کۆمپانیا بازرگانییەکانی هاوردەکردنی چوکلێت و شوکولاتە دەڵێن، ڕاگەیاندنی قەدەخەی هاتووچۆ لە ڕۆژانی جەژندا، بێکاری و ڤایرۆسی کۆرۆنا، کاریگەری لەسەر هاوردەکردنی چوکلێت و شوکولاتە هەبووە و فرۆشی چوکلێت و شوکولاتە لەم جەژنە بە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو (2019) 55% دابەزیوە.
بەپێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی پلان و بەدواداچوون لە #وەزارەتی بازرگانی# و پیشەسازیی هەرێمی کوردستان، کە پشتی بە داتای وڵاتانی هەناردەکار بەستووە، دەرکەوتووە ساڵانە بایی 350 تاوەکو 370 ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە هاوردەی عێراق و هەرێمی کوردستان دەکرێت.
بەپێی ئامارەکان لە ساڵی 2018 بازرگانانی عێراق و هەرێمی کوردستان، بایی نزیکەی 364 ملیۆن و 310 هەزار دۆلار (171 ملیۆن دۆلار چوکلێت، 193.3 ملیۆن دۆلار شوکولاتە)یان هاوردە کردووە.
بەگوێرەی داتاکان بازرگانانی عێراق و هەرێمی کوردستان چوکلێت و شوکولاتە لە زیاتر لە 30 وڵات هاوردە دەکەن، بەڵام بەهۆی نزیکی و هەرزانی نرخ، نزیکەی 73%ی ئەو چوکلێت و شوکولاتەی هاوردەی عێراق و هەرێمی کوردستان دەکرێت بەرهەمی کارگەکانی تورکیا و ئێرانن.
بۆ نمونە لە ساڵی 2018 بازرگانانی عێراق و هەرێمی کوردستان بایی 134 ملیۆن دۆلار (42 ملیۆن دۆلار چوکلێت، 92 ملیۆن دۆلار شوکولاتە)یان لە تورکیا هاوردە کردووە. هەروەها لە ئێران بایی 132 ملیۆن دۆلار (94 ملیۆن دۆلار چوکلێت و 38 ملیۆن دۆلار شوکولاتە) هاوردەکراوە.
لەم داتایە دەردەکەوێت ئێران لە چوکلێت و تورکیاش لە شوکولاتە بازاڕەکانی عێراق و هەرێمی کوردستانیان کۆنتڕۆڵ کردووە. بەجۆرێک نزیکەی 55%ی ئەو چوکلێتەی لە عێراق و هەرێمی کوردستان هەیە بەرهەمی کارگەکانی ئێرانە، هەروەها 47.7%ی ئەو شوکولاتەی لە عێراق و هەرێمی کوردستان هەیە، بەرهەمی کارگەکانی تورکیایە.=KTML_Quote_Begin==KTML_Style=width:40%;float:right;=KTML_Quote_Icon=📊=KTML_Quote_Content= ئێران بە چوکلێت و تورکیاش بە شوکولاتە بازاڕەکانی عێراق و هەرێمی کوردستانیان کۆنتڕۆڵ کردووە. بەجۆرێک نزیکەی 55%ی ئەو چوکلێتەی لە عێراق و هەرێمی کوردستان هەیە بەرهەمی کارگەکانی ئێرانە، هەروەها 47.7%ی ئەو شوکولاتەی لە عێراق و هەرێمی کوردستان هەیە، بەرهەمی کارگەکانی تورکیایە.=KTML_Quote_End=
کۆمپانیای بیتا بۆ هاوردەکردنی چوکلێت و خۆراک لە شاری #هەولێر#، یەکێکە لە گەورەترین کۆمپانیاکانی هاوردەکردنی چوکلێت. ساڵانە بایی زیاتر لە 13 ملیۆن دۆلار چوکلێت لە ئێران هاوردە دەکات. سەید مەجید محەممەد #ڕواندز#ی، بەڕێوەبەری گشتی کۆمپانیاکە دەڵێت: بەهۆی نزیکی و هەرزانی نرخ و بەرزی کواڵیتی، کارگەکانی ئێران بەتایبەت لە چوکلێت توانیویانە بازاڕەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان کۆنتڕۆڵ بکەن.
چوکلێت لە بۆنەکانی وەکو جەژن بازاڕی گەرمە، بە گوتەی ئەو بازرگانە فرۆشی دوو قات دەبێت، بەڵام ئەم بەرە جەژنە بازاڕی کزە.
سەید مەجید محەممەد ڕواندزی دەڵێت: ساڵی ڕابردوو (2019) بەپێی خواستی بازاڕ مانگانە 800 تاوەکو 1000 تۆن چوکلێتمان دەفرۆشت، کە 35% لە هەرێمی کوردستان دەفرۆشرا، 65٪یشمان بۆ شارەکانی عێراق و ڕۆژئاوای کوردستان هەناردە دەکرد، بەڵام ئەمساڵ بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆنا و دابەزینی نرخی نەوت و کاریگەری دواکەوتنی موچە و بێکاری لەکوردستان و گرفتی هەناردە بۆ ڕۆژئاوا وەک پێویست فرۆشمان نییە، بەشێوەیەکی گشتی بەراود بە ساڵی ڕابردوو هاوردەمان بەرێژەی نزیکەی 40% کەمبووتەوە و فرۆشمان بەرێژەی 55% دابەزییوە. =KTML_Quote_Begin==KTML_Style=width:35%;float:left;=KTML_Quote_Icon=📌=KTML_Quote_Content= ساڵانە بایی 350 تاوکو 370 ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە هاوردەی عێراق دەکرێت، نزیکەی 90%ی لەرێگەی بازرگانانی کوردستان و خاڵە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان هاوردە دەکرێت، هۆکارەکەشی:
- بەشێکی بۆ ستراتیژی دەروازەی ئیبراهیم خەلیل دەگەڕێتەوە.
- بەشێکیشی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە کۆمپانیا بازرگانییەکانی عێراق تا ڕووخانی ڕژێمی پێشووی عێراق وەک پێویست نەیاندەتوانی کاڵا هاوردە بکەن و ببنە بریکاری مارکە جیهانییەکان، ئەمەش دەرفەتی ڕەخساندووە بریکاری سەرەکی زۆربەی مارکەکان لای کۆمپانیا بازرگانییەکانی کوردستان بێت.=KTML_Quote_End=
سەید مەجید محەممەد، گوتی: ساڵی ڕابردوو لەم مانگەدا ڕۆژانە 80 تاوەکو 90 تۆنمان دەفرۆشت، ئێستا ڕۆژانە 40 تۆن دەفرۆشین.
فرۆشی چوکلێت و شوکولاتەی تورکیش هاوشێوەی ئێرانی ئەمساڵ بازاڕی لاوازە، بۆیە کۆمپانیاکان کەمتر لە ساڵی ڕابردوو هاوردەیان هەبووە.
لە شاری #زاخۆ# زیاتر لە 20 کۆمپانیای بازرگانی و 100 بازرگان چوکلێت و شوکولاتە لە ئەوروپا، ئاسیا و ئەمەریکا هاوردە دەکەن.
کۆمپانیای یۆرۆ فورد دیسپرەیشن یەکێکە لە کۆمپانیا چالاکەکانی ئەم بوارە و ساڵانە بایی زیاتر لە سێ ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە هاوردە دەکات. هەڵگورد عەبدی ئەحمەد، بەڕێوەبەری گشتی کۆمپانیای یۆرۆ فورد دیسپرەیشن، دەڵێت: بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا و ناسەقامگیری باری ئابووریی عێراق و هەرێمی کوردستان کاریگەری زۆری لەسەر کاری بازرگانی هاوردەکردنی چوکلێت و شوکولاتە هەبووە و زۆربەی کۆمپانیا بازرگانییەکان ئەمساڵ (2020) بەرێژەی 60% کەمتر لە ساڵی ڕابردوو (2019) چوکلێت و شوکولاتەیان هاوردە کردووە.
هەڵگورد عەبدی ئەحمەد، نموونە بە کاری کۆمپانیاکەی خۆی دەهێنێتەوە و دەڵێت: ساڵی ڕابردوو بایی نزیکەی 3 ملیۆن و 167 هەزار دۆلار چوکلێت و شوکولاتەمان هاوردەکردبوو بەشی زۆریشمان بە بازاڕ کردبوو، بەڵام ئەمساڵ تائێستا تەنیا بایی 718 هەزار دۆلار چوکلێت و شوکولاتەمان لە تورکیا و ڕووسیا هێناوە واتە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو هاوردەمان بەرێژەی 77.4% کەمبووە.
ئەو بازرگانە دەڵێت گرێبەستیان لەگەڵ چەند کۆمپانیایەکی بەرازیل، بولگاریا، ئیتاڵیا، ئازەربایجان و یۆنان کردبوو بۆ هاوردەکردنی چوکلێت و شوکولاتە، بەڵام بەهۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆناوە ناچاربوون زۆربەی گرێبەستەکانیان هەڵبوەشێننەوە.
جگە لە تورکیا و ئێران، بازرگانانی هەرێمی کوردستان و عێراق لە ئیمارات، میسر، سعودیە، ئوردن، ڕووسیا، ئەڵمانیا، هۆڵەندا، پۆڵەندا، بەریتانیا، ئیتالیا وهیندستان و چین و وڵاتانی دیکە چوکلێت و شوکولاتە هاوردە دەکەن.
بۆ نموونە لە ساڵی 2018 لە ئیمارات بایی 10 ملیۆن و 600 هەزار دۆلار، لە میسر بایی 10 ملیۆن و 500 هەزار دۆلار، لە ڕووسیا بایی 9 ملیۆن دۆلار، لە ئۆکراینا بایی 7.5 ملیۆن دۆلار، لە ئەڵمانیا بایی 6.2 ملیۆن دۆلار، لە هۆڵەندا بایی 3 ملیۆن دۆلار، لە سعودیە بایی 2.9 ملیۆن دۆلار، لە پۆلەندا بایی 2.7 ملیۆن دۆلار لە ئوردن بایی 2.5 ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە هاوردە کراوە.
هەروەها بایی 42.7 ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە لە وڵاتانی بەریتانیا، بەلجیکا، سویسرا، ئیسپانیا، ئیتالیا، ئازربایجان، هیندستان، چین، لوبنان و هەندێ وڵاتی دیکە هاوردە کراوە.
کۆمپانیای ئاراک گاردن بۆ بازرگانی گشتیی خۆراک و هاوردەکردنی شیرنەمەنی لە پارێزگای #سلێمانی#، بریکاری 6 مارکەی بەناوبانگی چوکلێت و شوکولاتەی ئەوروپییە. ساڵانە بایی 1.5 ملیۆن دۆلار چوکلێت و 15 ملیۆن شوکولاتە لە ئەڵمانیا، ئۆکراینا، پۆلەندا، بەلجیکا و بەریتانیا هاوردە دەکات.
فەرهاد حەسیب محەممەد، بەڕێوەبەری گشتیی کۆمپانیای ئاراک گاردن، دەڵێت :ئێمە دڵنیابووین لە فرۆشی کاڵاکانمان، بۆیە بەر لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە وڵاتانی ئەوروپی دەستمان بە هاوردەکردنی چوکلێت و شوکوکڵاتە کرد، بۆ نموونە تەنیا بۆ جەژنی ڕەمەزانی ئەمساڵ بایی یەک ملیۆن یۆرۆ چوکلێتمان لە ئەڵمانیا و ئۆکراینا و پۆلەندا و بەلجیکا هاوردەکردووە، هاوردەکردنی شوکولاتەشمان بەردەوامە تائێستا بایی 3 ملیۆن یۆرۆمان هێناوە.
کۆمپانیاکەی فەرهاد 80%ی بەرهەمەکانی لە شارەکانی عێراق و 20%ی بەرهەمەکانی لە شارەکانی هەرێمی کوردستان دەفرۆشێت.
فەرهاد حەسیب، دەڵێت: لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان زۆرترین فرۆشمان لە شاری #دهۆک#ە، دوای ئەوە سلێمانی و ئینجا هەولێر، زۆرترین فرۆشمان لەو بەرهەمانە دایە کە نرخی کیلۆییەکیان لەنێوان 10 تاوەکو 20 دۆلارە.
بەگوێرەی داتاکان لە ساڵی 2018 بایی 134 ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە هاوردەی عێراق کراوە، نزیکەی 85%ی ئەم بەرهەمەش لە ڕێگەی خاڵە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان بووە، لەم بڕەش نزیکەی 35%ی لە هەرێمی کوردستان ساغ بووەتەوە کە دەکاتە نزیکەی 127 ملیۆن و 508 هەزار دۆلار.
فەرهاد حەسیب محەممەد، دەڵێت: بەگوێرەی ئەو داتایانەی لەبەر دەستی ئێمەیە، ساڵانە بایی 350 تاوکو 370 ملیۆن دۆلار چوکلێت و شوکولاتە هاوردەی عێراق دەکرێت، نزیکەی 90%ی لەرێگەی بازرگانانی کوردستان و خاڵە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان هاوردە دەکرێت، هۆکارەکەشی بەشێکی بۆ ستراتیژی دەروازەی ئیبراهیم خەلیل دەگەڕێتەوە. بەشێکیشی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە کۆمپانیا بازرگانییەکانی عێراق تا ڕووخانی ڕژێمی پێشووی عێراق وەک پێویست نەیاندەتوانی کاڵا هاوردە بکەن و ببنە بریکاری مارکە جیهانییەکان، ئەمەش دەرفەتی ڕەخساندووە بریکاری سەرەکی زۆربەی مارکەکان لای کۆمپانیا بازرگانییەکانی کوردستان بێت.[1]
#22-05-2020#