تەواناو هوٙرگیٛڵنای
نویستەی: #ناجح گوڵپی#
مزانمیٛ کە هەرمانەو هوٙرگیٛڵنای ئەرکێوی ویری-مەژگی بە دەم و دەسیٛ ئەنجام مەدریوٙنە، هەرپاسە هوٙرگیٛڵنای دەسینەیچ هەمدیسان ئانزان بەشدارەن جە هەرمانەکیٛنە، چون زانیاریەکیٛ بە دەسو ئازانی مەوزیانیٛ دلیٛش و بەر مەیانیٛ مەفاڕیانیٛوە بە زوانێوەی تەری. پەوکای چی باسەنە تەوانو پوٙڕنای هوٙرگیٛڵنی و ئەوەجیٛ و پەیوازیٛ ئا کەسیە کە هەرمانەو هوٙرگڵنای مەکەروٙ بوزمیٛ سارا.
چەنەئامای-کارامەیی-تەواناو هوٙرگیٛڵنای: چەنەئامای پەی هوٙرگیٛڵنای یانی ئا بەڵەدی و تەوان و زانیارینیٛ کە کەسی هوٙرگیٛڵن ئەوەجەش پەنەنیٛ پەی ئانەی هەرمانەو هوٙرگیٛڵناکەیش بە ڕیٛک و پیٛکی ئەنجام بڎوٙنە. ئی ئەوەجیٛ پیٛسەو چەترێ هەرمانەو تەرجمەی مەپاریٛزنانیٛ، چون ئەگەر هوٙرگیٛڵن ئی پەیوازیٛشە بانیٛ بە جوانی هەرمانەکیٛش مەپوٙڕنوٙنە. ئەوەجەکیٛ ئینیٛنیٛ.
یوەم: چەنەئامای زوانیLanguage competence ، فرەگرنگ و کریٛڵین، چون مەشوٙ هوٙرگیٛڵن بەڵەڎو هەردوە زوانەکەی ببوٙنە، زوانی یوەم-سەرچەمە، چەنی زوانی دووەمی-وەرپیٛک، هەرپاسە مەشوٙ فرە بەڵەدو زوانو دوای و قسیٛکەردەی بوٙنە چەنی زوانو جەستەی هەکە بە ئاماژیٛ و نیشانیٛ و جم و جوڵیٛ و ژڵیٛونای لاشەی، دەس و قاچی و چڕوچەم دای پیٛوەرو چەم زاق کەردەی و توڕەبیەی یام خوای بەرمەوزیوٙنە.
دویٛ: چەنەئامای دلیٛنەی-تێکست Textual competence، مەشوٙ بزانی دلیٛنەکە-تیٛکستەکە سەر بە چە پوٙلە زانشتێوەن، پەی نمونەی هوٙرگیٛڵانی تیٛکستێوە ئەوەگیٛڵنای ڕازیٛ جیاوازەن جە هوٙرگیٛڵنای تێکستیٛوی شانوٙ و نیشاندای، چون ساختار-فۆرمو هەریوٙیاش جیان چەوی تەریشا. چەنەئامای پەی جیاوەکەردەی ساختار و فۆرمو دلیٛنەکا فرە کریٛڵین و یاردیت مەڎوٙنە پەی هەرمانە هوٙرگیٛڵنای.
یەریٛ: چەنەئامای بابەتی Subject competence ، جە ویارێ، بابەتێ تایبنە بەڵەدیت بوٙنە، زانیاری مشەمەرت ببوٙنە، پەی نمونەی ویاری ئاینینە، ئاینو ئیسلامی یان مەسیحینە. یام جە ویارو فەرهەنگو هەورامانینە بەڵەڎ ببینە سەرکەوتە تەر مەبینە جە کەسێوی تەری کە نابەڵەدبوٙنە جە فەرهەنگو هەورامانینە.
چوار: چەنەئامای فەرهەنگی Cultural competence زوان یوٙن جە سازندەکاو فەرهەنگی، گیٛرە سەرەکیتەرینەن، پەوکای زوان پەڕەن جە پەساکاو فەرهەنگی و کوٙمەڵی، جە ڕاو زوانیوە مەتاوی ئەژناسەو فەرهەنگی بکەری، هەردوی پیٛوەرە بەسیێنیٛ بیٛ یوٙترینی نمەکریوٙشا.
پەنج: چەنەئامای ئەوەفاڕای-تحویل Transfer competence یانی تەوانو ئەوەفاڕای نویستەی یام دوای جە زوانو سەرچەمەیوە پەی زوانی دووەمیت ببوٙنە کاتو پەیوەندی و قسیٛکەردەینە، کەسی چامنە هەن سەلیٛقەش وەشەن پەی ئی کارەیەو تەواناش فرە خاستەرەنە تاکو کەسێوی تەر. دریٛژەش هەن.... پەی فیٛشتەر ئاشنا بیەی بە زوانو فەرهەنگی سەردای پایەگاو هەورامان نێتی بکەەردیٛ.[1]