نامۍ: تورکە میر
سەردەمو ژیوایش: سەدەی هەژدەی زایینی
سەردەمو مەردەیش: سەدەی نۊزڎەی زایینی
یاگۍ پېڎابییەی: #لوڕستان#
یاگۍ کۊچی دمایی: #لوڕستان#
$ژیۋاینامە$
تورکە میر، بەپاو ئا بەڵگا کەئینێ وەردەسەنە،
جە سەڎەی دواڼزەهەم و سېڼزەهەمی کۊچینە ژیوان و باعزێچ ماچان: یۊ بېیەن جە هەقەکانو کرندی و دەسێچ ماچان: خەڵکو لوڕستانی بېیەن، ئیتر سەبارەت بە چەنیژیوایش هەواڵمان نییەن. ئاڼە نەبۊ کە هۊنیارێ بە نامۍ (میرزا تەقی) سەبارەت بە مەرگو ئاڎی پارچە هۊربەسێش هۊڼێنۆ، ئینەیچ بەشێن جە سەرەتاو هۊنیەکۍ کە ماچۊ:
هەی هاوار هەی ڕۊ مەولانا وەزیر
تورکە میر، یانەم بۍ تۊ بی خاپیر
ئیسا وەی تاریخ ئەلف گوزەشتە
سەنە وە دووریت، سی و شەش گەشتە.
تورکە میر: دلۍ پارچە هۊربەسێنە شانازی بە کوردبیەی وېشۆ کەرۊن و ماچۊن: من نە تورکەنا و نە عەرەب، بەڵکوم کوردێ کەم سەوادو قورئانی پیرۊزم وەرەن. ستەمو زەمانەی منش چۆسناناوە. پۆکەی تکا مەکەروون ئۆ خۊڼەوارانو ئازیز و وەشەویسا، کاتێ کە هۊنیاکام مەواناوە گەر هەڵە و لاریێشان وینا، ببەخشانەم، ماچۊ:
تورکە میر، نە تورک، نە عەرەو لەفظم
کورد، کەم سەواد، حافظولحفظم
ژ جەور ئافات زەمانە مەحوم
هەم خەت نا قابڵ، هەم سوخەن سەهوم
ئیستدعام ئێدەن هەر کەس بوانۆ
پەی سەهوو خەطام ژ وېش نەزانۆ
هەر کەس بوانۆ نەقصێ ژ فەردم
سەهو خەطاوەم نەکەرن مەردم.
تورکە میر، جە هۊڼایۆ هۊنیانە دەسێ باڵا و شیرین و ڕەوانش بېیەن، شېعرەکېش زیاتەر ئایینی و دڵداری و ڕامیاری و مۊچیاری ئامېزېنۍ. هەتا واچی ناسکۍ و تەڕ و پاراوېنۍ. لەزەتێ تەمامشان هەن و زۆقێ وەش مڎان پا کەسەیە هەکە موانۊشاوە. تورکە میر، یۊن جە هۆنیارا کورڎی و سەنگ و قورسایی وېش دلۍ پاگاو ئەدەبی کورڎینە هەن.
چن نموونێ جە شېعرەکانو تورکە میری:
شیرین نە دۊشەن:
شیرین نە دۆشەن، شیرین نە دۆشەن
چەند طوغرای کڵاف دێزش نەدۆشەن
خام چوون خەیاتەی سیای سەرجۆشەن
سەهمناک چون باڵ بەیداخ قۆشەن
صەف صەف چوون سپای چاوش چاوۆشەن
ئاوێزەی گۊشەی عەین ئاهۊشەن
مەرزنجۆش مایل مەوج گیسۆشەن
پەی دەستەی زوڵفش نۆفڵ زووخ نۊشەن
سای زوڵفش سەیوان قوببەی لیمۆشەن
قولابش نە طەرز شای بارگە پۊشەن
هیندوستان خەراج خاڵ هیندۆشەن
چین ماچین ثەمەن بەهای یەک مۆشەن
نە شیرین هام زنج، نە لەیل هام لۆشەن
نە سوەیل هام لا، تەمام وە تۊشەن.
وای وەهاران:
هانا کە لوا، ئەی وای وەهاران
جانشین وەشت وەکیل واران
شکۆفەی سەرچڵ، شەکەرجەی داران
گوڵپاش و گوڵڕېز، گوڵ بەزرکاران
یەخپاچ یەخ بەن، بڵاخ باغان
شنیار خەرمان سەلج سەرداخان
دەم بە دەم وەبان بەرزی بایران
جەوڵانگەو جاگەی وەحشی وە ئی ڕان
سەرتا سەرزەمین دەشتان و وەشتان
تار عەنکەبووت باف تافتەروی کەتان
مەلان وە مەقام مۆسیقار ماتەن
مۆران هەمتەراز، گشت چەمەڕاتەن
یە چ ۋیرێوەن جە نەظەر داری
زاری زەمینەن پەی تۊ نە خواری
مەر سابق ساڵان ژ یادت شییەن
کە لەوا ئیمساڵ فەریادت نییەن
کاوان گرڎ حەسرەت تۊشان هانەدڵ
شایەد وەردارن سەر ژ خاک و گڵ
نۆرۊز گوڵ هېمان غەڵتان خاکەن
نەی وەهارەدا جەرگش چاک چاکەن
جای سۆسەن هیچ جا دیاری نییەن
وە تەختەی یەخبەن حصاری بېیەن
ئەسرین نەسرین، نەسرین نەوەردە
ڕایحەی ڕېحان، شۆنم پەروەردە
سەوز سەرچەمەن غەزاڵ تێ چەردە
صەحن کافووری پۊشان جەی پەردە
باڵ بەڕەزا، چەتر چەویران
سمسا، موفەررا، مەرتەع سەویران
شەوق شەقایق، زەردی زەنبەق گوڵ
گوڵڕېزان گوڵ، چەهچەهەی بوڵبوڵ
گرڎی گوڵاڵان، پووچی قەرەنفڵ
تەمامی تاسەی، تۊشان ها نە دڵ
ژ ئەو کاتەوە وای خەزان خېزا
پەی عەزم غارەت، خەزان وڕېزا
وەحش و طەیرو جن، مەل و مار و مۆر
باڵدار و بې باڵ، زۆردار و بې زۆر
چەمدار و بې چەم، چەمەڕای ڕاتەن
عالەم مونتەظیر نەفخەی نەجاتەن
کەلەوا هەر چەن تۊ حەقێ داری
نزیک کەعبەی پەروەردگاری
دڵ ژ خاک پاک، کەعبە نەمەنی
بەڵ ئامانت با، وە جارێ هەنی
کەلەبا هانا با و بدەر ئەو کار
توولە درەختان، بېدار کە ژ خاو
بورقەی کافووری کۆوان پارەکەر
تەختەی یەخ نەڕووی یەم ئاوارەکەر
وەو هەی هەی بزەن هەڵاتە نەوەرد
وەو غورشت ڕەعد هو ژەبران زەرد
شۆ وە یانەی خان دەیجوور نە خاوکەر
ظەرف ظرووفات مینا چەپاو کەر
سەنگەر وە سەنگەر سامانش ساکەر
جاگەی سەنگەرش، وە سۆسەن جاکەر
خەیمەی ئەبیەفیش گرڎ بې قیمەت کەر
سەنگەر وە سەنگەر، ثەلج هەزیمەت دەر
سارا و سەرزەمین وە یەکجا صاف کەر
کۆوان کاوان گشت خەضرا باف کەر
صوب صدات بەیۆ وە سەر کڵاوان
ئا ژیر کەر ئاشووب کەمەند کاوان
تۆزو تەم یەکسەر ژ زەمین بارکەر
بار غەم ژ قەلب، غەمداران تارکەر
هەم ڕۊح وەهار، ژ نەو تازە کەر
سەوزی چەمەنان، بې ئەندازە کەر
بوڵبوڵان ژ شەوق گوڵان شەیدا کەر
گوڵان ژ دڵەی گڵ هوەیدا کەر
شەماڵ (تورکە میر) دەخیلەن وەتۆ
ڕۆی موراجیعەت، باز بکەین ژ نۆ.
ستایشو پەروەردگاری:
لامەکان یانە، لامەکان یانە
ئەڵڵا لا شەریک لامەکان یانە
یا یانەی نایاب یەکتای یەگانە
جانبەخش و جانشین جا نە غەیبخانە
یا بینای بې عەیب، یا بینای بې عەیب
یا بینای بورهان بوڵەند بې عەیب
یا لوطف لەطیف لەولاک لاڕەیب
یا یاهووی یاران، طبع طینەت طەیب
تۆ دای وە عیسا، تۊ دای وە عیسا
تۆ دای وە دایەش صەبرو بی ئوسا
تۆ دای وە داوود، تۊ دای وە داوود
بێ دەم و دەسگا، بې نار و بې دوود
مەژەنیا ئەسباب زرێ و کڵاو خوود
هەتا ئاوەردی، سڵێمان و هوود
ژ صەنەم تاشی، ژ صەنەم تاشی
شەوێ ئازەرت، ژ صەنەم تاشی
فەرمان دای ئەخی نوور تێدا پاشی
ژەو نوور ئیبراهیم کەردی نەققاشی
دەبیت ئازاد کەرد، دەبیت ئازاد کەرد
ژ ڕبح قوربان دەبیت ئازاد کەرد
شاد شاد کەلیمەی شەهادەت یاد کەرد
تا هاجەر ژ هجر، ئەجرت دڵشاد کەرد.
ئەسعەد ڕەشید.[1]