کتېبخانە کتېبخانە
گېڵای

کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا


ھۊرچنۍ گېڵای





ورڎ گېڵای      کیبۆردە


گېڵای
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
ئامرازۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
زۋانۍ
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ھەژمارو من
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
گېڵای تۊمارکەرڎەی بابەتۍ ئامرازۍ زۋانۍ ھەژمارو من
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 چە بارەو ئېمە
 بابەتۍ ڕېکۆتییە!
 مەرجو بەکاربەرڎەی
 ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
 چنین دېیەی تۊ
 گلېرۆکریێ بەکاربەری
 کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
 چالاکیۍ - کوردیپێدیا
 یارڎی
تۊماری تازە
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
26-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 518,729
ۋېنۍ 104,781
کتېبۍ PDF 19,310
فایلی پەیوەڼیدار 97,587
ڤیدیۆ 1,398
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کوڵەباس
هۊرگېڵنی کورڎی-هۆرامی پەی ک...
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەران...
Dünya yeni bir savaşın eşiğinde iken, Birinci Dünya Savaşı sürecinde Kürdlerin tehcirini hatırlamak
مێگا-داتاو کوردیپێدیای، یارڎیدەرېۋی خاسا پەی بڕیارە کۊمەڵایەتیی و ڕامیاریی و نەتەۋەییەکا.. داتا بڕیاردەر ھەن!
پېڕە: کوڵەباس | زۋانو بابەتۍ: Türkçe
ھامبەشیکەرڎەی
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ھۊرسەنگنای تۊماری
نایاب
فرە خاسە
خاسە
خرابە نېیەنە
خرابە
ۋزەش دلۍ ڕیزبەڼیی گلېرۆکریێکاو وېم
پەیلۋاو وېت چە بارەو ئی بابەتۍ بنۋیسە!
ۋەڵینەو دەستکاریی بابەتۍ
Metadata
RSS
چە گوگڵ پەی ۋېنە پەیۋەستا بە بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە
چە گوگڵ پەی بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Dünya yeni bir savaşın eşiğinde iken, Birinci Dünya Savaşı sürecinde Kürdle...

Dünya yeni bir savaşın eşiğinde iken, Birinci Dünya Savaşı sürecinde Kürdle...
Dünya yeni bir savaşın eşiğinde iken, Birinci Dünya Savaşı sürecinde Kürdlerin tehcirini hatırlamak.
yazan: #Seîd Veroj#
Bugün dünyada ve bölgemizde yaşanan toplumsal-siyasal gelişmeler ve bu bağlamada genel olarak şekillenmekte olan siyasal ve askeri saflaşmalar, dünyayı ve bölgemizi her zamandakinden daha çok yeni bir büyük dünya savaşı eşiğine doğru sürüklediği apaçıktır. “Günümüz dünyası, iç içe geçmiş birçok krizi birlikte yaşamaktadır; çalkantılı, kaotik ve çatışmalı bir sürecin içinde yaşamakta ve bu yaşananları daha da derinleştiren, ağırlaştıran bir sürece doğru ilerlemektedir. Böyle çatışmalı, kaotik ve geçiş dönemlerinde, baskı altında olan uluslar, etnik gruplar tam bir imha ve soykırım tehlikesiyle de karşı karşıya kalabilirler.” Dünyadaki bu kaotik ve çatışmalı sürecin ortaya çıkarabileceği beklenmedik yeni gelişmeler, Ortadoğu’nun mevcut statüsünü kökten sarsacak bir yöne gidebilir. Bu yönüyle birçok tecrübe ve derslerle dolu Birinci Dünya Savaşı’nda, Kürdistan’da yaşananları hatırlatmakta fayda vardır. Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına kadar Kürdistan, sınırları kesin olmamakla birlikte genel itibarıyla Osmanlı ve İran imparatorluğu arasında ikiye bölünmüştü.
Birinci Dünya Savaşı (1914-1918), İttifak ve İtilaf güçleri olarak saflaşan dönemin büyük Emperyal güçleri ve bunların etrafında yer alan bölgesel-yerel güçler arasında Dünya’nın yeniden bölüşümü amacıyla gerçekleşmişti. I. Dünya Savaşı ya da o zamanın deyimiyle Umumi Savaş başlamadan önce, Afrika ve Balkanlar’daki birçok gayrimüslim halklar Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılarak bağımsızlığını elde etmişti. İmparatorluğun kan kaybını durdurmak ve hiç olmazsa kaybedilen toprakların bir kısmını geri alabilmek hayali ve Almanların taahhüt ettiği borç paraları bir an önce alabilmek için, İttihat ve Terakki’nin bir ve iki numaralı liderleri olan Talat ve Enver Paşaların 2 Ağustos 1914’te Almanya’yla yaptığı gizli anlaşmayla Osmanlı devleti resmen savaşa dahil olur ve yaklaşık üç ay sonra yani kasım ayı başında da üçlü ittifakın (Almanya, Avusturya -Macaristan ve İtalya) yanında fiilen savaşa katılmış olur. Karşı blokta da İngiltere, Fransa ve Rusya’dan oluşan üçlü İtilaf devletleri vardı.
İttihat ve Terakki yönetimindeki Osmanlı İmparatorluğu, İttifak güçleri olarak adlandırılan Almanya, Avusturya-Macaristan yanında savaşa katılarak tarafını fiilen belirlemiş oldu. Osmanlı devleti savaşa katılma kararı alırken, Enver, Alman sefiri Wankenhaim’in vaatlerine dayanarak savaş sonunda elde edecekleri kazanımları şöyle dile getirmişti: “Alman ordusu çelikten yapılmış bir kaledir. Binaenaleyh Rusya Kafkas cephesinde büyük ve mühim bir kuvvet ayırıp, bize karşı sevk edemez. Ancak savunma durumunda kalmaya mecburdur. İngiltere’nin Mısır’ı muhafaza edemeyeceği pek tabiidir! Mısır’ı ve Kafkasya’yı kurtarmamıza hatta İran’ı istila etmemize Almanya olur vermektedir. Mısır’a, Kafkasya’ya ve İran’a geziye çıkmış bir asker rahatlığı içinde girme imkânı doğmuştur! Bu suretle de Turan Yolu’nu açacağımıza, Türk birliğini temin eyleyeceğimize şüphem kalmamıştır.”(1)
Bu hayallerle savaşa dahil olan İttihat ve Terakki yönetimi, dört yıllık savaş sürecinden sonra müttefikleriyle birlikte kaybetti. Bu çerçevede, savaş sürecinde özellikle de Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu’daki topraklarının bölüşülmesi için Britanya, Fransa ve Rusya gibi büyük güçler arasında açık gizli çeşitli anlaşmalar yapılmıştı. Bu anlaşmalardan en önemlisi ve birinci derecede Kürdleri ve Kürdistan’ı ilgilendireni de Sykes-Picot anlaşmasıydı.
Sykes-Picot anlaşması İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanmıştı. Bu anlaşma gereğince; Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı olan Irak-ı Arab ve Güney Kürdistan dahil olmak üzere Arabistan’ın önemli bir bölümü Britanya’nın nüfus etki alanında olacaktı, Suriye, Beyrut ve Klikya da içinde olmak üzere Doğu Akdeniz bölgesi Fransa’nın nüfus alanı olacaktı. “Van’ın Güneyi ve Bitlis’i kapsayan Kürdistan bölgesi Rusya’ya dahil edilecekti.”(2)
Rusya, 17 Ekim 1917’de gerçekleşen Bolşevik devrimi sonucunda Çar yönetiminin imzaladığı birçok gizli anlaşmayı açıkladı. Bolşevik Devrimi’nin gerçekleşmesiyle birlikte, yeni yönetim, Rus Çarı II. Nikolay’ın imzalamış olduğu birçok gizli anlaşma gibi, Sykes-Picot anlaşmasını da teşhir ederek anlaşmadan çekildiler. Sykes-Picot antlaşmasına göre Kürdistan, paylaşımı söz konusu olan coğrafyanın içinde ve de merkezinde bulunmakta idi. Kürdistan coğrafyası; Türkiye, İran ve Rusya hudutları üzerinde bulunuyor ve savaşın merkez alanı durumunda olduğu için, birinci paylaşım savaşında en çok zarar gören milletlerden biri de Kürdlerdi. Burada I. Dünya Savaşı ya da diğer bir deyimle Birinci Paylaşım Savaşı’nın gelişim süreci, genel olarak Dünyada ve özel olarak ta içinde yer aldığımız Ortadoğu coğrafyasındaki etkileri ve meydana çıkarttığı yeni durumla ilgili fazla ayrıntılara girmeden genel olarak Kürdlerin ve Kürdistan’ın savaş sürecinde ve savaşın meydana çıkarttığı sonuçlardan nasıl etkilendiklerine dair kısa bir değerlendirme yapmaya çalışacağım.
Birinci Dünya Savaşı arifesinde, Bitlis’te “İrşad Hareketi” desteğiyle ve Mele Selim’in öncülüğünde meydana gelen Kürd hareketi, İttihat ve Terakki yönetimini oldukça tedirgin etmişti. Bu olayla birlikte, başlamak üzere olan Savaş gerekçe gösterilerek merkezi İstanbul’da bulunan ve Kürdistan’daki şubeleriyle faaliyet gösteren Kürd cemiyetleri, yayınları seferberlik ilanı gerekçesiyle kapatılarak örgütsüz, siyasetsiz ve tavırsız bir durumda bırakılan Kürdler, dört yıllık savaş süresini maddi, manevi ve büyük insan kaynakları kaybıyla geçirdiler. Savaş sonucunda, diyebiliriz ki Kürdler hariç büyük çoğunluğu Müslüman halklardan olmak üzere, hali hazırda Osmanlı sınırları içerisinde kalan diğer etnik toplulukların birçoğu ayrılıp kendi milli (ulusal) devletini kurdular.
(Devam edecek.)
https:rudaw.net/turkish/opinion/25022024
(1) Mevlanzade Rıfat, Türkiye İnkılabının İçyüzü, Pınar Yayınları, İstanbul, 2000, s. 23
(2) Vladimir F. Minorsky, Musul Sorunu, Avesta Yayınları, İstanbul, 1998, s. 28
[1]
ئی بابەتۍ بە زۋانی (Türkçe) نۋیسیێنە، پەی ئەۋەکەرڎەی بابەتەکۍ بە زۋانېۋ کە نۋیسێنە، سەرو ئایکۆنو ی کلیک کەرە!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
ئی بابەتۍ 85 جارۍ ۋینیێنە
ھاشتاگ
سەرچەمۍ
[1] پەڕیانە | Türkçe | https://kovarabir.com/ 26-03-2024
بابەتۍ پەیۋەڼدریێ: 7
پېڕە: کوڵەباس
زۋانو بابەتۍ: Türkçe
ڕېکۆتو ۋەڵاکەرڎەی: 28-02-2024 (0 ساڵە)
جۊرو بەڵگەنامەی: زۋانی یەکەم
جۊرو ۋەڵاکەرڎەی: دیجیتاڵ
زۋان - بنەزۋان: تورکی
وڵات - هەرېم: کورڎەسان
وڵات - هەرېم: تورکیە
کتېب - کوڵەباس: پەرسۊ کورڎی
کتېب - کوڵەباس: ۋەڵینە، تارېخ
تایبەتمەڼییۍ تەکنیکیۍ
چنینیی بابەتۍ: 99%
99%
ئی بابەتۍ جە لایەنو: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )یۆ جە: 26-03-2024 تۊمارەکریێنە
ئی بابەتۍ چە لایەنو: ( سارا ک ) چە: 26-03-2024 پۊرەلۋای کریێنە و ئازاڎە کریێنە
ئی بابەتۍ پەی دمایین جاری جە لایەنو:( سارا ک )یۆ جە:26-03-2024 خاستەرە کریێنە
لینکو بابەتۍ
ئی بابەتۍ بەپاو ستانداردۍو کوردیپێدیای ھەڵای ناتەمامە ھەنە و پەنەۋازییش بە پۊرەلۋای بابەتیی و زۋانەۋانیی فرەتەری ھەن!
ئی بابەتۍ 85 جارۍ ۋینیێنە
فایېلۍ پېۋەدریێ - ڤێرشن
جۊر ڤێرشن نامۊ تۊمارکەری
فایلو ۋېنەی 1.0.153 KB 26-03-2024 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
کوڵەباس
ئایا چیٛوێوە هەن بەنامیٛ فەلسەفەی ئیسلامیۆ؟! (7)
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
کوڵەباس
هەر جە ئەوەڵۆ گرکەس جیا بېیەن و هۆرامانیچ قوتبو زەمانەی (2)
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
ژیواینامە
سەفوەت
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (2)
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (3)

تازەکی
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
03-12-2022
ئاکۆ مارانی
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کوڵەباس
هۊرگېڵنی کورڎی-هۆرامی پەی کورڎی-سۆرانی
14-12-2023
ئەسعەد ڕەشید
هۊرگېڵنی کورڎی-هۆرامی پەی کورڎی-سۆرانی
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
15-01-2024
ئەسعەد ڕەشید
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
18-06-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
تۊماری تازە
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
26-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 518,729
ۋېنۍ 104,781
کتېبۍ PDF 19,310
فایلی پەیوەڼیدار 97,587
ڤیدیۆ 1,398
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
کوڵەباس
ئایا چیٛوێوە هەن بەنامیٛ فەلسەفەی ئیسلامیۆ؟! (7)
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (1)
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
شێخ عوسمان نەقشبەندی
کوڵەباس
هەر جە ئەوەڵۆ گرکەس جیا بېیەن و هۆرامانیچ قوتبو زەمانەی (2)
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
ژیواینامە
سەفوەت
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (2)
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
ئاسکێوە دلیٛو تەویلەو هەرانە (3)
بۊخچۍ
ۋاچۍ و دەسەۋاچۍ - وڵات - هەرېم - وەرکۆتو کورڎەسانی ۋاچۍ و دەسەۋاچۍ - وڵات - هەرېم - پانیشتو کورڎەسانی ۋاچۍ و دەسەۋاچۍ - زۋان - بنەزۋان - ھۆرامی (کرمانجیی گۊرانی)

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پێۋەڼی | CSS3 | HTML5

| کاتو وەشکەرڎەی لاپەڕەی: 0.281 چرکە(چرکۍ)!