Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 520,227
Images 105,253
Books 19,559
Related files 98,152
Video 1,414
Library
The Future of Kirkuk: A Roa...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
Library
Social Ecology
Kurd Wanî/ Tarih Huzurunda Bir Tashih
Kurdipedia guarantees the right to public information for every Kurdish individual!
Group: Articles | Articles language: Türkçe
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Memduh Selim

Memduh Selim
Dîyarîyî Kurdistan mecmuası müdüriyetine:
Müdür beyefendi!
Ancak geçenlerde görebildiğim “Diyarîyî Kurdistan*”ın üçüncü nûshasında “The Near East”dan Arapça bölümüne tercüme edilmiş bir paragraf okudum. İngiliz dergisi bu paragrafta bundan 13 sene önce “Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî” nin yayınladığı Rojî Kurd dergisini, geçmiş Osmanlı Hükümeti’nin eseri ve kürdleri Türkleştirmeğe mecbur bir araç olarak gösteriyor. Hemen şimdiden muhterem gazetenize teşekkür ederim ki “The Near East”un kürdlere bağlı düşüncelerini kayıtsız ve şartsız kabul etmeyerek onları tashih imkanını okurlarına hazırlamaktadır.
“The Near East”un yazarlarına değil, daha ziyade bu derginin kürd haberlerini aldığı kaynakların suikastı ve kütü algılara ait olan bu hatayı düzeltmek, kürd tarihini ve bilhassa kürd tarih uyanmasını bulutlardan azat etmek noktasından pek mühim olduğu içindir ki şu satırları “Diyarîyî Kurdistan”ın yurtseverliğine emanet ediyorum.
Bundan başka Rojî Kurd’ün ve bunun aşağıda işaret edeceğim yönüyle Osmanlı Hükümeti’nce yayımı durdurulduktan sonra yerine geçen Hetavî Kurd’ün yazıişlerine pek yakından iştirak etmiş ve bu iki dergiye hayat vererek kendisine hal lisanıyla tutan “Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî”nin de tesisinde bulunan kürd bireyi sıfatıyla “The Near East”un zihinlere hasıl edebilecek hükmü gidermeyi kendime bir görev telakki ederim.
Rojî Kurd ve Hetavî Kurd’ün mesleklerini bütün gerçeğiyle görebilmek için “Hêvî”yi tanımak pek zaruridir.
Bunu izah etmeliyim:
“Hêvî”, “Mûntedil- Edebî”yi ve “Arnavut Baştebim Kulubünü” doğuran sebeplerin yavrusudur.
10-23 Temmuz İnkılabı’nın ruhu etkenlerinden ihlassızlık, Turancılık çekincesini gösterince, Turani olmayan unsurlardaki tesiri pek tabii bir tepki oluştu. Bu tepki kendi varlığını korumağa dayanıyordu. Bu cihetten “Hêvî”, “Elmûnted’il-Edebi” ile aynı zamanda olduğu gibi aynı dile sahip idi.
“Elmûnted”nin Turancılık arzularına alet olduğundan bahsedildiğini işitmedim. “Hêvî”nin mahiyetinin amacını programından buraya nakledeceğim, bu amacın ikinci ve üçüncü madelerinde pek şeffaflıkla görüneceğine eminim.
İkinci madde de; cemiyetin sebep ve teşekkül amacı şöyle belirtilmiştir:
#Kürd# talebesini yekdiğerine tanıtarak aralarında kardeşliği pekiştirmek ve birliği sağlamaktır.
#Kürd dili# ve edebiyatını islah etmek, kitaplaştırmak ve kemale ermesine çalışmak (1921 senesi kongresinde bu fıkraya “kürd tarih ve coğrafyasının yazılması” kaydı da ilave edilmiştir).
Dersaasette(İstanbul’a) gelecek kürd talebesinin okullara girişinde yardımcı olmak.
Maddi durumu müsait olmayanlara münasip okullarda tahsil görmelerine yardım etmek. 1921 kongresinde “Avrupa’ya eğitimini tamamlamak için öğrenci göndermek” kaydı da ilave edilmiştir.
Hulasa(özetle) Kurdistan ilmi, toplumsal ve eğitimi yolunda çaba sarfetmek.
Üçüncü Madde; Cemiyet, ikinci maddedeki amacına ulaşmak aşağıda belirtildiği şekilde araçlara yönelecektir:
Vilayetlerde bu amaca hizmet edecek şubeler açmak, 1921 kongresinde “vilayetler” yerine “her kürd talebesi bulunan yerde” denilmiştir.
#Kürdçe# ve Türkçe geçici bir dergi yayımlamak.
Faydalı bilgileri içeren, değişik seviyedeki düşüncelere ve bilhassa ana ve ilkokullar için özel kitaplar yayımlamak.
Dersler ve konferanslar, müsamereler tertip eylemek.
Değişik yerlerde yeni tarz üzere okullar açmak.
Hêvî nizamnamesinin bu maddeleri, el ile tutulabilecek bir izah ile görünen tehlikeler karşısında alınmış şuurlu tedbirlerin kesin ifadeleridir.
Kürd gençliği tehlikeye mukavemet etmekteki azimliliği bu maddelerde kendinden daha ziyade belagatla ifade edemezdi.
Hêvî’nin”, milletin kurtuluşu programına samimi sadakatı zaman zaman onu yokluğa götürecek ne kadar zorlu-sabırlı hamlelere maruz bırakıyordu.
“Türk Ocağı” çeşitli ve muhtelif araçlarla genç düşünürlerin hararetini Türk Ocağı’na çevirmek için ne ölçüde ve ne kadar renkli, zengin hedefler göstermiş, nice vaatler ve sözlerde bulunmuş ve “Hêvî”nin çelik azmini kendisinde eritmeğe çalışmıştır. Sonra Turancılığın bu yolda hiçbir yarar üretmeden heba olan çalışmasını Osmanlı İmparatorluğu’nun engel teşkil eden araçları takip etmiştir.
“Hêvî”deki bütün gençler cemiyettin mesleğine ait uydurma bir sebeple mahkemeye sürüklenirken Birinci Dünya Savaşı seli İmparatorluğun serhatlarından içeriye unutmaya başlamayıp da Hêvî’ciler de hudutlara dökülmeseydi, akibetin ne olacağı kestirilmezdi.
Hêvî sebat ettiği müddetçe tepesinde Demokles Kılıcı eksik olmamıştır. Turancılık, Hêvî’nin varlığında mevcut olmayan bir tehlike görüyordu.
Dünyada hak ilkesine bağlı kaldıkça bir ferdin diğerine, bir cemaatin başkasına zorluk çıkarmasına imkan olamaz. Korkunun kaynağı, haksızlığı nefsimizde duymamızdır.
Hêvî’yi ve onun her gün yükselen ve kökleşen eserini ve tesirini yok etmek, Turancılığın belli, başlı meşgalelerden biri olmuştur.
Hêvî’nin kürd tarih kalkınmasındaki konumu ancak tarafsız bakışlarla yanlış veya pek eksik sezilebilir. Son 15 senelik fikri ve toplumsal hareketimizin yayını, tasavvur ettiğim tarihçesinde Hêvî’nin camiamızdaki rolünü geniş perspektifle göstereceğim. Şimdilik şunu söyleyeyim ki 15 seneden beri hiçbir kürd vakası olmamıştır ki onda Hêvî’nin ilkesinden derinden derine bir iz bulunmasın.
Kürd Teâlî Cemiyeti, Kürd Tamîm Marif ve Neşriyat Cemiyeti, Kürd Millet Fırkası ve Kürd Teşkilatı İctimaiye Cemiyeti Hêvî’cilerin imanlarından birer abidedir.
Kurdistan mecmuası ve Jîn gazetesi de, Rojî Kurd ve Hetavî Kurd’den sonra Hêvî’nin saçtığı tohumlar ve yakın geçmişteki mahsullasıdır(ürünleridir). Hêvî’nin hükümet taraftarı olduğu idiasında bulunmak doğru değildir ve her kamil insanın kendisi için olduğu kadar başkaları için de korkmadan ve titremeden tanıyabileceği kutsal hak yolundan gayrı bir yola sapmış olduğunu iddia etmeye imkan yoktur.
Burada yapmak istediğimiz şey, gök kadar pak olması lazım gelen tarihin üzerine birkaç hakikat pırıltısını uzatmaktır. Burada hep Hêvî için söyledim, bu zaruridir. Çünkü Hêvî, Rojî Kurd, Hetavî Kurd bunlar birdir. Tekrar ediyorum ki bunlara hayat veren Hêvî’dir. Hêvî tanınmayınca Rojî Kurd bilinmez. Bunu anlamak için ötekini öğrenmek lazımdır.
Rojî Kurd’ün mesleği, gayesi, hedefi ve yolu Hêvî’nin kendinden ayrı ve ona zıt olamaz. Rojî Kurd’ün yazıları meydandadır, kürdleri bütün milletlerin zaferi için mücadele ettikleri yüce ilkelerden gayrısına tabi kılmaya matuf bir harfi bile ihtiva etmez, insaf ile düşünmeli ki Rojî Kurd herkesin tanıdığı hakperest secaatini geçmiş hükümetin en şiddetli idareyi memlekete hakim kıldığı zamanlarda göstermekte bir dakika tereddüt etmemiştir. Tereddüt etseydi ebediyen yasaklanmaz ve müdürünü aylarca hapislerde ve Divan-ı Harp’lerde perişan etmezdi.
“The Near East” bunu biliyor mu? Bu kadar izahattan sonra Kürd Hareketi düşüncesinin başlıca bir etkeni olarak Rojî Kurd’ün ifa ettiği hizmet, nazarlarda apaçık olması gerekir.
Bizim bu satırlarla aydınlanmasını hedef ettiğimiz nokta da, kürd gençliğinin, milletin ictimai ve fikri gelişimi yolundaki çabasıdır. Politikacılık onun çalışma ufkunda hiçbir vakit görünmemiştir. Bizim cevabımızda bu belirtilen şüpheye ait bir nokta bulunmazsa mazur görülsün.
Hêvî’ciler; milletlerin üretim ve gelişimini ilmin ve sosyolojinin kudret dairesinin dışında ve ondan başka vadide bulabilmek fikrini bir an zihinlerde geçirmemiştir. İmanlarındaki bütün güç de, bu yaratıcı kudrete dayanmaktadır. Hêvî, milletin refah ve mutlu kurtuluşu için ilmi ve tarihi gerçeklere hizmetkar olmakla, bu gerçekleri ve vücuda getirdiği her eserini hiçbir zaman bir güce hizmet etmemiş bulunmakla vicdani istirahatını yaşamaktadır. “The Near East”in hatasını düzeltmeye çalışırken yeni kürd nesline her devirde örnek olacak bir nümune gösterdiğime kanaat getiriyorum. Bu nesil, milli ve insani hizmetlerini ancak böyle örneklere göre mükemmelen ifa edebilir.
Bu itibarla da fazilet(erdem); kendimizi milli toplumumuza ve toplumumuzu beşeriyat toplumuna faydalı kılmaktadır. Bunu unutmayalım.
Kurd Wanî (Memduh Selîm Begî)

Wergewra ji osmanî: #Cemîl AMEDÎ#
* Dîyarîyî Kurdistan (Hediyetu Kurdistan), Pencşeme/18 Hezîran 1925, sayı:7, sayfa: 40, 41, 42, 43. Dergini kapağında yer alan diğer bilgilerde şöyle denmektedir: “Haftada bir Kürdçe, Arapça ve Türkçe” olarak yayınlanmakta; “İmtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü: Sahibkiran Zade, İdari müdür: Reşîd Şewqî” dir.[1]
This item has been written in (Türkçe) language, click on icon to open the item in the original language!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
This item has been viewed 650 times
HashTag
Sources
[1] Website | کوردیی ناوەڕاست | kovarabir.com
Linked items: 2
Group: Articles
Articles language: Türkçe
Publication date: 17-08-2022 (2 Year)
Content category: History
Country - Province: Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Turkish
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 97%
97%
Added by ( Sara Kamela ) on 05-11-2022
This article has been reviewed and released by ( Rapar Osman Uzery ) on 05-11-2022
This item recently updated by ( Rapar Osman Uzery ) on: 05-11-2022
URL
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 650 times
Attached files - Version
Type Version Editor Name
Photo file 1.0.199 KB 05-11-2022 Sara KamelaS.K.
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
HIWA SALAM KHLID
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Biography
Shilan Fuad Hussain
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Biography
Ayub Nuri
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
KHAIRY ADAM
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Jasmin Moghbeli
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Biography
Havin Al-Sindy
Biography
Antonio Negri
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Archaeological places
Cendera Bridge
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
Biography
Abdullah Zeydan
Biography
Nurcan Baysal
Archaeological places
Hassoun Caves
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946

Actual
Library
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
01-09-2015
Hawreh Bakhawan
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Awni Yousef
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Social Ecology
New Item
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 520,227
Images 105,253
Books 19,559
Related files 98,152
Video 1,414
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
HIWA SALAM KHLID
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Biography
Shilan Fuad Hussain
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Biography
Ayub Nuri
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
KHAIRY ADAM
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Jasmin Moghbeli
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Biography
Havin Al-Sindy
Biography
Antonio Negri
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Archaeological places
Cendera Bridge
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
Biography
Abdullah Zeydan
Biography
Nurcan Baysal
Archaeological places
Hassoun Caves
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Folders
Biography - People type - Political prisoner Biography - People type - Torture victim Biography - Nation - Kurd Biography - Country of birth - East Kurdistan Library - PDF - Yes Library - Party - ISIS Library - Publication Type - Born-digital Library - Content category - Terrorism Library - Content category - Kurdish Issue Library - Content category - Military

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.5 second(s)!