ڕەوتوو شێعرێ و شەپۆلەو ڕاوانا
بەشەی ششەمە
ڕەوتی جدی و ململانێ وەردەنگی
ئالان بادیۆ، جە وتارێوەنە کە چېرو نام و نیشانوو پێناسەو فەلسەفەیەنە بەڕېز زەردەشت نوورەدینی تەرجومە کەرڎەنوە، ماچۊ: گرڎ پرۆسێوی فەلسەفی جە ڕاو وەراوەرکانێ چنی ململانەچیێوی تاییبەتتی، یانێ سۆفیستێوی جەمسەرگیری مکەرۊ.
ئەر ئی واتە قووڵەیە پەی دنیاو ئەدەبیاتی و بە تاییبەت پەی دنیاو شێعرێ واڕمێوە، وینمێ جە گرڎ قۆناغێوی جدی و سەردەمسازەنە، شێعرەی جدیە و دەنگی جدی، چنی ململانێوی تاییبەتتێ ڕووبەڕوو بییەنەوە. بەتاییبەت ئا جووڵە و هەرەکەتێ کە تازێ، جیاوازێ، هوروەڕووشکنێ و هەمدیس بناغەنەرێ، قۆناغبڕێ و ڕېچکەمەندێ بییێبا. پەی نموونەی؛ چوونکای نالی وەرانوەرو ڕۆتی باو هەزارساڵەو ئەدەبوو گورانیەوە مردا، ئا ڕېچکەشە بڕی و دووبارە ڕېچکێوی تەرش ئاردەنە، ململانێ فرێش چنی کریا. ئینەیچ پا ناڵە و دیفاعاوە دیارا کە دلې دەقە شێعریەکاشەنە پێویا:
کەس بە ئەلفازم نەڵێ خۊ کوردیە، خۆکردیە
هەرکەسێ نادان نەبێ خۆی تالیبی مەعنا دەکا
یام:
لە جگەرگۊشەیی شێعرم مەدە مەعنایی خراب
بێ خەتا، کەس نیە ڕازی کە لە ئەولادی درێ
نیمایچ وەختارێ چنی قسەڵۆکە سۆڵاو وەردەنگی ڕووبەڕوو بۊوە، ماچۊ:
تو در پی ئانی چە سرایم کە پسندی
من بر سر اینم چە برارم کە دهد بر
تەنانەت کەسێ پېسەو خاقانیچ ، (حەتمەن پەی جواب دایۆ بە نەیارەکاش) ماچۊ:
منصفان استاد داڼدم کە در معنی و لفظ
شیوەی تازە، نە ڕسم باستان ئاوردەم
ئی ڕۆتە نەک هەر جە دلېو فارس و کورڎیەنە، بەڵکوم دلېو ئەدەبوو وەڵاتا تەریچەنە بییەن کە لازم بە ئاوردەی نموونەی فرەتەری نمەکەرۊ.
بەڵام ئی وەراوەرکانێ بڕېو جارێ خەموەری ئەدەبی و دیفاعە سەرو حەزی ئەدەبی بییەن و بڕېوجارێچ بابەتی شەخسی و کینە و غەرەز هاندەر و جمنەرش بېیەن. چی بارەیچەوە نموونێ هەنې.
بەڵام هەرچی بۊ کەوتەی وەرو هاشاڵەو ململانێ، وېش نیشانێ بەدەسەڵاتی و جیاوازی و قۆناغ سازیی دەقی بېیەن. ئەگینا دەقی بېوەی و دەم مەردە کەسی نەدۆنان.
ڕەئووف مەحموود پوور.[1]