ناڤ: عەبدولقادر
ناسناڤ: حاجی قادر
ناڤێ بابێ: مەلا ئەحمەد
ناڤێ دایکێ: فاتیمە
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1816
ساڵا مرنێ: 1897
جهێ ژ دایکبوونێ: گوندێ گۆڕەقەرەج
$ژیاننامە$
حاجی قادر کوڕێ مەلا ئەحمەدێ کوڕێ مەلا سالحێ کوڕێ مەلا ئەحمەدێ مەزنە. ناڤێ دایکا ڤی فاتێ (فاتیمە) بوویە. د ناڤ وێژە و ڕەوشەنبیریا کوردیدا وسا باوە کو پەیڤا حاجی پێشناڤەک ژ بۆ چووینا حەجێ نینە، بەلکو گەلەک جاران ئەڤ کەسێن کو د هەیڤا حاجییاندا ژ دایک دبوون، ب حاجی دهاتن ناڤ کرن. حاجی قادر (عەبدولقادر) ێ کۆیی ژ بەر کو د مەها حاجییاندا ل داییک بوویە، هەر د زارۆکیێ دا ب ناڤێ حاجی قادر هات بانگ کرن.
حاجی ل ساڵا 1816 ل گوندێ #گۆڕەقەرەج# ێ ژ دایک بوویە، ئەڤ گوند دکەویتە خوارتری ڕۆژئاڤایێ باژارێ #کۆیە# نزیک شوێنەوارێ گۆمەلاڵەیا دۆڵا مۆردان. حاجی گەلەک بچویک بوویە کو بابێ ڤی مرییە. د تەمەنێ حەفت ساڵیێ دا فاتێ یا دایکا ڤی ئەڤ یێ دانای بەر خواندنێ. خواندنا بەراییا حاجی ل دەف مەلا ئەحمەدێ ئۆمەر گومبەتی بوویە، کو دبیتە کوڕ خالێ حاجی. پشتی دوو ساڵان فاتێ یا دایکا ڤی ژی کۆچا داوی دکەت. ب ڤی ئاوایی حاجی بێکەس دمینە و مەلا ئەحمەد لێ خودان دەردکەویت.
ل خواندنا حوجرێ حەتا قۆناغا فەقێتیێ ل کۆیێ بوویە. ل هاڤینا ساڵا 1853 ل گەل مەلا عەبدوڵڵایێ جەلیزادە وەکە فەقێیەکێ ژ بۆ خواندنێ دچنە گوندێ شێخ وەتمان ێ، ل ناوچەیا باڵەکایەتیێ. ل ڤێرێ هەردووک دبنە فەقێیێ مەلا محەممەدێ کاک عەبدوڵڵا. پشتی هەیامەکێ حاجی ژ مەلا عەبدوڵڵا جەلیزادە جودا دبیت و ب تەنێ بەرەو باژارێن #سەردەشت#، #مەهاباد#، #شنۆ#، ب ڕێ دکەویت. نزیکی شەش - حەوت سالان ل وان باژێران دمینیت حەتاکو خواندنا حوجرێ ل زانستێن ئایینا ئیسلام و زمانێ عەرەبیدا دوماهیک تینیت. ل ساڵا 1862 ئیجازەیا دوانزدە زانستیێ وەرگرتییە و ب ڕێیا دەشتا #لاجان# و #باڵەکایەتی#ێ وەگەریایە باژارێ کۆیێ.
ژیانا حاجی ل باژارێ کۆیێ نە ئاسان بوویە، هەر ژ بەر هندێ ژی ل ڤێرێ نەشیایە مەلاتیێ بکەت، ئان ب خوە نەخواستیە مژیلی ڤی کاری بیت. هەر ئەڤ نەخوەشی و نائارامیا دەروونی، بوو ئەگەرێ هندێ کو حاجی قادر ژیانا هەڤبەش پێک نەئینە و نەکەویتە بن بەرپرسیارەتیا خێزان، ماڵ و ماڵداریێ.
پەیوەندی و تێکلیا حاجی گەل ئاغا و بەرپرسێن سەری ئێ باژارێ کۆیێ وەک بنەماڵێت حەوێزی، ب تایبەت “ئەختەر ئەمین ئاغای شاعیر” و هەر وسا د گەل بنەماڵا غەفووری و مەلایان باش بوو، لێ دیسا ژی ئەڤ ژی نەبوون سەبەب کو ژ تیر و تانەیێن سیستەما دەرەبەگی و بزاڤێن دەروێشیزمێ کو هەردەم ل خزمەتا دەسەڵاتا عوسمانیدا بوون خوە ڕزگار بکەت.
حاجی پاشێ کۆچ دکە و ئاوارەیێ غوربەتێ دبیت. کو ل داویێ دا ل #ستەمبۆل#ێ ئاکنجی دبیت. لێ حاجی وەک #نالی# ل ڤی باژارێ مەزندا بەرزە نابیت. ل دیڤ کوردێن دڵسۆزێن وەک خوە دگەریت و ژ دیارترین وان کەسان، ئەندامێن مالباتا بەدرخان پاشانە. حاجی ل ستەمبۆلی خوە وەک جۆتیارەکە پاشکەتی یێ نیڤا دوویێ ئا سەدسالا نۆزدەیا کوردستانی نادە ناسین، بەلکو وەک ڕەوشەنبیرەکە شارەزا و هۆشیار و دل و دەروون تژی ژ هێزا پێشکەوتن و شۆڕشێ خوە دا سەلماندن. ئەڤ چەند بوو هۆکارا هندێ کو گەلەک دەلیڤەیێن باش ژ بۆ پتر فێربوونێ ڤەببن. هەر وسا نزیک بوونا باژارێ ستەمبۆل ژ ئەوڕووپا ڕێخوەشکەر بوو ژ بۆ فێربوونا زانیاری و زانستێن هەڤچەرخ. حاجی شیا ل نزیکڤە ڕۆژنامە و کۆڤارێن دەولەتا عوسمانی بخوینیت.
بناغەیا ڕەوشەنبیری و زانایی و داناییا حاجی ل کۆیێ دەستپێکر، ل کوردستانێ ئەڤ هزرێن نویخواز ژ بۆ ڤی چێ ببوون، لێ ل وڵاتێ عوسمانیدا پتر ئەڤ لایەنێت هەنێ زەنگین بوون. حاجی دەمێ کو ل وڵاتێ خوە دوور کەتی، تەنێ هەلبەستڤان نەبوو، بەلکو خودانێ دوازدە زانستێن ئایینا ئیسلامی و زمانێ عەرەبی بوو. ماوەیا ژیانا حاجی ل ستەمبۆلێ ب درستی نە دیهارە، هەر وسا ب درستی ئاشکرا نینە کو ل کیڤە و دگەل کیژ ژ ئەندامێ مالباتا بەدرخانیان ژیایە. ژێدەر و سەرچاوەیا هەری گرنگ ژ بۆ ئاشکرا کرنا ژیانا حاجی هەلبەستێن ڤی نە، چونکی ب تەنێ هەلبەستێن دلداری نەگۆتنە، بەلکو ب هەلبەستێن خوە چوویە ناڤ ناخێ ژیانا جڤاکا خوە. حاجی پشتی تەمەنەک درێژ ژ دەربەدری و نەخوەشیان ل ساڵا 1897 ل ستەمبۆلێ کۆچا داوی کرییە. ل گۆر گۆتنان تەرمێ حاجی ل ستەمبۆلێ هاتییە ڤەشارتن، لێ گۆڕا پیرۆزا ڤی نە دیارە. ڕۆژنامەیا کوردستان ئا قاهیرێ ل هەژمارا سێهەما خوەدا، ل 20 ێ مایسا 1898 ژ بۆ دەرباز بوونا ساڵەک ژ کۆچا حاجی خەبەرا مرنا ڤی بڵاڤکربوو. [1]