نامۍ: مەلا عیسا
نازنام: جوانڕۊیی
چەرخو مەردەی: دلېڕاسەو چەرخو سېڼزەی
$ژیواینامە$
مەلا عیسای جوانڕۊیی؛ ئی شاعېرەمان یۊن جە شاعېرە هەرە پایەبەرزەکانو ناوچەو هۆرامانو لهۊنی. مامۊسێوە زانا و قسەزان و شاعېرێ دەم پاراو و گوفت ڕەوان بېیەن. مەڵڵا عیسا دلۍ نیمەو چەرخو سېڼزەینە کۊچی دمایینش کەرڎەن. مەولەوی تاوگۆزی شاعېری بەنامبانگو کوردی، پەی ماوێ جە خزمەتو ئاڎینە وانانش و دماییچ پېوەرە ئام و شۊ و شېعر فاڕایۆ مییانەنە بېیەن.
ئەچی شېعرېنە، مەلا عیسا داواش جە مەولەوی کەردەن، چەبارەو کەسایەتی و بنەیانەو ژەنێوە، کە گەرەکشبییەن بلۊ داواش، پەرس و جۊش پەی بکەرۊ.
مەلا عیسا؛ دلۍ مێڎانو شېعرېنە دەسێ بەرز و باڵاش بییەن، بەڵام چەنی داخۍ پېسە فرەو شاعېرانو تەری، فرەو بەرهەمەکانیش دلېنە شیېنۍ، کەمێشان نەبان کە چیلا و چۊلاوە مەگنا وەرو چەمان. مەلا عیسا پېسە فرەو شاعېرە وەڵینەکا شارەزایی خاسش بییەن دلۍ ئەدەب و زوانەکانو عەرەبی و فارسینە، شېعرېچش بە هەر دوە زوانەکەی نویستېنۍ و هۆڼێنێ. بەداخۆ، ئی شاعېرەیچمان پېسە پەنەۋازی زانیاری تەماممان سەرو چەنیبییەی ژیوایش و کۊ بەرهەمەکانیش وەردەس نییەن، بەرهەمەکېش پژگیێ و وەڵێنۍ. بڕێشان فۊتیێنۍ و ئانېچشان کە مەنېنۍ پېسە کۊبەرهەمیش وەردەسۍ نییەنۍ و جەمۍ نەکریێنێ. ئانەی چېگەنە شایانو باسین، یاگەدەسو زانای گۆرەو کوردی شېخ محەمەڎ مەردۊخی کوردەسانین، کە تەمەنێ فرەش ئەچا مێڎانەنە سەرفکەرڎەن، دەمو ژیوای و نام و نیشانو بەشێ فرەو جە شاعېرەکانو ناوچەو هۆرامانی و کوردەواریش پەی ئېمە زیڼۍ کەردېنێ و تۊمارېش کەردېنۍ.
نموونێ جە شېعرەکانو مەلا عیسای جوانڕۊیی ڕۊڵە بزانە....
ڕۆڵە بزانە، ڕۊڵە بزانە
ئەحواڵ یارۆ، پەرێم بزانە
هەم جە خوېشانش، هەم جە بېگانە
پرسە بزانە، ئەو جە کامانە
خاسیش، خەرابیش، ئەتوارش، کاڵاش
پەستی قامەتش، بوڵەندی باڵاش
ئەحواڵش تەحقیق پەرێم بکیانە
مەکەرە درۆ، ماوەر ویانە
خاس جە لات خاس بۊ، خەراب خەراب بۊ
تا واتەت مەقبوول (أولوالألباب)بۆ
با کەس نەزانۆ بە گفت و گۊمان
نەشۆ بە عەبەس گشت ئابڕوومان
هەرکەس عاقڵەن ئیشارەش وەسەن
چەنی جاهیلان واتەی عەبەسەن
ئەگەر عاقڵی ئایەت ببینە
(الطیبات ُ للطیبین)ە.
جوابو مامۊسا مەولەوی پەی مەلا عیسای:
چوون بەندە بەو بەند ئیخلاسی بەڼەن
هەرپاسە بەڼەن، تا حەیات مەندەن
تەمامی مەتلەب ئەشعارم وانان
خاسی و خەرابی یارۆیچم زانان
عەفیفەن، بې عەیب، خاڵیەن جە شەین
ئوجاغ زادەی خاس نەجیب تەرەفەین
ئادابش زەریف، خوڵقش چوون حوورەن
باڵاش میانەی (خیر الامور) ەن.
بەڵێ واتەی من پووچ و عەبەسەن
گرڎین درۆ بۊ سپیدیش وەسەن
والحاصل واتەم بی درۆ ڕاسەن
یارۆ پەی یار و پەی یاری خاسەن.
هەرچن ئەپاسە نویسیان و ئامان، هەکە ئی گفت و گۊ مییانو مەلا عیسای و مەولەوینە بییەن، بەڵام بە سەرنجدای شېعرەکۍ، زیاتەریچ دەسپەنەکەش، کە ماچۊ؛ ڕۊڵە بزانە! دوورەن چانەی کە چەنی زاتێ گۆرەی پېسە مامۊسا مەولەویش بۊ. دماتەر ماچۊ؛ مەکەرە درۊ! کە ئی داوێچە شاییستەو مولەوی نییەنە، هەم ئەدەبو مەلای عیسای ڕانمەڎۊ پاسە بە مەولەوی بواچۊن.
پەی زانیاری، هەتا ئیسەیچ پېسە پەنەۋازی زانیاری تەمام سەرو مەلا عیسای جوانڕۆیی وەردەس نییەن و هەرچی هەن گرڎشان دوەبارەشان کەرڎەنۆ و بەبۍ ئانەی دېڕێش پەی زیاڎ بکەران، واتا گرڎش دلۍ یەک سەرچەمەینە وەرگېریان. بەرهەمۍ تەرېش وەردەسەنە نییەنۍ و دلۍ چن سەرچەمێ تەریچەنە هەر عەینو بابەتی و عەینو شېعرېن کە دوەبارە و چن بارە کریانۆ.
ئەسعەد ڕەشید.[1]