۍ خوڎا نەکەرۊ ئا ژەنۍ بروېوشا بەرز کەردېوە. پاسنە ڕاو ڕېساویچشا بی مجیابی جە لایەنو بابا عوسمان بەگیۆ، کە ئەشیێ ئاگاشا جە زارۊڵاو یەکتری بیێ، وەختێو یۊوەشا بە هەر سەبەبێو دەسش گیریابیێ. پۆکەی بە کوڕو کناچەماوە شووتو یەکتیرما واردەن و پێ یەکتری مەشیێمۍ.
مامژەن ڕابېعۍ، عاقیبەت خێرە بوو ئینشەڵڵا هەمیشە ئا سەتڵەو ئاوېشە دەربازەکەنە پەڕە بۍ چەنی جامڵېوی فافونی، زارۊڵېچ دماو گەمەو هەرەزیلانۍ ئیدارەشا پا ئاوی بۍ. ئەڎای ڕەحمەتیەچم هەرگیز درېغی نەکەرۍ جە سۆقاتو سۊزەی و میوەی پەیشا، هەرکەی نانیچش پەتێ، گېتەڕوەنە یان گېتە مەژگېش کەردێنۍ ئەشیێ بەشو حازریایچ دریا بیێ.
فاروق سان ئەحمەد.[1]