کۆبەندیێوە نرخ شناسانە و
چڼ خاڵێوە بەراوردیی سەرو شێعره و ئارۊو هورامی
یەرەمین بەشە
نویستەی: #عادل محەمەدپوور#
7_ شاعێرێ و نویسەرە جوانەکێ سەرشانە کە سووڕه و هەوڵەکاشا «عێلمی، سەردەمی و گرڎٚسەردەمی» کەرانە بەڵام پاو کەم ئەزموونیشا، لاوازیی نویستەی و هەڵەکاشانە، گېرە کەمتەر لۆمەشا سەر بۊ تا ئا کەسېما کە چڕە پەی شاعێری و نویسەربېیەی کەرمې و بې ئینەیە دەرکش پەنە کەرمې و یا مزانمې و دەمار بەرزی نمازۊ چی خەساری بڕیەیمېرە. با بزانمێ هۆرگېروو هەمان « پەتاو کەم شارەزایی و وێ بە زلزانی و هەڵەی زەبەلاحینمێ» کە قەیران ئاخېزەن.
8_ ئارۊ یەرێ چینێ ساباتوو شێعرێنە خەریکوو هەرمانێنێ: «کلاسیکیێ (غەزەڵواچې و فۆرمەکایتەر)، ئازاڎێ و شاعێرێ ساڎەوازێ». ئی دوە تاقمە ( ئازاڎێ و غەزەڵواچې و...) پۆلێو ڕەوشمەند هەرمانەکەرا و فرە حەننایېوە یاگێو بایەخینێ و (نموونەو ئەزموونېشا چی کتېبەنە وزیان ڕوە) و کاریگەریشا سەلەمیان و بڕېو یاگێچەنە پەنەوازوو نرخنای و تاوتۆکەرڎەینێ.
تاقمەیتەر کە ئامارشا هوراماننە زەبەڼەن، پۆلێوەشا بە حوکموو ورڎە زەوقێ کە هەنشا تەنیا کەلیمێ پێکناوە، بې ئینەی ئه و کەمتەرین یاساو پێکنایۆ و تەرزوو فەننی و ئەدەبیش هاگاڎاریشا بۊ.
9_ ئی یەرە تاقمێ و گرڎ تاکێ و ساحێب زەوقێ چی ساباتە ئەدەبېیەنە حەقشا پارێزیان کە وېشا برمانانە و کەسیچ نمەتاۋۊ ئی حەقیە چنەشا زەوت کەرۊ، چوون بەشێوەنێ جە گەنجینه و فەرهەنگوو گلێرگای. بەڵام کریۆ بزانمێ ئی یەرە ڕەهەننێ و ئی یەرە ئەزموونێ کارکەرڎې تایبێ و جیاوازێشا هەنێ و هەرکام وەردەنگێ وېشا تێراو کەرانێ، بەپاو دۊخه و ڕۊشنویریی گلێرگای و زەینی جەماوەرپەسەن، دیارا تاقمه و یەرێ ئاسان پەسەننێنێ، گەزەشا فرەتەر پیمانەکەرۊ و دەنگشا ڕەساتەرا و وەردەنگێ چەپڵەتەقنېشا فرێنێ. ئی یەرە تاقمێ جە گرڎٚ گلێرگایېوەنە مشتە گنا و چېوێ ئاسایین و هۆرقوڵیاو ویەریی تارېخی و زاڎه و باروو ئاوەزوو گلێرگایەنێ و حاشا هۆرنمەگېرا.
باسوو من چېوېتەرا و سەرو جیا کەرڎەیه و فۆرمی هونەرین و دەراوەکان و ڕادەو شارەزایی و هەرمانکەردی فەننیشانە. ئینە خەساری فەننین کە وەردەنگی چالاک هەڵای نمەتاۋۊ بە درۆسی مەرزوو ئی یەرانەو عەرسەی کرداریشا، دیاری کەرۊ کە شاعێروو ئېمە چکۊنە وەڵکەوتەن و فەکتێ و ئێلێمانېش چېشێنێ، چکۊنە کلاسیکواچا و جیاوازیشا و چکۊنە ساڎەواچ و...؟
یا تەنانەت چکۊنە نویسەر، ڕەخنەکار، ویرکار، داستان نویس، ڕۆمان نویس، نمایشنامەنویس، زاڕۊ نویس، تاریخ نویس، کۆکەرەوه و ئەدەبی دەمواچین و چکۊنە کونشگەروو کۊمەڵە مەدەنیەکان و...؟!
پەیجۆکاری و هەوڵێ پەی زانیاریی فرەتەری چی بارەوە بەشێوەن جە فەلسەفەو سووڕه و چالاکیی هەر شاعێرێ و نویسەرې و شیهەرمانېوە. بەڵام بازنه و هەرمانەی پیشەیی و سەبک و سیاقی تاکیش ئەشۆم دیاره بۊ و چکۊنە کاریگەریش نېیانەرە ملو زەینوو وانەریرە. نیما و شاملو و شاعێرە گۆرەکێ سەرو گرڎ ژانرێوە زانیاریشا بېیەن و قەڵەمیچشا چا ساباتاتێنە گېڵاینێ و کەسایەتیێ کارایێ بېیێنێ، کە چېش ئینە هاژینوو زەینه و گرڎ وەردەنگېو کریان و هێژمۆنی وېش سەلەمنان کە نیمای بە تاته و شێعره و ئارۊو فارسی ئەرەژناسیان و بە شێعرەکېش نیمایی و شاملو بە تاتەو شێعرەی چەرمێ (سپید/ شاملویی) نامېش بەرکەرڎېنە. پی جۊرە ئی گۆرە شاعێرێ سەرەڕاو چن ڕەهەننیشا جە ژانرەکانە، تەڕکیزشا تەنیا سەرو تاک هەرمانەی پیشەیی و دەربڕکەرڎەی و کاریگەریی شێوازێوی ئەدەبی، سیاق و نمانەو هەوڵەکاشا بېیەن، پی جۊرە کەسایەتیی ئەدەبی و هونەریشا بەش بەش نەکریان تا سەرە بشێونۆ وەنه و وەردەنگی.[1]