عەبدولمەلەکیۍ
هۊرئەوەگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: #ئەسعەد ڕەشید#
خېڵێ کوردی، کە بە زوانی ھۆرامی مەدوان. ڕەگ و ڕیشەو عەبدولمەلەکییەکانی پەی سەرنیشتو پارېزگاو کرماشانی، پانیشتو پارېزگاو کوردەسانی و وەرنیشتو پارېزگاو ھەمەڎانی جە وەرکۆتو کوردەسانی مەگېڵاوە. جگە عەبدولمەلەکییەکانو ئا یەرە پارېزگایە، جەماوەرێشان دلۍ پارېزگاو مازەندەرانی، سەرنیشتو ئێرانی مەژیوان کە هەڵای بە زوانی ھۆرامی قسان مەکەران.
عەبدولمەلەکییەکۍ، جە سەردەمو سەفەوییەکانە تاکو دەسپېکو حکوومەتو زەندیەکانی جە ناوچەو سەلاس (تووسرکان، مەلایێر، ناوەن) دەسەڵاتدارۍ بیېنۍ، بەڵام کەریم خانو زەندی پەی هېقمکەرڎەی یاگەپاو وېش دلۍ ناوچەو فارسینە، جەمێ چاڎییشاش کۊچدێ پەی شیرازی، پایتەختو ئاکاتەی. پی تەرزە دمای وڕای حکوومەتو زەندیەکانی بە دەسو قاجارەکان، پەلامارە دریێ و کۊچی زۊرەملۍ دریێ پەی ناوچە جیاوازەکانو ئێرانی و پۆکەی ناوچەو (سەلاس)ی دماتەر چېرو دەسەڵاتو عەبدولمەلەکییەکانە نەمەن.
عەبدولمەلەکیەکۍ ئایینشان موسوڵمانۍشیعە مەزهەبېنۍ.
دیار نییەن کە نامۍ عەبدولمەلەکی ئاماژە بە چ کەسایەتیێ کەرۊن. بڕێ سەرچەمۍ پاسەمەزانان کە عەبدولمەلەک نامۍ ئەرەمەرزن و بەرەبابو خېڵەکەی بېیەن. بڕێ کەسېچ پاسەشان زانان کە عەبدولمەلەک ئاماژەن بە ئایینو ئێزیدی، کە (مەلەک تاووس) فریشتێوە فرە پیرۊزەن و ئا نامۍ ئاماژەنە بە نامۍ ئا فریشتەیە. هەرچن ئی ڕا و پەیلوایە فرە دوورەن جە واقیعیۆ، چونکووم ئا خېڵە هەم یاگۍ جوگرافیەشان، هەم پانەی هەکە زانیان ئایینشان موسوڵمانی شېعە مەزهەبەن، دوورەنە جە ڕەسییۆ.
پېسە دلۍ سەرچەمە کۊنەکانە ئامان و هەم پېسە ئا سەردایی کەردەیە ناوچەکانیشان، پەیمان بەرمەگنۊ هەکە بنەچەشان هۆرامییەن و ئاکامو جەنگی و زۊرداری دەسەڵاتدارەکا ئا سەردەما کۊچی زۊرەملېشان پەنەکریان و ناوچەکانو وېشان جیائاستەن و یاگاتەرینە نیشتەجایۍ کریێنۍ. فرەو جاری دەسەڵاتدارە زاڵمەکۍ پەی کپ کەردەی و مرکنارەی خېزیا شۆڕشگېڕیەکاو پەی دوور ۋستەیۆ ئاژاولۍ جە ئاسانەو دەسەڵاتیشان، بەشێ جە خەڵکە ناڕازیۍ و شۆڕشگېڕەکېشا کۊچ پەنەکەردېنۍ و دورېشان وستېنێ، جیاتی ئانەی گۊشداران پەی داواکاشان و پەنەوازییەکۍ ژیوای و ئازاڎییە کەسیەکېشان پەی فەراهەم بکەران، بە تڼتەرین شېوە لوێنۍ کژېشارو سەرکوتېشان کەردېنۍ.[1]