سەعدی شیرازی هۆرامی بېیەن!
چی دماوە باسێو وەڵا بېیەنۆ کە گوایە سەعدی شیرازی هۆرامی بېیەن و تاتەش ئەسڵەنە خەڵکوو دەگاشېخانوو هۆرامانی بېیەن ، لوانەرە شیراز و وەلحاسڵ چاگە مۆسلێحەددین سەعدیش بېیەن (ئێگە) . ئی باسە چن ساڵێ چېوەڵتەر بە هۆو سۆخنڕانیو مامۊسا حەمە یۆسف کە ئیتفاقەن یۊ جە مەڵڵا وەشناماو مەحاڵەو مەریوانیا، وەڵا بیۆ. دماتەر جە فەزای مەجازی هۆرامانیچەنە پېشوازیش چنە کریا و فرەتەر سەرش لوەی. بڕېو کاناڵێ بەڵام هەوڵشا دا کە جل و بەرگی زانستی ورازا پی قسە سەیر و سەمەرە و عەقڵنەگیرێرە. پەی پەشت ڕاست کەردەو قسەکێ ڕېفرێنیسشا دا بە کتېبێڤوو مەرحووم مەلا عەبدۆلکەریمی مۆدەڕێسی کە گوایە ئەوڵ جار ئی باسە چاگە ئامان. پاسەشا ئەرمانا کە ئینە پەی سەلمنای ئا قسە سەیروو سەمەرێ وەسێن. ئینە ئەر پەی بەلاڕا بەردەی ئەنقەسوو وەردەنگی نەبۊ ، جە زێهنییەتێوی عەوامانە و ناتاریخیۆ مەی کە پاسە مزانۆ گرد کتېبێو سەرچەمەی تاریخیا و هەرچی هەر کتېبێوەنە ئامابۆ، ئیتر کریۆ پەشتیش پنە بینیۆ. جە کاناڵەو تارېخو هۆرامانېیەنە چڼینجارێ سەرو زەروورەتوو ئەژناسای سەرچەمە تاریخیا، ئانە کە سەرچەمەی تاریخی مشۊ چ تایبەتمەندیێوشبۊ ، باسما کەردەن. پەی ئێدعایێوی زلێ پېسە هۆرامی بیەو سەعدیچ، مشۊ سەرچەمېوی فرە پتەومابۊ. یانېو یا سەردەمېوی نزیک بە ژیواو سەعدیەنە نویسیابۆ ، یام عاڼە قەڎیمی بۊ کە پارادایېمێوەنە نویسیابۆ کە دڵنیای بیمێ نویسەر ئەنگیزێوی تایبەتش پەی سەلمنای ئا قسێ نەبېیەن و ڕەنگا جە سەرچەمە قەڎیمیتەراوە یاوابۆ لاش. مەلا عەبدۆلکەریم هەم سەردەمو ژیوایش تازەن ، هەم فەزایېوە گوفتمانېیەنە ژیوان کە ئەنگیزەش پەی ئانەیە ئا کەسایەتیا نێسبەت دۊ بە کورد و هۆرامیۆ، بېیەن. نمەواچمێ بە ئەنقەست، بەڵام چا فەزا گوفتمانیێنە، زێهنوو ئاڎی ئامادەیی ئانەیشە بېیەن کە گولالەتەرین چېوی، پەی نموونەی جە یۆشېیەی لەقەبوو (شێخ) و سەعدی و واچەو (شێخ) جە نامۍو دەگاشېخانی، پاسە لەیەک دۆوە کە شێخی سەعدی خەڵکوو دەگا شێخانی و هەڵبەت هۆرامی بېیەن!
کتېبەکەو مەلا عەبدولکەریم مۆدڕرێسی جە بارەو ئی بابەتە تایبەتیەرە، ئێعتباروو سەرچەمەی تاریخیش نېیا و بە هیچ شێوێو پەی ئانەیە نمەشیۆ ڕېفرێنسش پەنە دەی. بەڵام بە داخۆ بڕېو ئی قسە سەمەرا بە نامۍو ئاکادمیک بېیەی و زانستیۆ دەرخواردوو کۊمەڵگای مڎا.
مۆدەررێس سەعیدی.[1]