Leyla Güven

Leyla Güven bi kurdî Leyla Guven (jdb. 6ê gulanê 1964an li gundê Yapalı) siyesetmedareke kurd e ku li navçeya Cihanbeyliyê ya parêzgeha Konyayê ji dayik bûye. Ji Kurdên Anatoliya Navîn e. Hevseroka Kongreya Civaka Demokratîk e.
Jiyan
Dibistana seretayî li Yapaliyê bi dawî kiriye. Ji heft zarokan a dawîn e. Di nava salên 1980-85ê de li Almanyayê dijî. Bi almanî dizane û du zarokên wê hene.

Sala 1994ê di lijneya birêveberiyê ya HADEPÊ ya parêzgeha Konyayê de cih girtiye. Li heman bajarê serokatiya şaxa jinan a HADEPê kiriye. Sala 2002an di meclîsa partiya DEHAPê de peywirdar bûye. Li Edene û hin navçeyên wê di nava sazî û komeleyên jinan da xebat pêk anîne.

Di sala 2004an de dibe şaredara Küçük Dikili ya Seyhanê. Di 29ê adara 2009ê de bûye şaredara Wêranşarê.

Di 21ê kanûna pêşîn a 2020an de Dadgeha Cezaya Giran ya 9an li Amedê ji ber îdiaya rêveberiya rêxistana terorî 22 Sal û 3 Meh cezayê zindanê daye wê, di Zindanê deye.[1]


Leyla Guven
Parlamentera HDP'ê ya Colemêrgê, Hevseroka Kongreya Civaka Demokratîk (DTK) û Şaredara berê ya Şaredariya Wêranşarê ya Şanliurfa ya li Başûrê Rojhilatê Anadoluyê ye. Partiya Civakê (DTP).


Jiyan û Perwerdehiya Destpêkê
Güven wek zaroka heftemîn û herî biçûk di malbata xwe de zewiciye û du zarokên wê hene û bi tena serê xwe mezin kirine û di sala 1980an de ji ber sedemên malbatî koçî Almanyayê dike û di sala 1985an de vedigere Tirkiyê.

Di sala 1994an de Partiya Demokratîk a Gelan (HADEP) şaxa Konyayê damezrand. Çend salan Seroka Beşa Jinan a Parêzgehê ya HADEP'ê kir heta ku di sala 2003'an de partî hat hilweşandin. Di sala 2000'î de di xwepêşandaneke HADEP'ê ya Partiya Sosyal Demokrat a Gel (SHP) de hat girtin.

Di sala 2006’an de ji ber ku yek ji îmzekerên daxwaznameya ROJ-TV’yê ya ji serokwezîrê Danîmarkayê re bû, dîsa hat darizandin û di Cotmeha 2007’an de jî yek ji wan 5 şaredarên ku ji bo hevgirtinê bi Şaredarê girtî Osman Keser re ji îmzeyên “Banga ji bo çareseriya aştiyane ya pirsa kurd li Tirkiyê” ku di International Herald Tribune de hatiye weşandin.

sîyaset
Di hilbijartinên herêmî yên Tirkiyeyê yên sala 2009an de, Guven wek şaredarê Wêranşarê hat hilbijartin. Ew di Îlona 2009’an de ji bo endama Kongreya Konseya Ewropayê hat hilbijartin û di nîqaşa rûniştina giştî ya Kongreyê ya di 14’ê cotmeha 2009’an de li ser rewşa demokrasiya herêmî li Başûrê Rojhilatê Anatolyayê bû axaftvaneke sereke.

Di 24ê Kanûna Paşiyê (December) 2009ê de ji ber zext û zordariya li ser siyasetmedarên kurd hat girtin. Dadgehkirina wê di Cotmeha 2010ê de dest pê kir. dewlet û hindikahiya wê ya herî mezin. Di Gulana 2010'an de, Thomas Hammarberg, Komîserê Mafên Mirovan ê Konseya Ewropayê, li zindana Amedê çû seredana wan û daxuyaniyek da û fikarên xwe li ser berdewamiya girtina gelek hilbijartiyên herêmî yên kurd nîşan da.

Di Tîrmeha 2014’an de, piştî 4 salan di girtîgehê de, Guven tevî 30 hilbijartiyên herêmî li Amedê hat berdan û di 26’ê Adara 2016’an de tevî Hatîp Dîcle weke hevseroka Kongreya Civaka Demokratîk hat hilbijartin.

Guven di 22ê Çileya 2018an de hatibû girtin û piştî 9 rojan li Efrînê ji ber rexnekirina operasyona Tirkiyê ya Çiqlê Zeytûnê hatibû girtin. Hat îdiakirin ku Kongreya Civaka Demokratîk ku ew hevserokatiya wê dike, di nava Yekîtiya Civakên Kurdistanê de ye û ji ber wê jî bi avakirina rêxistineke qedexekirî û pêşengiya wê hatiye sûcdarkirin.

Guven di hilbijartinên giştî yên 24ê Hezîrana 2018an de wek parlamentera Colemêrgê hatibû hilbijartin û li gor qanûnê parêzbendiya wê hatibû desteserkirin û di 29ê Hezîrana 2018an de ji aliyê dadger ve hat berdan. Dozgeran îtîrazê biryarê kir û beriya ku bê berdan biryar hat betalkirin. Piştî greva birçîbûnê û kampanya piştevaniya navneteweyî, di Çileya 2019’an de hat berdan û di Tîrmeha heman salê de derbasî Meclîsê bû. Di Îlona 2019’an de Dadgeha Bilind cezayê wê birî. Zêdeyî 6 sal û 3 meh cezayê girtîgehê lê ji ber parêzbendiya xwe ya parlamenteriyê nehat girtin, weke parlamenter piştgirî da şaredarên HDP'ê yên ku ji ber gotina Li dijî şerê li Rojava dengê xwe bilind bikin ji wezîfeyê hatibûn dûrxistin. Ji sala 2019'an ve di dema êrîşa Tirkiyeyê ya li ser Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê de ji ber propagandaya terorê di bin lêpirsînê de ye. Federasyona Mafên Mirovan a Navneteweyî (FIDH) sûcdariya wan şermezar kir û bang li rayedarên Tirk kir ku li gorî pîvanên mafên mirovan ên Neteweyên Yekbûyî tevbigerin. Di 4ê Hezîrana 2020an de ligel siyasetmedarê HDPê Musa Farisogullari û rojnamevan û siyasetmedarê Partiya Komarî ya Gel (CHP) Enîs Berberoglu ji parlamenê hatibû dûrxistin û piştre ji ber mehkûmiyeta wê ya berê hatibû girtin û di 9ê Hezîranê de wek du cezayên wê hatibû berdan. ji bo serbestberdana wê hatin sererastkirin. Di 21ê Kanûna 2020ê de ji ber ku piştgirî û beşdarbûna di lidarxistina çalakiyan de û bi îdiaya endamtiya rêxistineke neqanûnî ya ku piştgirî dide serhildayên Kurd, zêdeyî 22 sal cezayê girtîgehê lê hat birîn. Zêdetirî 22 sal cezayê girtîgehê lê hat birîn. Di 17'ê Adara 2021'an de Serdozgeriya Tirk, Bekir Şahîn serî li Dadgeha Cezayê Giran da.

Dadgeha Destûra Bingehîn bi hinceta ku wê ji bo 866 siyasetmedarên din ên HDP’ê daxwaza 5 salan qedexekirina tevlîbûna siyasî kiribûn.

Greva birçîbûnê
Di çalakiya greva birçîbûnê ya Leyla Guven de jî gel li ber xwe da. Guven di dema binçavkirina wê de, di 7'ê Mijdara 2018'an de diyar kiribû ku ji bo şermezarkirina tecrîda li ser Abdullah Ocalan ê li girava Îmraliyê ku di pêvajoya aştiyê ya Kurd-Tirk de weke kesayeteke navendî bû, wê bikevin greva birçîbûnê. Girtiyên bi Guven re ketine greva birçîbûnê ya bêdem û bêdorveger, di greva birçîbûnê de tenê vîtamîna B û şilekên ku xwê û şekir tê de hene xwariye. Guven piştî 79 rojan di 25'ê Çileya 2019'an de hat berdan. Ji ber ku armanca wê ne azadiya Ocalan bû, di 4ê Sibata 2019an de hemwelatiya rûmetê ya Parîsê hat dayîn. Di 26ê Gulana 2019an de jî diyar kir ku ew ê dawî li birçîbûnê bînin. Ji bo rakirina tecrîda li ser Ocalan, di 10'ê tîrmehê de sonda pêwîst xwar, ku wê li Meclîsê bigire.[2]