نووسینی: فاتیح عەبدوڵڵا موحەمەد
لێکۆڵینەوەیەکی مێژووی، سیاسی بەراوردکاریە لەرووی شێواندنی سنوری جوگرافی وکارگێڕی وباری نەتەوەییەوە،
سلێمانی،
2705 کوردی – 2005 زاينی

هەرگیز باوەڕ بەعارەبی پێپەتی حەرام خۆر وداگیرکەرمەکەن
هاتنی عەرەب وتورکمان بۆکەرکووک مێژووەیەکی زۆردووری نیە، هەردونەتەوەکەلەئەنجامی داگیرکاریدا خۆیان سەپاندووەبەسەرخاک وماڵی کوردا. یەکەم /.مێژووی هاتنی عارەب بۆسنوری پارێزگای کەرکووک دەگەڕێتەوەبۆنیوەی دووەمی سەدەی 19ولەسەردەمی مەدحەت پاشاکاتێ والی بەغداد بوو ساڵی 1869ز دا.هانی نیشتەجێبونی عەشیرەتەکانی (رەبیعە، بەنیئەوس، جبور...هتد)دا لەناوچەکانی مەندەلی وبەلەدروز وقزڵرەبات وقەرتەپەو...هتد.تالەشەروگرفتی ئەوعەشیرەتەعەرەبانەرزگاریان بێت.
پاش دروستکردنی دەوڵەتی عێراق، حکومەت هەستابەدانانی بەرنا مەیەکی تۆکمە بۆ نیشتەجێکردنی ئەوعەشایەرەعەرەبەکۆچەریانەی ناوچەکەوناوچەکانی سەرەوەکەباسکراوکواستنەوەیان بۆهەندێ ناوچەی هەڵبژێردراولەپارێزگای کەرکووک، ئامانج لەم کارەی حکومەت گۆڕینی پێکهاتەی دانیشتوانی کەرکووک بوولەبەرژەوەندی عارەبدا.لەئاماری ساڵی 1922-1924زدارێژەی عارەب لەلیوای کەرکووک تەنها19٪بووە.لەئاماری 1957بەرزکرواەتەوەبۆ (28٪)لەسەرژمێری 1977دا ڕێژەیان بەرزکراوەتەوەبۆ44٪.ئاشکرایەئەم ڕێژانەش هۆکاری سیاسی وئابووری وەسەربازی هەبووە، بەهۆی دروست کردنی کۆمپانیای نەوتەوەساڵی 1927هەزاران ماڵی عەرەبیان هێنایەکەرکووک ولەوکۆمپانیایەدامەزرێنران.ساڵی 1934ب01936بەهۆی دروستکردنی پرۆژەی ئاودێری حەویجەوەزیاترلە 27000عەرەبیان هێنایەناوچەکانی دەورەبەری کەرکووک وەک عەشیرەتەکانی (عوبێد، جبور، ئەبوحەمدان، ....دەیانی تربەمەبەستی تەعریبکردنی وداگیرکردنی موڵکی کورد.[1]