Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
“Five Years of Injustice are Enough!” Investigative Study on Violations Against Kurds and Yazidis in Northern Syria
14-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (3)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (2)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (1)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Scars Etched on Memory
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN FROM TALES TO LEGENDS
11-06-2024
Hazhar Kamala
Library
“We Will Not Stop”: The Yazidis’ Visions on Transitional Justice
10-06-2024
Hazhar Kamala
Library
YAZIDI SURVIVORS IN GERMANY AND IRAQ’S REPARATION PRO- GRAMME: “I WANT FOR US TO HAVE A SHARE IN IRAQ”
10-06-2024
Hazhar Kamala
Library
WE CANNOT RETURN
10-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Your house is your homeland
10-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 518,448
Images 105,226
Books 19,478
Related files 97,493
Video 1,394
Library
Revilution
Library
Political Communication the...
Articles
Kurdish fighters in Ukraine...
Library
Woman’s role in the Kurdish...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Wêje û ziman
Our information is from and for all times and places!
Group: Articles | Articles language: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Kamran Simo Hedilî

Kamran Simo Hedilî
Di wêje de bikaranîna ziman, an jî rola wêje dipêşxistina ziman de.
(helbest, bexşan, çîrok, roman, cerbandin û wekî din)
Wêjehezên cîhanê bi sedan pirtûk li ser vê babetê bi zimanên xwe nivîsandin.
Lê heta ji min were, ezê bi kurtî bejim û ez ê bi pirsan dest bişiroveya xwe ya li ser vê mijarê bikim.
Gelo çawa wêjevan hestên xwe derbasî xwendevanên xwe dikin? Bi awayekî din bipirsim, wêjevan çawa dikarin xwendevanên xwe, bikin şirîkên hest û ramanên xwe? Û pirseke din, zimanê berhemên wêjeyî pê têne nivîsandin û zimanê wêje çi bandorê li hev dikin?
Ji bona bersiva van pirsan, rast were dayîn. Pêwîst e mirov pêşî li dema kesên berhemên wêjeyî dixwînin an jî guhdar dikin, li rewşa wan a derûnî binêre. Ya duyemîn, Têgihîn, nêrîn, çavderî, awayê xeyal anîna ziman û bi hêzbûna derbirîna nivîskar hesab bike. Ya sêyemîn, bikaranîna zanîna ziman di berhemên wêjeyî de ye. Heke mirov van merc hemû li ber çavan bigire û bi cih bîne, di nirxandina xwe de mirov dikarê tabloyeke serkeftî peşkeş bike.
Mirovan bi peydakirina deng û bi axaftinê re wêje jî peydekirin. Li wê serdemê li ba zimanê axaftina rojane, xwezeya lê dihizirîn ji bona bandora xwe lê bikin û dîtinên xwe bêjin, zimanê sêhrî peyde kirin. Ev xisûsiyêta vî zimanî, bû pêşengê zimanê wêje.
Afirandina berhemên wêjeyî; tê wateya zindî kirina xeyalê. Bi corekî din bejim, rastî û xeyal bi hev re di berhemên wêjeyî de tene bikaranîn. Ev ya zimanê wêjeyî ji axaftina rojane cuda dike û ziman dike giyanê wêje. Ev zimanê bi aheng, kelecana nava xwendevanan dilivîn û bandoreke bihêz li wan dike. Heke livîn û kelecan di berhemê wêjeyî de nebe, temenê wan jî tune ye û bandorê li mirovan nakin. Ji bona wê Platon di danasîna helbestê de, gotina zimanê sêhrî bikar aniye. Ji vî zimanê ahenga dengan re, zimanê sêhrê hatiye gotin.
Ya girîng di nivîsandina hemû coreyên berhemên wêjeyî de, ne gotinên tevlîhev û hevokên dirêj in. Gotinên kurt û hevokên derûnî bandora xwe zêdetir li ser mirovan dihêlin.
Li gorî min heta ji wêjevanan wer, divê peyvan baş hilbijêrin û wan baş di cihên pêwîst de bicih bikin. Heke pêwîst be yekîtiya çend peyvan çêkin û piştre hevoka xwe saz bikin. Ji ber wêjevan hêza xwe ji ziman digirin, hevîr û hevîrtirşê wan jî ziman e. Ziman jî ji hêmanên wêje hêz digire û bi destên nivîskaran digihê hêza afirandina derbirînê. Berhemên bi vê zanîne hatin nivîsandin li kudera cîhanê hatibin nivîsandin jî ti ferq nîne, dê xwe bidine xwendin. Berhemên bi naverok, xeyal, bi formê afirandinê, bi coşa hûnandina tevna dengan hatin nivîsandin, xwe demeke dirêj bi xwendevanan didin xwendin. Li vê rêwîtiya temenê dirêj, heke bandora xwe li ser mirovan hiştibin, di vê serkeftinê de para bi hostatî, bikaranîna ziman pir mezin e.
Berhemên wêjeyî bi xweşikkirina raman, hest, xeyal û zelaliya nêrînên nivîskar, bê paseport û bê sînor nas bikin, xwe digehine wêjehezên cîhanê.
Nivîskar xeyalan bi gelek curan dertînine pêş. Bi hostatiya hilbijartina gotinan bi lihevanîna bikaranîna ziman, rastî û xeyalên xwe di navhev de baş distirhin piştre pêşkêş dikin. Ya van hemûyan werdigerîne derbirînê peyivok in. Yên nirxandina deng bi hostatî nîşan didin û bandora xwe li me dike ew in. Zimanê wêjeyî, zimanê hemû cîhanê ye. Wê demê tiştên berhemên wêjeyî hemdem dikin û dikin zimanê cîhanê hûnandina ziman e.
Ji afirandinên di nav çalakiyên destpêka mirov de cih girtî û heta roja me hatî, wêje ye. Û tiştê afirandina wêjeyî hemdem dike û dike zimanê cîhanê, zanîna hûnandina zimanê ne.
Hûnandineke serkeftî bi gotinên xweşikkirî (estetîkkirî) dibe û divê her peyiv di cihê wê de werê bi cihkirin. Mirovan ev metod ji serdema pêşî ve bikaranîne.
Ji ber wê tê gotin, formê nivîsê yê pêşî mirovan nivîsandî, formê helbestê ye. Bi vî awayî bûyer bi kêm gotinan tê nivîsandin û ev jî bûye bingehê zimanê wêje. Berhema herî xweş û serkeftî, berhemên nivîskar bi kêm gotinan mabesta xwe anîbin ziman e.
Ji ber vê xesletê, berhemên wêjeyî (bi teybet helbest) dem dem bi xew ve çûbe, dem dem ji nedîtinê re hiştibin, heta gelek ceran bi çavên biçûk lê hatibe meyzandin jî, xwe gihandiye roja me.
Bêyî dirêj kirina mijarê divê bêjim ji serdema pêşî, heta serdema me, hemû civakên mirovan li dervayî zimanê têgihiştina rojane, zimanekî cuda afirandin.
Ev zimane yê berhemên wêjeyî dike malê cîhanê.
Em dizanin tiştên berhemên wêjeyî ji wan pêk tên, hest û raman in. Tiştê yekem yê berhemên wêjeyî nemir dike jî, xweşik bikaranîna ziman di hest û ramanan de ye.
Hestên mirov çiqasî pir dibin bila bibin, ramanên mirov çiqasî tûj û hêja dibin bile bibin, ya herî girîng bi zanîna ziman pêşkêşkirina wan hest û ramanan e.
Bi kîjan zimanî were nivîsandin bila were nivîsandin ji bona çi armancê dibe bila bibe, bi çi rêbazê dibe bila bibe, kîjan hest, raman, xisûsiyetên kîjan formî nîşan bide bila nîşan bide. Tiştê têgihiştina wêje xweş dike û mirovan dilerizîne, ahenga dengan e.
Mînak yek ji we pirsa rewşa min ji min bipirse, ez nikarim vê bersivê bidim.
bêhna meynoşên ji êvarê mayî,
fermandarê artêşa xwe winda kirî me ez.
Lê ji bona rewşa xwe ya xirab ji xwendevanê xwe re bêjim, ez dikarim di helbesta xwe de welê binivîsim.
An em ji dayîka xwe re welê nabêjin.
Negirî dayê nelorîne,
rondikên ziwa nebarîne.
Em van gotina dikarin di berhemên xwe de bikar bînin.
Ev hevok dixwazê li Ewrupa, an li Kurdistanê hatibe nivîsandin, mirovan dizane bi zimanê wêjeyî hatiye nivîsandin. Ji ber bi zimanê guvaştî hatine nivîsandin, mirov pirtir dihejîne. Ev ziman dibe navenda pêşxistina ziman û xeyala mirovan. Ev ziman bi şêwekî li guhên mirov xweş were, bi hevokên lihevkirina gotin û muzikê tê gotin. Ji ber wê ye li hişê xwendevanan tê nivîsandin û bandorê li zimanê wan jî dike.
Wêje; çanda zimanên civatan xweşik û dewlemend dikê ye.
Ziman, bi zimanê wêjevanan xweşiktir dibin, bêje zelal û gotin sipehîtir dibin. Wêjevan bêje û gotinan bi kedeke mezin xweşik dikin di derhemên xwe de bi cih dikin û pişt re pêşkêşî xwendevanan dikin. Bi wî awayî hestên xwe derbasî xwendevanên xwe dikin. Xwendevanên xwe, dikine şirîkên keser û şadiyên xwe.
Wêjevan dengan dikine stran û ramûsan. Carinan jî gotinan, dikine hawar, lorî û dikine rondikên çavan.
Ev deng di hest û ruhê mirov de dibine mîna gul û stiriyên gulan.
Berhemên wêjeyî; ne komkirina qelabalixa gotinên bê ser û ber in. wêjevan gotinan yeko, yeko hildibjêrin û bi wijdan bi awayekî dadwarî wan di berhemê de bi cih dikin.
Hostatiya nivîskaran ew e, her tîpê, her peyivê û her hevokê di cihê wan de zanibin bi cih bikin. Nivîskar bi peyivan, ronahiya pêşveçûnê di hişê xwendevanan de pêdixin. Rengvedana hest û ramanê, hilpekandina mantiqê û di nav ziman de afirandina ziman çêdikin. Ji nivîskarên berhemên wêjeyî, qabiliyeta hevoksazî û fêrbûna hilbijartina peyivan, hunerê peyiva ji dil ji wan tê xwestin. Ji ber ol û felsefa berhemên wêjeyî zanîna ziman e. Bi riya ziman nivîskar xeyal û ramanên xwe derbasî xwendevan dikin.
Pêwendiyên deng û wateyê hêzê didine hev û gazî xwendevanan dikin.
Di berhemên wêjeyî de form, deng, wate û peyama wêjeyî, di guhartina hest û baweriyên xwendevanan de dibe pira veguhartine.
Nivîskarên berhemên wêjeyî, bi hevoksaziya xwe tixûbên di nav rastiya naveroka mijarê û şêweyê ragihandinê de radikin. Ji ber armanc ew e, mebest bi awayekî xurt were ragihandin e. Ev taybetmendiya zimanê berhemên wêjeyî, di giyanê civatê de bandoreke biqasî erdhejê çêdike. Raman, hest û têgihiştina civatê bi pêş ve dibe.
Zimanê nivîskar û têgihiştina xwendevan bi hev re sîstemekê ava dikin. Sîstema ew di nav demê de ji hev fêhm bikin ava dikir û hêla balkêş jî ev e.[1]
This item has been written in (Kurmancî - Kurdîy Serû) language, click on icon to open the item in the original language!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
This item has been viewed 1,458 times
HashTag
Sources
[1] Website | کوردیی ناوەڕاست | http://www.kurdiskainstitutet.org/
Linked items: 14
Group: Articles
Articles language: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 04-07-2022 (2 Year)
Content category: Literary
Country - Province: Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Kurdish - Badini
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 97%
97%
Added by ( ئەڤین تەیفوور ) on 03-10-2022
This article has been reviewed and released by ( ئاراس حسۆ ) on 05-10-2022
This item recently updated by ( ئەڤین تەیفوور ) on: 03-10-2022
URL
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 1,458 times
Attached files - Version
Type Version Editor Name
Photo file 1.0.16 KB 03-10-2022 ئەڤین تەیفوورئـ.ت.
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Archaeological places
Hassoun Caves
Biography
Shilan Fuad Hussain
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (1)
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Articles
A STUDY ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN KIRKUK
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Biography
Abdullah Zeydan
Archaeological places
Cendera Bridge
Library
Syria: Scars Etched on Memory
Articles
The Fictive Archive: Kurdish Filmmaking in Turkey
Biography
Jasmin Moghbeli
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (3)
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Biography
KHAIRY ADAM
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Biography
Antonio Negri
Biography
HIWA SALAM KHLID
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (2)
Biography
Havin Al-Sindy
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Library
“Five Years of Injustice are Enough!” Investigative Study on Violations Against Kurds and Yazidis in Northern Syria
Biography
Nurcan Baysal
Articles
Feminism, gender and power in Kurdish Studies: An interview with Prof. Shahrzad Mojab
Biography
Ayub Nuri

Actual
Library
Revilution
17-12-2020
Hawreh Bakhawan
Revilution
Library
Political Communication the Kurdish Parties Patriotic Union Of Kurdistan as a sample
08-05-2022
Rapar Osman Uzery
Political Communication the Kurdish Parties Patriotic Union Of Kurdistan as a sample
Articles
Kurdish fighters in Ukraine? SDF denounced Fake news from Russland
25-07-2023
Hazhar Kamala
Kurdish fighters in Ukraine? SDF denounced Fake news from Russland
Library
Woman’s role in the Kurdish political movement in Syria
25-04-2024
Hazhar Kamala
Woman’s role in the Kurdish political movement in Syria
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
New Item
Library
“Five Years of Injustice are Enough!” Investigative Study on Violations Against Kurds and Yazidis in Northern Syria
14-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (3)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (2)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (1)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Scars Etched on Memory
12-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN FROM TALES TO LEGENDS
11-06-2024
Hazhar Kamala
Library
“We Will Not Stop”: The Yazidis’ Visions on Transitional Justice
10-06-2024
Hazhar Kamala
Library
YAZIDI SURVIVORS IN GERMANY AND IRAQ’S REPARATION PRO- GRAMME: “I WANT FOR US TO HAVE A SHARE IN IRAQ”
10-06-2024
Hazhar Kamala
Library
WE CANNOT RETURN
10-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Your house is your homeland
10-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 518,448
Images 105,226
Books 19,478
Related files 97,493
Video 1,394
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Archaeological places
Hassoun Caves
Biography
Shilan Fuad Hussain
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (1)
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Articles
A STUDY ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN KIRKUK
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Biography
Abdullah Zeydan
Archaeological places
Cendera Bridge
Library
Syria: Scars Etched on Memory
Articles
The Fictive Archive: Kurdish Filmmaking in Turkey
Biography
Jasmin Moghbeli
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (3)
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Biography
KHAIRY ADAM
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Biography
Antonio Negri
Biography
HIWA SALAM KHLID
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (2)
Biography
Havin Al-Sindy
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Library
“Five Years of Injustice are Enough!” Investigative Study on Violations Against Kurds and Yazidis in Northern Syria
Biography
Nurcan Baysal
Articles
Feminism, gender and power in Kurdish Studies: An interview with Prof. Shahrzad Mojab
Biography
Ayub Nuri
Folders
Biography - Education level - Institute Biography - Education - Media Biography - People type - Writer Biography - People type - Informational Biography - Language - Dialect - Kurdish - Sorani Biography - Place of birth - Sulaimaniyah Biography - Alive? - Yes (until of registration/modification of this record, this character was alive) Biography - Nation - Kurd Biography - Country of birth - South Kurdistan Biography - Gender - Male

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.422 second(s)!