دەسڕەنگینی هۆرامیەکا
ئەوەنویستەی و دەسکاریکەرڎەی: ئەسعەد ڕەشید

پەرساشا جە(قانیع)ی شاعېری: چی هۆرامیېت وەشمسیان؟
ئاڎیچ ماچۊ: چوونکە
لەپێڵاوەوە هەتا جامانە
هەمووی چنراوی خۆیانە
گەر سەرو ڕۊشنایی جوابەکەو قانیعی شاعېری گوزەرێ کوڵ کەرمۍ، مشتێ جە خەروارێ مارمێ، ئەپی تەشکە:
1. جە پەڕوە کۊنا و نەیۍ، کڵاشۍ درووسکەران:
چېرە کڵاشۍ، جە پەڕوە کۊنا درووسۍکریان، کە مادەی خامەن، مەشۊم جە لۊکەی وەشکریابۊ، کەرەسۍ تەرۍ بەکارمەیان پېسە(پۊس، پۊسو گاوۍ کە تەمەنش جە 3 ساڵا کەمتەر نەبۊن، کېر کەڵەگا کە تەمەنش یەرۍ ساڵۍ زیاتەر بۊن، موۋۍ بزۍ، بزمارۍ پاڵەیا، نەی چەرمۍ جە لۊکەی).
کڵاش ڕەنگە پەی یەکەمجاری جە شارە دەگاو(نۊدشە)ی وەشکریابۊ، بەڵام دماتەر جە تەوېڵۍ بە دەسڕەنگینی حاجی ئەبوبەکری خاستەرۍ و جوانتەرۍ کریێ، بە تەرزێ، هونەرو کڵاش چنیەکەیش بی بە نامبانگێ پەیش، کڵاشۍ ئەبوبەکریۍ نامدارۍ و گرانتەرینەنۍ.
چن سەرنجێ دەربارەو کڵاشە هۆرامیا(چېر پەڕۋۍ، کڵاشۍ گیوەیۍ):
*کڵاش پاپۊشێ هامنېیەن، پەی وشکانییەن، بە تەڕبېیەی خرابیۊن(لار و گېڕ) بۊن، گەر پارېزگاریش چەنەکریۊن، وەرگەو چن هامنێ گېرۊن، گەر گیواو باری چېرەکەشەرە سافتەر و پتەوتەربۊن.
*هەردوە تاکەکە چوون یەکېنۍ، گەر تاکەوتاک کریان، کېشە نېیەن، بەیناو بەین گەر تاکەوتاک کریانە خاستەرەن.
کڵاش پاپۊشێ فېنکەن، قاچ بوە نمەکەرۊن، پا بە تەختی نریۊرە، کېشەو تووشبېیەی فەقەراتی کەم کەرۊوە، ڕەوتش گرجوگۊڵەن.
*کڵاشی قەڵتاخ، پېسەنە قونەرا، سەرو چېرە لاسېقیۆ، یان قەڵتاخیۆ چنیان.
2- جە پەژمی(مەرەز)ی، چۊخەڕانک وەشکریۊن، پەژمەکە ڕېسیۊ،تاکو باریکتەربۊ، چۊخەڕانکەکە جوانتەرەن، ڕەنگەی چەرمۍ و سیاوە و سوورەش هەنە، وەڵېنە پەژمەکە ڕېسیۊن، دمایی جۊڵا منیۊشۆ و کۊتېش مڎۊ وەنە، چۊخەرانک و هۆرامانی زەریفەن، پېسە واچیان:
دەستی شکاوم بۆ پەژمەکانی بۆ ڕانک و چۆخەی لای هەورامانی
3- جە پەژم و مووی، جاجم، پۊپەشمین، بەرماڵ، مۆجە، قالییە، بەڕە، لباڎ، فەرەنجی، مېزەرە، گۊرەوۍ، پووزەوانۍ، دەسکېش، گڵېمە، وەرېسە، خورج و خەروار....هتد چنان و وەشکەران.
4- جە ئاسنی: خەنجەرە، کاردی، داسە، کرېڵ و قفڵ، تەوەرزین،ساج، سۊبە،...هتد وەشکەران.
5- جە داری: قەڎو دارو(وەزۍ و تفۍ)، تەختۍ مارارە، پەی وەشکەردەی:
بەرە، پەنجەرە، دیمەکۍ پەی دلۍ دیواری، پنۍ، چەمچە، قاپ، شانە،....هتد.
6- جە چڵو ئەرخەوانی و میکۊڵی(قوڵینە، تەیکە، نانەشانە، قەفەز، سەبەتە، چنگڵە،..) چنان.[1]