عنوان: غار زنگران تاریخی کهن و پناهگاه کهن انسان هاست
این غار در دامنه کوه هندرین در ناحیه #رواندز# قرار دارد، نمای منحصر به فرد و جذابی دارد، همیشه پناهگاه مردم بوده و در انقلاب ایلول و انقلاب های دیگر خانه پیشمرگه ها بوده است.
در این بارە رکان ولید، پژوهشگر و فعال کوهنوردی در سوران گفت:بیشتر روزها در تعطیلات با چند تن از دوستان فعال برای آشنایی با طبیعت منطقه به مناطق کوهستانی اداره خودمختار سوران می رویم. این نه تنها برای بدن ما بسیار مفید است، بلکه در عین حال غارها، مکان های باستانی و طبیعت منحصر به فرد و جذاب منطقه را خواهیم دید،با این حال، هنگام بازدید از غارها و مکان های باستان شناسی محوطه های باستان شناسی را بررسی خواهیم کرد بر اساس کارشناسان باستان شناسی و بزرگان محلی.
وی گفت: یکی از غارهای تاریخی و جذاب منطقه که از نزدیک بازدید کرده و با آن آشنا شده ایم غار زنگران در دامنه کوه هندرین، روبروی آکویان، بیش از هشت کیلومتری منطقە رواندز است. برای رسیدن بە این غار باید بیش از سه کیلومتر از تپه پیاده روی کنید تا به این غار برسید، کە دارای یک ضلع وسیع و چندین شورا در اطراف آن است.
این نشان می دهد که از قدیم پناهگاهی برای انسان ها بوده است، بنابراین باید به این غارها و اماکن توجه بیشتری شود و در فهرست آثار قرار گیرند.
این فعال کوهنوردی می گوید:به گفته سالمندان و کارشناسان منطقه علاوه بر این، این غار همیشه پناهگاه انسان ها بوده است در عین حال در انقلاب های کردستان و انقلاب ایلول، پناهگاهی برای پیشمرگه ها هم برای استراحت و هم برای مقابله با دشمن و حفاظت از خانه و کاشانه آنها بود.تاریخچه بخش رواندز به سال های قبل از تأسیس امارت سوران برمی گردد، در زمان امارت سوران، رواندز پایتخت این امپراتوری شد. در اوایل دهه 1800، میر محمد که به پادشاه بزرگ نیز معروف بود، رواندز را پایتخت امارت خود کرد.
قدرت این امارت در زمان سلطنت میر محمدبە اوج رسید تا سال 1836 که امپراتوری پایان یافت.چندین غار، محوطه باستانی و دژهای نظامی هنوز در مرزها باقی مانده است و باستان شناسان می خواهند از آنها محافظت کنند و به آنها توجه کنند، زیرا بناها هویت تاریخ ملت ها هستند.[1]