بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ هەشتا و یەرەمە
بەشێ تەرشا هەر بە سۆزی تۊکڵەکەشا سیاو و ۋشک مەبۊۋە، کاکڵەکەو دلېشا ۋشک و قاوەیی مەبۊن، پەنەشان ماچان (قڕالۍ)، بییەی ۋەزە (کۊر، پووچ، قڕاڵۍ) دلۍ ۋەزانە، قیمەتشان ۋەزنارە، پەوکەی فرەو باخڎارەکا هۆرامانی ئی جۊرە ۋەزا دلۍ کۊماو ۋەزەکانە جیاکەراوەو لاشان بەران.
کاتێ ۋەزی بە تەمامەتی مەیاوان، بە دارێ پەنەش ماچان (شەنە)، دارێ سفت و درېژ و باریکەنە جە دارو چناری وەشەشکەران، تەکناشان و کۊشان مەکەراوە، هۆرامېیەکۍ بە کاتو ۋەزتەکنای ماچان (تەقەشەنە)، ئا کەسەیچە کە ۋەزی تەکنۊ پەنەش ماچان (شەنیەر).
کرۍ یام هەقدەسو شەنیەری گرانەن، چوونکوم شەنیەری کارێ قورسەن، بە گردکەسێ نمەکریۊن، باخڎارەکۍ هۆرامانی مەشۊم سەرەگېران پەی شەنیەری تاکو ۋەزیشا پەی تەکنا، شەنیەرەکۍ فرە ۋریێنۍ جە کاتو ۋەزتەکناینە، بە تەرزێ ئاگاشان جە لاسکە باریکەکا (قەمتەرەکا)ن زەرەرشان پەنە نەیاونان، چوونکوم هەر ئا قەمتەرۍ پەی ساڵێ دمایېنۍ گۊپکۍ بەرمەکەرانو ۋەزی مەگېران.
ماشتەیۆ یام گلېرکەرڎەیۆ ۋەزەکا بە دەسەجەمی کریۊن، خاوەن باخ، چەنی چن خانەواڎێ تەری (قۆمۍ یام بەروهامسایا)، پېسە سەیرانێ ڕۊ وەزتەکنای گلېرۍ مەباوەو پېوەرە دەسکەران بە چنیەیۆ ۋەزەکا، کە ئینەیچە بېیەن پېسە (دەسەۋام)ێ کومەڵایەتی.
باوێ تەریچ جە کاتو ۋەزتەکناینە هەن، ئاڎیچ بەخشای یام خوڵکەو ۋەزانە پەی ئا کەسا کە کاتو ۋەزتەکناینە نزیکو باخەکەیشارە گوزەرکەران.
دمای تەکنای، دەسکەران بە چنیەیۆ ۋەزەکا، گرڎکەسێ وەرو وېشۆ دەسپەنەکەرۊن، کاتێ وەردەسەکېشا پەڕېبان بەراشا یاگێنە کەراشارە کە پەنەش ماچان (کۊماو ۋەزا)، چاگە چن نەفەرێ تەر دەسکەران بە (پاککەرڎەی) ۋەزەکا، یانی تۊکڵە سۆزەکاشا چەنە کەناوە، دمایی کریانە دلۍ گونیاو فاڕاشاوە پەی یاگۍ ۋشککەرڎەیۆ (وەرەتاو)، دماتەر یام ماڕاشان و کاکڵەکەی ۋرەشان، یام هەر بە ۋەزی (بە هەزار) ۋرەشاشان.
دمای ماشتەیۆ ۋەزەکا و کۊماکەرڎەیشان، (شارۊ) و (پاشارۊ) دەسپەنەکەرۊن، زارۊڵۍ و گەنجەکۍ بە ۋردی مەگېڵان چېرو گەڵا و دار و تەۋەنیرە، دلۍ دەرەی و ئاوېرە پەی ئېستەیۆ ۋەزا پەی وېشان، شارۊ کەردارێ فرە وەش هەن، چوونکوم سەرنجی ۋردو گېڵای بە پەلەش چەنەن، هەم ئا ۋەزېچە کە مېزاشاوە پەی وېشان بان، یانی نمەکەراشان سەرو کۊمێ.
هۆرامییەکۍ جە کاتو ۋەزماڕاینە هۆڵۍ مڎان، بە ساقی کاکڵەکەی بەرباران، کە پەنەش ماچان (کەڵەبابی)، چوونکوم تاکو مەژگەکە ساقتەر و گۆرەتەر بۊن، قیمەتی خاستەر کەرۊن.
بەشێ جە باخڎارەکا هۆرامانی وېشان باخەکاشان نماراوە کۊ، بەڵکوم بە ئیجار مڎاشان بە کەسێ تەری، ئاڎیچ پېسە خاوەن باخی دەسکەرۊن بە گلېرکەرڎەیۆ بەرهەمەکاشا.
دارو ۋەزۍ بېجگە بەرهەمو ۋەزا، سوودۍ تەرېش هەنۍ، پەی نموونەی ژەنۍ هۆرامانی گەڵاو ۋەزۍ بە سۆزی جە کاتو خەنەگېرتەینە سوودش چەنەگېران، دمای ئانەی خەنەکۍ ساوا سەرەشارە، گەڵاو ۋەزۍ منیا سەرشۆو پېچاش، چن کاتێنە گەڵای ناسکو ۋەزۍ کەران بە یاپراخی، سوودێ تەرو گەڵاو ۋەزۍ ئانەن: دمای ۋشک بییەیۆ گەڵا ۋەزەکەی جە وەرزو پایېزینە، کۊشکەراوەو جە ۋەرزو زمسانینە تېکەڵ بە (ئالیک)و ئاژەڵی و بەرزەۋڵاخیش کەران، لقە ۋشکەکاش پەی نانکەرڎەی و وۍ گەرمکەرڎەیۆ بەکارماران، ئانە بېجگە ئانەی دارو ۋەزۍ سەرچەمێ خاسەن پەی تەختەدارا، تەختەدارو ۋەزۍ خاستەرین جۊرو تەختەدارین جە بوارو پیشەسازینە کە بایەخێ ئابووری فرەش هەن، چەنی ئانەیچ جە پیشەسازییە دەسییەکانە جە ناوچەو هۆرامانی بەکارمێ پەی وەشکەرڎەی (بېشکۍ، لانکە، پنۍ، تیرۊکە، ....هتر)، هەم پەی (ڕایەڵ، کۊڵەکۍ، خېزەرە)ی بەکارمێ جە بنیاڎنیای یانەو بانینە. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]