کاکە تەعریب و خاتوو عروبە
#شەماڵ بارەوانی#
ئەو ڕۆژانە لەگۆگڵ سێرجێکم کرد، سەبارەت بە عروبە، یەکسەر ناوی خانمێکی کوردم بەرچاوکەوت بە ناوی (عروبە!)، تووشی شۆک بووم، سەیرە کورد بیت و ناوت عروبە بیت!؟
لەدڵی خۆم دا گووتم دەبێت ئەو خانمە چ کاکە تەعریبێک ئەو ناوەی لێ نابێت!؟
ئاخر ناو خلاس بوو و تۆ بێیت کچەکەت ناو بنێیت عروبە!
زۆرجار دەگەم بەو بیرکردنەوە و قەناعەتە کە بڵێم:ئێمەی کورد نەتەوەیەکی هەربەڕاستی مازۆکین و چێژ لە بێگانە پەرستی و خۆ بەکەم زانی دەبەین و ڤایرۆسی بیری عروبە تێکەڵ بە خوێن و شادەمار و جیناتمان بووەو عەرەب پەرستی بووەتە کەلتوور لەناومان!
مەترسی و کارەساتەکەیش ئەوەیە ئەو تەعریبە لەناو بەرگی ئاییندا بێت و بابای کوردی لەخشتە بردراو سەرلێشێواو ئەقڵ و هۆش بە تەعریب و بە عەرەب کراو، لێشی حاڵی نەبووبێت و نەزانێت مەسەلەکە چییەو لە هەمانکاتدا وەکو پیرزیش وەریگرتبێت و قسە لە سەرکردن و ڕەخنەگرتن لێی بە بێ دینی و هەرتەقەیی بزانێت!
هاوڕێیەکم مناڵەکەی ناو نابوو حەلیمە، گوتم باشە بۆ ناوی ناکەیتە نەرمین؟ گوتی کوڕە وسبە باکافر نەبیت، تۆ نازانی ئەوە ناوی ژنەکی سەحابەیە!
گوتم جا با ناوی هەرکەسێک بێت، و ناو چ پەیوەندی بە ئایینەوە هەیه! ئینجا لێم پرسی تۆ دەزانی حەلیمە واتای چییە بە کوردی؟ گوتی نەخێر!
من بەس هێندە دەزانم ئەو ناوە، ناوێکی پیرۆزە و تەواو چیتر قسەی لەسەر نەکە و بەسیکە، کاکە با کافر و گومڕا و گوناحبار نەبیت، ئەوە نموونەیەک یان بابڵێم نوکتەیەکی بیرهێنامەوە،
دەڵێن کاتی خۆی شیوعی و چەپەکانی دەشتی شارەزور خۆپیشاندانیان ئەنجامداو لەناو خۆپێشاندەراندا پیاوێکی بە تەمەنی تیابوو یەک بە دەنگ دەیگوڕاند و هاواری دەکرد و دروشمی دەگوتەوەو هۆتافی دەکێشا:ئێمە ڕۆڵەی مارکسین، لە خوا نەبێت لەکەس ناترسین،
یەکێک لەخۆپێشاندەران لێی پرسی مامە حاجی تۆ دەزانیت مارکس کێیە؟!
مام حاجی گوتی بۆ مارکس سەحابە نەبوو؟
کابرا گوتی نەوڵا مارکس دەڵێ خوا نییە و ئایینیش تریاکی گەلانە،
مامە حاجی توڕەبوو و گۆتی مارکس گوی خواردیە، جا نموونەی کوردی داماویش ئاوایە ئەزیزم،
کوردی سەر لێ شێواو ناوێکی عەرەبی لە کچەکەی خۆی ناوە،
بۆنمونە:مائیدە:گەر بیکەیتە کوردی واتا: خوان و سفرەی نان خواردنێ و کەچی بە مەبەستی پیرۆزیش لێی ناوە!
واز لە ناوی”کەزیبان” بێنن و مەیکەنە کوردی ئازیزانم!
لەهەمووی سەیرتر! ناوی منداڵەکەی خۆی ناوە ئوسەید، کە لە زمانی عەرەبیدا پێی دەڵێن:اسم تەسغیر و، ناوەکە بە واتای(بەچکە شێرێکی بچوک و ترسنۆک و بێ هێز)دێت، کەچی ئامادەنییە ناوی بنێ شێرکۆ، (شێرێکی زیرەک و بە توانا)،
عەرەب هەر بە فیزیکی وێران و ئەنفالی نەکردووین، بەڵکوو بە دەیان شێوازیتر ئەنفالی ناوو کلتورو فەرهەنگ و بوونماندەکات و هەوڵی سڕینەوەمان دەدات!
تۆ سەیرکە، لەناو زیاتر لە دووسەت ملیۆن عەرەب دوو ناوی کوردی نابینیت، کەچی لە ناو پێنج شەش ملیۆنەکەی خۆمان لە هەرێمی کوردستان، چوار ملیۆن کورد ناوەکەی عەرەبی و، ئوسامە و زەید و سەعد و سامر و مەولان و فەرحان و ڕەزوان و ڕەمەزان و چی و چی عەرەبیە!!
جا وەک ئاماژەم پێکرد تراژیدیاو ماڵوێرانی و خەتەریەکە لەوەدایە، ئەو تەعریب و بە عەرەبکردنەی ناو کولتوور و هەمووشتێکی کورد، لەناو بەرگی ئاییندابێت، ئەو تەعریبەی زۆر مەترسیناکترە لەو تەعریبەی بە ناوی نەتەوەوە، نەتەوەی عەرەب لەدژی نەتەوەی کورد جێ بەجێی دەکات.
تەعریبێکی مەترسیناک و بێتام، تەعریبێک ناوێکی عەرەبی بەر لە هەزار و چوارسەت ساڵە، تەنانەت بەر لە هاتنی ئایینی ئیسلامیش، کابرا یان ژنەکە، ئەو ناوەی لێبووە و ناوەکە هیچ پەیوەندی بە ئایینیشەوە نییە، تۆی کورد و لە سەدەی بیست و یەک دا، تازە بە تازە بێیت و ئەو ناوە عەرەبیە، لەژێر عاتیفە و سۆزی ئاییندا، لەمناڵی خۆت بنێیت!
یان کوردی داماو، دیشداشەی ئەفگانی و عەرەبی لە بەردەکات و کلاوی شیشانی و تەرپووشی عوسمانلی دەکاتەسەر و عەبای خەلیجی دەپۆشێت، جا لە هەمووی خۆشتر و نوکتەتر و سەیر تر، هەموو ئەو ناو دیشداشە و کلاو تەرپۆش و عەبایەیشی لا ئایین و پیرۆزە !
ئەو تەعریبەی لەناو بەرگی ئاییندا،
ئەو تەعریبەی ئیسلامی سیاسی تاوانبار و خەتاباری سەرەکییە تیایداو دەستی ئەمی تیایە و ئەمی لەپشتەوەیە، لە ڕاستیدا ئیسلامی سیاسی دیوێکیتری تەعربیە و ڕۆڵێکی گرنگ و یەکجار ترسناکی ناڕاستەوخۆی هەیه لە پرۆسەی بە تەعریبکردنی کورد و خزمەتکردنی بزاڤی تەعریب و، ئەنفالکردنی ناو ناسنامە و کولتووری کورد و لاوازکردن و خەفەکردن و کوشتنی هەست و شعوری نەتەوەیی لە دڵ و دەروونی تاکی کورددا، ئیسلامی سیاسی بۆ ناوی عەرەبی کورد هاندەدات و بە گوێرەی کتێبی(الاسلام السیاسي في إقليم کوردستان- العراق) لەساڵی1991 ڕێژەی ناوی کوردی لەناو کوردا، 65٪بووەو، بە هۆی چاڵاکی ئیسلامی سیاسی لەکوردستان و، لە ساڵی2000، ئەو ڕێژەیە بۆ 33٪ دابەزیوە، ئەوەتا لە ماوەی نۆساڵ، ئەی دوای بیست و دوو ساڵ و ئێستا و لەساڵی 2022، دەبێت ڕێژەکەی بۆچەند دابەزیبت؟!
لەسەردەمی بەعس، سەرەڕای دڕندەیی و ترسی بەعس و نەبوونی ئازادی، ئینجا خەڵک وەکوو تەحەدایەک بۆ دۆژمن و قەناعەتێکی نەتەوەییش ناوی کوردیان لە مناڵەکانیان دەنا. ناوگەلێک کەهەڵگری دەلالەت و واتای نەتەوەیی و مێژوویی و بەرخودان بوون و وەکوو تەحەدایەک بۆ ڕژێمی بەعس و بە ڕێگەیەکی ئاشتیانە و سلمی خەباتیان دەزانی. لەگەڵ ئەوەی بەعس زۆر دژی ئەو ئاڕاستە و ناوانەیش بوو. ئەوە بەڵگەی بە هێزی بەرزی هەستی نەتەوەیی و هۆشیاری نەتەوەیی ئەو سەردەمە لای کورد دەگەیەنێت. ناو واتای ناسنامەی نەتەوەیی دەگەیەنێت، وەلێ ئیسلامی سیاسی بە پێی بەرنامەو پیلانێک کاردەکات، لە پێناو ئەوەی ناوە عەرەبیەکان بگەڕێنێتەوە بۆ مناڵی کورد و لە دوای ڕاپەڕین و ڕووداوی11ی سێپتەمەر بە پێی تۆمارەکانی لەدایکبوون و تۆمارەکانی باری شارستانی گۆڕانێکی زۆر لە ناوی مناڵانی کورددا، ڕوویداوە و دەیان و سەتان مناڵی تازە لەدایک بوو ناونراون ئوسامە)٭. و (زۆربەی ئەو ناوانەی ئیسلامی سیاسی لەمناڵەکانی خۆیان ناون لەنەوەدەکانی سەدەی ڕابردوو ناوگەلێکی وەک:سوهەیب و موسعەب و خوبەیب و خەباب و ڕەیان و لەو شێوە بوونە.)٭سەیرە، لە سەردەمی بەعس و ترس و نەبوونی ئازادیدا، کورد وەکو تەحەدایەک بۆ تەعریب و دوژمن ناوی کوردی بۆ مناڵەکانی خۆی هەڵدەبژارد و ناوی مناڵەکانی دەکرد بە ئازاد و ڕزگار و شێروان و کاروان، کەچی دوای ڕاپەڕین و سەردەمی ئازادی کورد و ئازاد بوونی هەرێمی کوردستان، لەژێر کاریگەری ئایدیۆلۆژیا و ئەجێندا و وەعزو وتاری ئیسلامی سیاسی موتوربەکرا و بە تەعریب و لێوان لێو لە بیری عروبە، کورد ناوی عەرەبی لە مناڵەکانی خۆی دەنێت و ناویان دەکات بە ئیمان و هیدایەت و سەورەو ئیخلاس !
ئەفسوس هیچ کەسێک بە قەد ئیسلامی سیاسی زەربەی لە داب و نەریت و کولتووری کوردی نەداوە. ئیسلامیەسیاسیەکان هانی خانەوادەکان دەدەن ناوی مناڵانیان بکەن بە عەرەبی و بە پرۆژەو بەرنامە و پیلان ناومان لە دیاکو و کامەران و گۆران و سیروان و دلێر و دڵدار و شێرکۆ بەناز و بەهار و ئاواز و دڵخواز و نەرمین..تاد. لە ژێر پەردەی پیرۆزی و بە ناوی ئایینەوە دەگۆڕن، بۆ ناوی عەرەبی، ناوگەلێک کە نەپەیوەندییان بە کولتووری کوردەوارییەوە هەیەو نە ئایینی ئیسلامیش، ناوگەلێک تەنها خزمەت بە بیری عروبە و ئەجێندا شۆڤێنیەکەی عەرەب دەکات.
کە ئیسلامی سیاسی ناڕاستەوخۆ جێبەجێکارین و شەڕی بەوەکالەتی بۆ دەکەن![1]
…
1-عەبدولفەتاح عومەر بۆتانی، (الاسلام السیاسي في إقليم کوردستان- العراق)، پ.100-101.
2-هەمان سەرچاوە، پ.101.