عوسمان عومەر
بۆ ئەوەی نەوەی نوێی دوای ڕاپەرین شارەزای میژوی خەباتی سەختی گەلەکەیان بن، ئەو میژوە پر سەرەوەریەی ئیستا هاتۆتە ئاراوە بە ئاسانی نەبووە چەندین گرفت و تەنگوچەلەمەو ئاستەنگ و نەبونی و قۆناغ بەقۆناغ و هەنگاو بەهەنگاو ئینجا گەیشتۆتە ئەم ڕۆژگارە , دامودەزگاکانی شۆرشیش هەروەها. پیشمەرگایەتی هەر بریتی نەبووە لەچەکدارو چەک لەشان و مفرەزەو کەرت و تیپ و هێرش و بۆسەدانان بۆدوژمن، بەلکو چەند دامودەزگایەک هەبووە بۆ هاوکاری ئەوان و یارمەتیدەرو پشتیوانیان.
بەکارهێنانی گەیاندن و پەیوەندیکردن ئەگەرێتەوە بۆ سەرەتاکانی بەرپابونی شۆرشی نوێی گەلەکەمان. سەرەتا تەتەر ڕۆلێکی کاریگەری هەبووە لەگەیاندنی نامەو ڕاسپاردەکانی شۆرش لەنێوان ڕێکخستنە نهێنیەکانی شارو مەفرەزە سەرەتاییە پەرش و بڵاوەکانی شاخ …. تەتەر دەبوایە :
1 – باوەر پێکراو جێی متمانەی سەرکردەو فەرماندەکان بوایە.
2 – خێرابێ لەرۆیشتن دا.
3 – وریایی و زیرەکی و چاوکراوە بوایە.
4 – شارەزایی ناوچەکەو ڕیگاوبان و توولە ڕیگاکان و شوینی پەرینەوە لەجادە سەرەکیەکان بێ.
5 – کاردانەوەی خێرای بەرامبەر هەرشتێکی نەخوازراو بۆخۆدەربازکردن لەبۆسەو چاوی هیزەکانی دوژمن هەبێ.
دوو نمونەیان لەسەر بەسەرهاتی تەتەرەکانی شۆڕشی نوێ :
1 – بەسەرهاتی تەتەرێک بە ناویی (هۆشەنگ). ڕۆژێک بەرێز کاک #نەوشیروان#ی نامەیەکی دەداتێ و بۆ ڕۆژی دواتر کە جەنابیان دیوەتی، پێی وتوە : ئەوە تا ئێستا بەرێ نەکەوتوی، خەریک بووە لێی تورە بێ. ئەویش یەکسەر وەلامەکەی داوەتە دەست، لەگەل ئەوەی ماوەی گەیاندن بۆ شوێنەکە 8 تا 9 سەعات بووە ,
2 – نمونەیەکی تر ڕەحمەتی دلشادی حەسەن ئاغا بووە کاتێ سەرکردەی خوالیخۆشبوو کاک عومەر دەبابە نامەیەکی ئەداتێ بۆ گەیاندنی، بۆ ڕۆژەکەی تر پیش کاتی چاوەروانکراو نامەکەی گەیشتۆتەوە دەست.
هەردوو حالەت سەرسورمانی هەردوو سەرکردە لەخیرایی ڕۆیشتن و گەرانەوە بووە، هەروەها باس لەتواناکانی حاجی چاوشین و شەهید خەباتە بچکۆل و شەهید غەریب هەلەدنی و لێبوردەیی و ئازایەتی شەهید حامید یاخسەمەری دەکریت. هەروەها باس لەتواناکانی کاک کۆچەر(رسول عەبدولا) تەتەرو پیشمەرگە و ماوەیەک عەدەد بیتەل دەکرێت بەپێی زانیارەکان و پرسیارکردنم و بەدوادا چونم تەنها ناوی ئەوانەم دەستکەوتوە دیارە ناوی تریش هەن , دیارە زۆربەی ناوچەکان و هێزەکان و هەندێ لەفەرماندەکان و سەرکردەکان تەتەریی تایبەتیان هەبووە بەلام بەندە – ناوەکانم دەست نەکەوتوە.
هەرچەندە بەندە لەپێشمەرگە سەرەتاییەکان نیم بەلام وەک لەپێشەوە ئاماژەم پێداوە بەهۆی بەدوادا چون و پرسیارکردنم لە زۆرێک لەسەرکردەو فەرماندەکان گەیاندن بەبێتەل سەرەتاکانی شۆرش زۆر دەگمەن بووە یا هەر نەبوە یا گەر ئامیری بیتەل هەبوبێ نەزانراوە بەکاربهێنرێ یا گەر هەبوبێ کەم بون یا خراپ بون یا ئەوکات و سەردەمە نەپەرژاونەتە سەرئەوەی کە ئامیری بێتەل بەکار بهێنرێ بەهۆی ئەم چەندخالەوە :
1 – پاراستنی نهێنی دەست پیکردنەوەی شۆرش چونکە ڕژێمی بەعس بەهۆی ئیمکانیاتی تەکنۆلۆژی سەردەمی بەهەر شیوەیەک بێ پەناگەو حەشارگەی پیشمەرگە بدۆزیتەوە و هیرشی بۆبکات بۆ لەناو بردنیان.
2 – کەمی و خراپی باری دارایی نەبونی ئیمکانیات بۆ پەیداکردنی دەزگاکانی بیتەل.
3 – پاراستنی شوینەکانی کۆبونەوەی پێشمەرگە و فەرماندەو سەرکردەکان چونکە کە بیتەلت بەکار هێنا پیویستە بزانرێ کە کەسێک یا دەزگایەک هەیە گوێت لێ دەگرێ و زانیاریەکانت شی دەکاتەوەو دژی خۆت بەکاری دەهێنێ و ڕژیمی بەعسیش چەندین یەکەی سەربازی ڕاهینراوی تایبەتی دروست کردبوو بۆ ئەومەبەستەو بە ئامێری پێشکەوتوی گوێ گرتن لەسەرتاسەری عیراق و کوردستان بەناوی (وحدة المعدات الفنیة) هەریەکەکیان تایبەت بەهیزو لایەنیک بوو کە گوێیان لێبگرن و جموجولەکانیان ڕەسد بکەن ئەمانەم بەدرێژی لە بیرەوەریەکانم دا باسم کردووە.
4 – سەرەتاکانی شۆرش لە قۆناغی شەری بزۆزی پارتیزانی بووە بنکەو بارەگای جێگیر و ناوچەی ئازاد کراو نەبووەو قۆناغی خۆ پاراستن و گەشەکردن بووە تا بەرپا بوونی شەری عیراق ئیران و فراوان بونی ناوچە نەکراوەکان. ئەوکات بیری بەکارهێنانی پەیوەندی بێتەل کراوەتەوە چونکە زەرورەت وای خواستوەو هیزەکان گەشەیان بەسەردا هاتووەو ناوچە ئازادکراوەکان فراوان بون , بۆ سەرپەرشتی و گەیاندنی تەوجیهات و ڕاسپاردەی سەرکردایەتی.
5 – گرنگی نەدانی هیزەکانمان بە کۆکردنەوەو پاراستنی ئامیرە بێتەلە گیراوەکان لە دوژمن و شکاندنی دوای ئەنجامدانی چالاکیەکانیان، بەلام دوای هۆشیارکردنەوەی هێزی پێشمەرگە دواتر وەک دەستکەوتێکی گرنگ بۆ شۆرش بۆ ئەو هێزەی بێتەلی دەگرت دەژمێردراو هێزەکان کەوتنە کۆکردنەوەو کێبرکێی یەکتر بۆ گرتنی دەزگا جۆراوجورە بیتەلەکان لە بۆسەکانیان و هیرشەکانیان بۆ سەر سوپای داگیرکەر و مۆلگە و سەربازگەکانیان دواتر هەر ئەمەش بوو بەهۆی بەرفراوانی بەکارهێنانی بیتەل لەشۆرشی نویخوازی گەلەکەمان بەرابەرایەتی ی ن ک، دواتر دەرکەوت بێتەل لەگەل ئەوەی هەندێکجار زیان ئەگەیەنێ بەلام سودەکانی زیاترە بۆهێزە شۆرشگیرەکان و لەشۆرشی گەلانی دونیاشدا بیتەل بەکار هێنراوە.
هەر بەپێی زانیاریەکانم سالی 1980 بۆیەکەمجار، کە جەنابی مام لەسەفەرێکی ئەوروپا گەراوەتەوە چەند بیتەلێکی وکیتۆکی لەگەل خۆی هێناوە لەلایەن هێزەکانەوە بەکار هێنراوە هەرچەندە باس لەوە دەکرێ کە سودی لێوەنەگیراوە دیارە بەهۆی نەشارەزایی بووە لە بەکار هێنانی.
جۆریکی تر لەگەیاندن لە ناو شۆرشدا بەکارهێنراوە ئەویش بەدالەی سەربازی بووە بەوایەر ڕاکێشراو لە نیوان بارەگاکاندا , سالی 1982 کە بووم بەپیشمەرگە دوو بەدالە هەبوو بارەگاکانی بەیەکتر دەبەستەوە بەهۆی تەلەفونی سەربازی (باتل فیلد واتە تەلەفۆنی مەیدانی سەبازی) یەکێک لە بەدالەکان لە بارەگای سکرتاریەتی جەنابی مام بوو گەر هەلە نەبم ئەوکات و سەردەمە شەهید مامۆستا محەمەد و حاکم پێشرەو و کاک عەلی حەمەسالح و حاکم فەرهاد و دواتر مامۆستاعادل و کاک نەهرۆ و کاک مەحمود خۆشناو و حاکم شوان و خارە ئازاد لەوێ بوون ئەو بەدالەیە – ناوی بارەگاکانی مەکتەبی سیاسی , ناوەندی کۆمەلە , بارەگای کاک نەوشیروان , چاپخانەی شەهید جەعفەرو نوسەران و دارایی و چەند بارەگایەکی تری لەسەر نوسرابوو بە هاندل و فیشە کاری دەکرد و زەنگت لێ دەدا بۆ ئەو شوینەی مەبەست بوو …. بەدالەیەکی تریش هەبوو لە بارەگای مەکتەب عەسکەری دانرابوو بارەگای لق و ناوەندی بزوتنەوەو ئیدارەو میوانخانەو بەندیخانەی شۆرش ئەوکات کاک عەلی شامار لێپرسراوی بوو لەگەل چەند بارەگایەکی تر …. کاری ئەوبەدالانە ئاگادارکردنەوەی لێپرسراوان بوو لە کوبونەوەکان , وەرگرتنی نهێنی شەو و چەند کارێکی دیکە , زۆرجار بەهۆی بەفر بارینی زۆرەوە هیلی تەلەفونەکان ئەپچران بۆیە پیشمەرگەی بارەگاکان ئەبوایە بەدوای هێلەکان دا بچن بیدۆزنەوەو لەژێر بەفردا دەربهێنرێ و لەکوێ پچراوە جۆینی بکەنەوە.
جۆریکی تر لەگەیاندن هەبوو پێش زۆربون و فراوان بون دامەزراندنی بەشی بیتەل بەهۆی بێتەلێکیPRC وە بوو کە ڕۆژانە ئەچوە سەر شاخی مامەندە لەلایەن پیشمەرگەیەکەوە بەناوی (سیروان ژێرسێ) بەکار دەهێنرا گەر لەژیاندایە هیوای تەمەن درێژی و لەش ساخی بۆ دەخوازم گەر لەژیانیش نەماوە سلاو لە ڕۆح و گیانی پاکی، ئەمەش بۆ ئەوەبوو کە هێزەکانی خوارەوە بەهۆی هۆکی تۆکیەوە لەسەرلوتکەی شاخەبەرزەکانی کۆسرەت و ئاوەگرد و ئاسۆس و ناوچەکانی دەشتی هەولیر و گەرمیان و شارەزور پەیوەندییان پێوە دەکرد و چالاکی و زانیاری و هەوالەکانیان پێ ئەدا و دواتر ئەنیردرا بۆ ڕاگەیاندن لە (شرارە و ڕێبازی نوێ) و ئیزگە بۆ بلاوکردنەوەی چالاکی و هەوالەکانی هێزی پێشمەرگە , کاتێ کۆمیتەی سەرکردایەتی هەولێر دامەزراو لە وەرتێ جێگیر بوون ئەوانیش PRC یەکیان درایە بۆ پەیوەندیکردن بەسەرکردایەتیەوە کە ڕەحمەتی دکتور کەمال خۆشناو و خالە سەید مەجید سەرپەرشتی ئەوکومیتەیەیان لەگەل چەند لێپرسراوێکی سەربازی و ئیداری و ئیعلامی دەکرد گەر بەهەلەدا نەچوبم کاک شۆرشی سەید مەجید بەکاری دەهێنا , دواتریش تیپی جوتیاران لەشاخی بلفەت و بەری مەرگە کە شەهید عبدالرحیم سەرپەرشتی دەکرد ئەوانیش بە PRC پەیوەندیان بە سەرکردایەتی و هەندێ لە هێزەکانی خوارەوە هەبوو , وەک لەیادمە لە ڕاپەرینەکەی سالی 1982 ی شارو شارە دێیەکان و ئۆردوگاکان لە وەرتێ وە دەنگی جەماوەری ڕاپەریو لەسەر کاسیت تۆمار دەکرا لە سەرکردایەتی وەردەگیراو ڕاستەوخۆ ئەدرا بە دەنگی شۆرشی عیراقی ئەوکات و دەنگی گەلی کوردستانی ئێستا پەخش دەکرا بیگومان هەولی فراوان کردنی تۆری بێتەل ئەگەرێتەوە بۆ پشتگیری و پشتیوانی جەنابی #مامجەلال# و جەنابی کاک نەوشیروان و ماندو بون و هیلاکی کاک بەختیار مستەفاو کاک حەمە سەعید و ئەندازیارانی ئەوکاتی ئیزگە (کاک ڕیبوار، گەر هەلەنەبم ناوی عبدالخالق بوو , کاک پشتیوان کە ناوی فەرەج شێخ عبدالرحمن , کاک ڕەنج کەناوی عبدالمجید بوو) و پێشمەرگەکان بۆیە ئەوەش ئەلێم بەپشتیوانی هەردوو هەڤالی تێکۆشەر، چونکە سالی 1979 کاتێ هێزێک بەسەرپەرشتی (حەمەد ئەمین ناسراو بەمینە) باوکی ڕەحمەتی مستەفای موحاسیبی سکرتاریەت لە (کومتان) پشت سەنگەسەر دۆلی ڕوباری شەهیدان توشی شەرێک ئەبن پاش کۆتایی هاتنی شەرەکە چەند بیتەلێکی ڕاکاڵ وەسەت و ڕاکالیBCC و وکی تۆکی دەگرن (وەک بۆ بەندەیان وەسف کرد بۆیە ناوەکانم نوسی) لەگەل خۆیان دەیبەن بۆ سەرکردایەتی و لەلایەن هەردوو بەرێزەوە پێشوازیان لێ دەکرێ و 50 دیناری ئەوکاتیش بەخەلات وەردەگرن فیشەکی شەرەکەشیان پێ دەدرێتەوە , هەروەک لەپێشەوەش ئاماژەم پێداوە ڕەنگبێ بەشێوەی گشتی بێتەل بەکارهێنرابێ چونکە گەر بەفراوانی بەکارهێنرابوایە لەکارەساتی هەکاری نەدەهێڵدرا زیاتر بچنە قوولایی دوژمنەوە و توشی ئەوشکستە و ئەو شەهیدە زۆرە نەدەبوون.
شۆرشی گەلانی ئێرانی سالی 1979 دەروازەیەکی باش بۆ ی ن ک کرایەوە بۆ چونە شارەکانی ڕۆژهەلاتی کوردستان و بەشداریکردن لەئازادکردنی شارەکان لەلایەک و دابینکردنی کەل و پەلی پیویستی پێشمەرگانە لەلایەکی تر لەناو ئەوانەشدا هەولی پەیدا کردن و کرینی بیتەلی PRC یەکێک بوو لە پیداویستیەکان. ناشبێ ئەوەشمان لەیاد بچێ هاوکاری هیزە تێکۆشەرەکانی ڕۆژهەلات بەتایبەت (کۆمەلە) یەکێ لەو هێزانە بوو دواتر بەهۆی ئەوانەوە 6 بیتەلی(kenwood TS130) مان بۆ بکرن لەدەرەوەی ولات و بیگەیەننە دەست سەرکردایەتی لەسالی 1982 هەرچەندە ئەم بێتەلانە جۆری بازرگانی بوون چونکە شەپۆلەکانی دیاریکراو بون نەک وەک سەربازیەکان هەموو شەپۆلیکی تێدا بێ لەگەل ئەوەش کاری پیشمەرگانەی پێ مەیسەردەکرا لەئەنجامدا ئەتوانم بلێم لەسالی 1980 و 1981 بەرەبەرە تۆری بیتەل دەستی پێکرد لەناو ی ن ک دوای کاری چاککردنی هەندێ بێتەل لەلایەن ئەندازیاران و ئەو دووهەڤالەی ئاماژەم پێداون لەلایەن پیشمەرگەوە گیرابون و هێنرابوون بۆ سەرکردایەتی و لە کۆتایی سالی 1981و سەرەتاکانی سالی 1982 سەرەتایەکی تۆری بێتەلی HF) های فریکوەنسی) لەناوشۆرش دا دامەزراو بەرەبەرە فراوان بوو تا ئەنفالەکان زیاتر لە 50 بنکەی بێتەلی جۆراوجۆر هەبوو لە سەرکردایەتی و مەلبەندو تیپەکان و بنکەو بارەگاکاندا هەبون جگە لە بیتەلی یەدەگ کەبەخوینی گەشی شەهید و بریندارەکانمان جگە لە هەندێکی کەمی نەبێ لەکاتی کفتوگۆکان لەگەل بەعس وەرگیرا بوو , هەر لیرەشەوە دەگەینە ئەوەی کە سێ جۆر تۆری بیتەل لەناو ی ن ک هەبووە :
1 – سەرەتا تۆری بیتەلی VHF واتە (ڤیری های فریکوەنسی شەپۆلەکانی ڕاستەو دەروات و هیچ هۆکاریکی کەش و هەوا بۆی نابێتە ئاستەنگ) و لەئیستا سیستەمی (UHF ئەلترا های فریکونسی) و هەندێکی کۆمپیوتەری بۆ گەیاندن و پەیوەندیکردن بەکار دەهێنرێ.
2 – تۆری زەمینی واتە بەدالات
3 – تۆری HF , VHF (های فریکوەنسی کە شەپۆلەکانی بەرزو نزم واتە (USB , LSB) هەیەو هیچ بەربەستێ شەپۆلەکانی ناگرێ بەلام هەندێجار کەش و هەوا کاریگەری بەسەرەوە دەبوو) بەفراوانی لەسەرەتای 1981 وە تا ئەنفال و ڕاپەرین و ئیستاشەوە. لەبیرەوەریەکانم بە دوورو درێژی نوسیومە و ناوی بنکەکان و تەنانەت عدد بیتەلەکانیش کە کاریان لەوبەشدا کردووە تۆمارم کردووە.
لەکۆتایی دا ئەلێم سوپاسی هەر هەڤاڵ و هەرکەسێ دەکەم گەر زانیاریەکان کەم کورتی تیدایە بۆم ڕاست بکەنەوە بەوپەری سنگ فراوانیەوە وەریدەگرم و گەر زانیاری زیاتریان لایە پەیوەندیم پێوە بکەن تا ڕاستیان بکەمەوە چونکە ئەوە مێژووی هەمومانە.[1]