=KTML_Bold=ئەمریکا و هەرێمی کوردستان؛ قوناغێکی نوێ لە دوای 16ی ئۆکتۆبەر=KTML_End=
#نەوزاد هێتوتی#
پاش 16ی ئۆکتۆبەر، پەیوەندیی هەرێمی کوردستان و ئەمریکا تا رادەیەک رووی لە داکشان و لاوازی کرد. بەتایبەتیش کاتێک بەرپرسانی ئەمریکا، نەک هەر هەڵوێست و سیاسەتێکی دژبەرانەیان لە هەمبەر پرسی سەربەخۆیی کوردستان گرتەبەر، بەڵکو چاوپۆشییان لە هێرشی میلیشیا شیعەکان بە پاڵپشتی راستەوخۆی ئێران بۆ سەر کەرکووک و ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان کرد. ئەمە لە کاتێکدا بوو کە زۆربەی ئەو گروپ و میلیشیایانە لە لیستی تیرۆری ئەمریکادا بوون.
دیارە ئەمریکییەکان لە گرتنەبەری ئەم هەڵوێستە، کۆمەڵێک حساباتی سیاسیی خۆیان هەبووە.
بەرپرسانی ئەمریکا دەیانویست لەم رێگەیەوە زیاتر پاڵپشتی شەقامی عەرەبیی عێراقی بەلای عەبادیدا رابکێشن و وەک پاڵەوانی شەڕی دژی #داعش# و گەڕانەوەی ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان بۆ ژێر دەسەڵاتی بەغدا بیناسێنن، بۆ ئەوەی لە هەڵبژاردنەکانی 12ی ئایاری 2018 زۆرترین دەنگ و کورسی کۆبکاتەوە و دووبارە پۆستی سەرۆک وەزیران وەربگرێتەوە. ئەمریکییەکان پێیانوابوو عەبادی ئەو ئەکتەرەیە کە دەتوانێت کۆکەرەوەی هێزی عروبی و ناسیۆنالیستی عێراقی بێت و ململانێی تایفی کەم بکاتەوە. لەلایەکی تریشەوە کار بکات بۆ کەمکردنەوەی هەژموون و کاریگەریی ئێران لەسەر عێراق و پراکتیزەکردنی سیاسەتێکی هاوسەنگ لەسەر ئاستی دەرەکی، بە شێوەیەک کە لە بەرژەوەندیی ئەمریکا بێت.
بەڵام دوای ساڵێک لە رووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەر، ئەمریکییەکان درکیان بەوە کرد کە سیاسەت و حساباتیان دروست نەبووە و پشتکردنە کورد هەڵەیەکی گەورە بووە. بەتایبەتیش کە ئەمریکا نەیتوانی هیچکام لە ئامانجەکانی دەستەبەر بکات. عەبادی کە تاکە کاندیدی ئەمریکا بوو لە هەڵبژاردنەکانی 12ی ئایاری 2018 ، تووشی شکستی گەورە هات و پۆستی سەرۆک وەزیرانی لەدەستدا. حکومەتی نوێی عێراقیش کە لەلایەن عادل عەبدولمەهدی سەرکردایەتی دەکرێت، زیاتر لەژێر کاریگەریی ئێراندا دروست بووە و مەزەندە ناکرێت دژایەتی سیاسەتی ئێران بکات. بە هەمان ئاراستەش، لە دوای رووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەر، بازنەی تایفەگەری لە عێراق و ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان زۆر فراوانتر و بەهێزتر بووە.
لە هەمووشیان مەترسیدارتر ئەوەیە کە ئێران لە رێگەی ئەو میلیشیایانەی پاڵپشتییان دەکات، کۆنترۆڵی راستەوخۆی سنوورەکانی عێراقی لەگەڵ سووریا کردووە، بە تایبەت لە سنووری رەبیعە و #شنگال# کە بە ناوچەیەکی گرنگ و ستراتیژی دادەنرێت بۆ گواستنەوەی چەک و تەقەمەنی و هێزی سەربازی بۆ سووریا. لە ڕوانگەی ئێرانیشەوە، ئەو ناوچانە پێگەیەکی ستراتیژیییان هەیە بۆ دروستکردنی ئەو هیلالە شیعیەی خەونی پێوە دەبینن.
بۆیە لاوازبوونی پەیوەندیی هەرێمی کوردستان و ئەمریکا لە دوای 16ی ئۆکتۆبەر، جگە لە زیان سوودی بۆ هیچ لایەک نەبووە. ئەو راستیەش سەلمێنرا کە ئەمریکا بێ پاڵپشتی هەرێمی کوردستان، سیاسەتەکانی لە عێراقدا سەرکەوتوو نابن، چونکە کورد فاکتەرێکی زۆر گرنگە لە هاوکێشەی سیاسی ئەم وڵاتەدا. بە هەمان ئاراستەش دەرکەوت کە هەر کاتێک ئەمریکا دژایەتی کورد بکات، یان بێلایەن بێت و هاوسەنگی راگرێت، یاخود پاڵپشتیی کورد بکات، لە هەرسێ حاڵەتدا کاریگەری راستەخۆی لەسەر پێگە و چارەنووسی کورد و هەرێمی کوردستان دەبێت.
بەهۆی هەستکردن بەم راستییانەیە کە ئەمریکا هەوڵ دەدات دووبارە پەیوەندییەکانی لەگەڵ هەرێمی کوردستان بەهێز بکاتەوە. هاتنی ئەمجارەی وەزیری وزەی ئەمریکا ریک پێری بۆ #هەولێر# و دیداری لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستان، دەکەوێتە چوارچێوەی ئەو سیاسەتە نوێیەی ئەمریکا.
بەگوێرەی زانیارییەکان ریک پێری داوای لە هەرێمی کوردستان کردووە کە هاوکاربن لە رەوانەکردنی نەوتی کەرکووک لەڕێی بۆریی نەوتی کوردستان و سەپاندنی گەمارۆی ئابووری لەسەر ئێران. هەروەها پێیان باش بووە کە هەرێمی کوردستان و بەغدا پەیوەندییەکانیان بەهێزتر بکەن. خاڵێکی دیکەی گرنگ ئەوەیە کە ئەمریکا بڕیاری داوە لە بواری بازرگانی و وزە چالاکییەکانی لە کوردستان فراوانتر بکات.
ئەوەی لێرەدا زیاتر جێی سەرنجە، ئەوەیە کە ئەمریکا هەوڵ دەدات هەرێمی کوردستان لە گەمارۆخستنە سەر ئێران و ئیحتیواکردنیدا زیاتر پاڵپشتی سیاسەتەکانی بکات و هەموو خاڵەکانی سەرەوەش، راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ پەیوەندییان بەو بابەتەوە هەیە. بەڵام لێرەدا پرسیاری گرنگ ئەوەیە هەرێمی کوردستان چۆن و بە چ شێوەیەک هەڵسوکەوت لەگەڵ ئەمریکا بکات؟ ئایا دەتوانێت پابەندی گەمارۆکانی سەر ئێران بێت، بەتایبەت ئەگەر بەغدا پابەند نەبێت؟ زیان و مەترسی و قازانجەکانی کورد لەو گەمە سیاسییەدا چی دەبن؟
لەڕاستیدا، زۆر گرنگە بزانین ئەمریکا کاریگەری راستەوخۆی هەیە لەسەر پرسی کورد و تەواوی هاوکێشە سیاسییەکانی عێراق و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە زۆربەی خاڵەکانیشدا (شەڕی دژەتیرۆر، سەقامگیری، کەمکردنەوەی هەژموونی ئێران، پرسی نەوت و وزە) کورد و ئەمریکا بەرژەوەندیی هاوبەشیان هەیە و زۆربەی ئەو خاڵانەشی کە ریک پێری لەگەڵ بەرپرسانی کورد باسی کردوون، نەک هەر دژی بەرژەوەندی کوردستان نین، بەپێچەوانەوە لە بەرژەوەندیی هەرێمی کوردستاندان.
بەهێزکردن و بەرەوپێشبردنی پەیوەندیی ئابووری لەگەڵ هەرێمی کوردستان و هاتنی کۆمپانیا گەورەکانی ئەمریکا بۆ کوردستان، وەک ریک پێری باسی کردووە، دەتوانن لەڕووی سیاسی و ئابووری و ئەمنییەوە، خزمەتی گەورە بە کوردستان بکەن. بە هەمان ئاراستەش، ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ بەغدا و هەوڵدان بۆ چارەسەی کێشەکان بە یارمەتی ئەمریکا، دیسان هەنگاوێکی گرنگە بە ئاراستەیەکی راست. بەتایبەت لەم قۆناغەدا، گرنگە کورد لەڕووی سیاسی و دیپلۆماسییەوە وجودێکی بەهێزی لە بەغدا هەبێت.
لە گەمارۆخستنە سەر ئێرانیش، کورد دەتوانێت گەمەکەرێکی سیاسی باش بێت. ئاشکرایە کە ئەمریکا لە مەسەلەی گەمارۆکانی سەر ئێران زۆر جدییە و لە 18ی ئەم مانگەدا ئەو دەرفەتەی بە عێراق دراوە کۆتایی دێت. بۆیە گرنگە کورد رەچاوی سیاسەتی ئەمریکا بکات، تەنانەت ئەگەر عێراق بۆچوونێکی جیاوازیشی هەبێت. لە بەرامبەردا دەکرێت داوا لە ئەمریکا بکرێت، هەرێمی کوردستان لە هەڕەشەکانی ئێران و میلیشیا شیعەکان بپارێزێت و یارمەتی کورد بدرێت بۆ گەڕانەوەی پێشمەرگە بۆ کەرکووک و ناوچەکانی دیکە. هەموو ئەمانەش دەکرێت ببنە سەرەتایەکی نوێ لە پەیوەندیی کورد و ئەمریکا. [1]
=KTML_Bold=تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!=KTML_End=