کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
هۊرئەوەگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ: یەرەسەڎ و شەسس و پەنجەمە
* تاریخو (#22-02-1944#ز.) داگیرکاری ئېراقی مېمانداری مستەفا بارزانی و دواڼزە کەسا تەریش کەرد، کە یۊشان فەتاح ئاغا سەرخېڵو هەرکی بۍ، بارزانی چاگە چەمش کۊت بە باڵیوزو بەریتانیای، ئا سەردایەو وەفدی کورڎی پەی بەغڎای، بی بە مایۍ ناڕەزایی عەرەبە ناسیونالیستەکا.
*مانگەو (03) ئی ساڵېنە، کیانیێوە کۊمەڵەو (ژ.ک) بە نامۍ (محەمەڎ ئەمین شەرەفی) جە وەرکۆتو کوردەسانیۆ ئاما پەی شارو کەرکووکی پەی هامکاریکەرڎەی چەنی پارتو هیوای، چاگە چەنی ڕەفیق حلمی و ئەمین ڕەواندوزی و عیزەت عەبدولعەزیز و مسەفا خۆشنا و شېخ قاڎری بەرزنجی و سەی عەزیزی شەمزینی، کۊت واتە و واچ.
* مانگەو (04) ئی ساڵېنە، جەمبییەی کوردەکانو پانیشت و سەرنیشت و وەرکۆتو کوردەسانی جە کەشو (دلانپار)ی، مییانو هەر یەرە مەرزی، کە قاسمی قادری (کیانیاو ژ.ک) و شېخ عوبەیدوڵڵای زینوێ (کیانیاو پانیشتی) و قازی سەی عەبدولوەهاب (کیانیاو سەرنیشتی). دلۍ ئا جەمېنە قەرارو شېوەو ئاڵاو کوردەسانیشان دا.
* تاریخو (#14-04-1944#ز.) مستەفا بارزانی نامێوەش پەی باڵیوزخانەو بەریتانیای جە بەغڎا کیاستە، دلېشەنە گلەیېش جە داگیرکەری ئېراقی کەردېبېنۍ، کە تاکو ئیسە پێمانەکۍ وېش بەڎی ناردېنۍ و هېزی سەربازی زیاتەرش پەی سەربازگاکا کوردەسانی کیاستەن.
* دلېڕاسەو مانگەو (05) ئی ساڵېنە، نوری سەعید و ماجید مستەفا لوێنۍ پەی شارەکانو پانیشتو کوردەسانی، نوری سەعید دلۍ چن وتارێشەنە کە پەی خەڵکو کوردەسانیشا وانېوە، پاسشە نیشان دا کە وەگیری جە مافی نەتەوەیی کورڎی کەرۊن.
* دلېڕاسەو مانگەو (05) ئی ساڵېنە، ماجید مستەفا لوا پەی لاو مستەفا بارزانی پەی گفت و گۊی، دلۍ ئا کۊنیشتینە پارېزەرو شارو موسڵی و کاربەدەسێ ئینگلیزی بە نامۍ (کینچ) بەشدارۍ بېنۍ، پارېزەرو موسڵی بە بارزانیش وات: مەشۊم (11) مەترەلۆزۍ و (72) تفەنگۍ و ئا (250) سەربازۍ کە پەی لاو شمە ڕەمێنۍ ، بگېڵندېشاوە.
* مانگەو (06) ئی ساڵېوە تاکو مانگەو (06) ساڵەو (1945ز.) ئایېربەسو میانو پېشمەرگەکا پانیشتی و داگیرکاری ئېراقی کریا.
* تاریخو (#03-06-1944#ز.) کۆتەی نووریی سەعیدی جە سەرشالیارگاو ئېراقی.
* کۊتاو مانگەو (07) ئی ساڵېنە، ماژۆر کینج جارێتەر گفت و گۊش چەنی بارزانی کەرد.
* تاریخو (#05-07-1944#ز.) کۊچی دمایینو شاعېر عەبدولواحید نووری.
* تاریخو (#05-08-1944#ز.) بەهادین نووری بی بە پارېزگارو سلېمانی.
* تاریخو (#07-08-1944#ز.) مەعروف جیاوک بی بە پارېزگارو سلېمانی.
* سەرەتاو مانگەو (10) ئی ساڵېنە، قازی محەمەڎ و چن سەردارێ تەرو کورڎی لوێ پەی تارانی، چاگە چەمشان بە حەسەن ئەرفەعی کۆت و گفت و گۊشان چەربارەو بار و زروفو ناوچەکانو کوردەسانی کەرد.
* مانگەو (10) ئی ساڵېنە، پېوەڼیکەرڎەی پېشەوا قازی محەمەڎ، کە پیێوە ئایینی نامڎارو شارو مەهابادی بۍ بە کۊمەڵەو (ژ، ک)، دلۍ یانەو ئەحمەڎ ئیلاهی جە مەهاباد، بە ئاماڎەبییەی (24) ئەنداما کۊمەڵەکەی.
* تاریخو (#03-12-1944#ز.) کۊچی دمایینو شاعېر، ساڵح زەکی ساحیبقەران جە بەغڎا.
* ساڵەو (1945ز.): چن تۊمارێ پېوەس پی ساڵېوە ئینێ وەردەسەنە:
* بەرشییەی دما ژمارەو گۊڤارو (ستێر) بە تیپی لاتینی جە بەیرووت، ئی گۊڤارە پاگەڼۍ جەنگی پەی هامپێمانەکا وەڵێ کەرېوە و بە زوانی فەڕەنسیچ چېو وەڵاکەرېوە.
* پېوەڼیکەرڎەی خەڵکێ فرەی و فرەو سەرخېڵە کوردەکا وەرکۆتی بە کۊمەڵەو (ژ.ک).
* بەرشییەی یەکەمین ژمارەو گۊڤارو (ئاوات) جە شارو مەهابادی، کە تەنیا یەرۍ ژمارېش چەنە بەرشیۍ.
* وەهارو ئی ساڵېنە ، دەسۋستەی دلۍ کار و بارو دلېنەو یانەو سەرکۆتەی کوردەکا بەغڎای، کە ئەندامۍ پارتو هیوای دلۍ هورچنیەو دەسەو ڕاوەبەری یانەکەینە لیستێ وېشا وەڵاکەردۆ، پا شېوە گەرەکشان بۍ دەسبگېران سەرو یانەکەیرە و تووشو گرفتی بییۍ چەنی مەعروف جیاوکی، سەرۆکو یانەکەی، چوونکوم نامبریا گەرەکش بۍ چن کەسێ جیاوازۍ دلۍ پارتو هیوای هۊرچنیان، پۆکەی مەعروف جیاوک بەیاڼامێش دژو باعزێ جە ئەڼاما هیوای وەڵاکەردۆو و چن کەسێچشان بە دەسو ڕژێمی دەسگیرۍ کریێ، ئینۍ نامەکېشانۍ: عەلادین سەجادی، عەبدولقادر قەزاز، حەمەو خانەقای، جەوهەر عەزیز دزەیی، کانەبی عەزیز دزەیی و چن کەسێ تەر.[1]