ئاشگێڕە ئاوێکە
لە کۆندا زۆربەی ئاشەکانی کوردستان بە ئاوێ گەڕاون و هەندێک لە گوندەکانی کوردستان بەناوی ئاشەکانەوە ناونراون وەکوو:#پشتئاشان#، #شیوەشان#، شەوگێڕ و...تاد، لەبەر ئەوە سەرچاوەی ئاوی بنەمای سەرەکی بووە بۆ گێڕانی ئاشەکە و کارپێکردنی، هەر بۆیە چەندین ئیدیۆم لەسەر ئاو و ئاش بە یەکەوە لە زمانی کوردیدا هێنراونەتەوە وەکوو: دەڵێی ئاشی ئاو لێ بڕایە، یان دەقی شاعیرانی وەکوو هۆنراوەی #شێخ ڕەزای تاڵەبانی# کە فەرموویەتی: ئاشی سمتی ئێوە بە ئاوی کێری ئێمە ناگەڕێ، لە سنووری دەشتەکییەکانی #هەولێر# ئەوە کراوە بە ئیدیۆم و چەندێتی ئاوی کانیاوێک، کارێزێک، سەرووچاوەیەک، جۆگەلەیەک، بڕ و گوژمەی ئاوەکەی پێوانە کراوە کە: ئاشگێڕە ئاوێکە. [1]