Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Collapse of Iraq and Syria: The End of the Colonial Construct in the Greater Levant
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The British Administration of Iraq and Its Influence on the 1920 Revolution
24-06-2024
Rapar Osman Uzery
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
23-06-2024
Rapar Osman Uzery
Statistics
Articles 520,262
Images 105,240
Books 19,552
Related files 98,122
Video 1,414
Library
The Future of Kirkuk: A Roa...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
Library
Social Ecology
کەڕامەت و ئازادی
Kurdipedia has made information so easy! More than half a million records in your pocket due to your cell phones!
Group: Articles | Articles language: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

کەڕامەت و ئازادی

کەڕامەت و ئازادی
کەڕامەت و ئازادی
نووسین: فاتمە سادقی
وەرگێڕان: چنوور فەتحی

شەپۆلێکی نوێ لە ناڕەزایەتییەکان لە ئێران، لە دوای کوشتنی تاڵ، بەڵام بەشکۆی ژینا ئەمینی، بۆتە ڕووداوێکی مێژوویی. لەم ڕووداوەدا وێنەکان پێش وشە و قسە و کەوتوون؛ جووڵەکان دروشمەکانیان بەجێهێشتووە و بوێری و ئازایەتی بە سەر ترسدا و سەمای ژیان و ئازادی بە سەر کۆیلەیی و ئەسیریدا سەرکەوتوون. ئەم بزووتنەوە چییە و چی دەوێ؟ بۆچی مەرگی (مەهسا / ژینا ئەمینی) لە کاتی دەستبەسەردا گرتنی، بوو بە هێما و سیمبۆلێکی وەها بەهێز؟ دەبێ چ ناوێک لەم ڕاپەڕینە مەزنە بنێین؟ هەرچەند ناونان لەم ڕاپەڕین و ئاخێزە زەحمەتە و خێرایی ڕووداوەکان تێیدا زۆرزۆرە، بەڵام بزووتنەوەیەکی ڕیشەدار و قووڵە.

$سووکایەتی و سەرکوتی سیستەماتیک$
“ژینا ئەمینی” سیمبۆلی دۆخێکی پر لە سووکایەتی ‌پێکردنی تەواوە، ئەو بێ ئەوەی کە بیهەوێ پێنج بەشی گرنگ و تێکچڕژاوی پاژەکانی سیستەمی سەرکوتی سیستەماتیکی لە ئێراندا نمایش کرد:- یەکەم، ئەوەی کە ئەو ژن بوو. دووەم، ئەوەی کە لەلایەن “گەشتی ئیڕشاد”ەوە بەهۆی حیجابەوە دەستگیر کرا. سێیەم، ئەوەی کە کاتیک لەلایەن پۆلیسەوە برابوو بۆ ئەو گرتووخانەیە، بەهۆی ئەشکەنجە و لێدانی هۆڤانەوە گیانی لە دەستدا. چوارەم، ئەوەی کە ئەو هاووڵاتیی یەک لە بێبەریترین و سەرکوتکراوترین ناوچەکانی ئێران، واتا کوردستان بوو. و لە کۆتاییدا ئەوەی کە لە دوای مردنیشی دامودەزگای سەرکوت دەستیان کرد بە سازدانی سیناریۆ و درۆکردن بۆ پاساوهێنانەوە بۆ خۆیان.
“مەهسا” ژن بوو و ئێمە کە لەژێر سێبەری نیزامی پیرۆزدا ژیاوین، باش دەزانین کە ژن بوون لەم سیستەمەدا خۆی لە خۆیدا سووکایەتییە و هیچی لە جوو بوون لە ئەڵمانیای نازی کەم نییە. بەڵام مەهسا تەنیا ئەوە نەبوو کە ژن بێت، ئەو بەهۆی حیجابەوە دەستگیر کرا؛ یەکێک لە گەورەترین کەرستەکانی سووکایەتی پێکردن و سەرکوتی ژنان. هەر لە سەرەتای شۆڕشی گەلانی ئێرانەوە “یان ڕووسەری یان توسەری” باسی لەوە دەکرد کە ئامانج لەم حیجابە کەرامەتی ژن نییە. چۆن دەبێ کەرامەتی کەسێک بە سەپاندن و ناچارکردنی بە شتێک کە حەزی لێی نییە، بپارێزین؟ “یان ڕووسەری یان توسەری” تەنیا یەک مانای بوو: “هەم ڕووسەری هەم توسەری”. مەرگی “مەهسا” توندوتیژیی بێ سنوور و ڕادەی سیستەماتیکی پۆلیس و “نیروی انتڤامی” نیشان داین. جگە لەمانەش ئەو نوێنەری مرۆڤە پەڕاوێزخراوەکانی ئەم کۆمەڵگاش بوو؛ ئەو خەڵکی کوردستان بوو؛ ئەو شوێنەی کە بیرهێنەرەوەی کۆڵبەر و کوشتنیانە بە تاوانی هەوڵدان بۆ بەدەستهێنانی پاروویەک نان. هەر ئێرانییەک کە لانی کەم یەک لەم پێگانەی ئەزموون کردبێت، لەگەڵ مەهسا هاودڵە؛ ئەو ژنانەی تەنیا بەهۆی ڕەگەزیانەوە ئازار دەدرێن و سووکایەتییان پێ دەکرێت، ئەو کچانەی بە دەیان جار تامی تاڵی سووکایەتی پێکردنی گەشتی ئیڕشاد (پۆلیسی حیجاب) یان چەشتووە، ژمارەی هەرە زۆری ئەو ئێرانییانەی سەروکاریان لەگەڵ پۆلیس و دەستگیرکردن و زینداندا هەبووە و باش دەزانن لەوێ بۆ شکاندنی کەسایەتیی مرۆڤ و سووکایەتی پێکردنی چی دەکەن. سیستەمێک کە بۆ پاساوی خۆیان هەموو کارێک دەکات و لە ئەنجامدا ژمارەی هەرە زۆری ئەو ئێرانییانەی بەهۆی ئەم بارودۆخەوە بەرەو پەڕاوێزەکان پاڵ دەنرێن و کەمتر حیسابیان بۆ دەکرێت. سووکایەتی پێکردنی گشتی، هەستێکی هاودڵی و هاوسۆزی و یەکگرتوویی لەنێو ئێرانییەکاندا بەدیهێنا کە لە ڕاپەڕێنی ئەم ڕۆژانەدا بە چاو بینیمان.

$بە ئاسایکردنی شەڕ$
چاوەڕوان دەکرا کە بە هاتنە سەر کاری موحافیزکارەکان لە ساڵی 1400، فەزا پۆلیسی ‌تر ببێت و هەرواش دەرچوو. لە حاڵێکدا کە ڕەخنەی زۆر لە سەرۆک کۆمار بەهۆی ناتوانیی لەڕادەبەدەر، بێ بەرنامەیی و لاوازیی دەگیرا، پێش چەند مانگێک هەر لە هاوینی ئەمساڵدا ویدیۆیەک لە ئاڵۆزیی نێوان دوو ژن لە پاسی بی ئاڕ تی بڵاو بووەوە. چەند ڕۆژ دواتر “سپیدە ڕەشنۆ” کە بەهۆی لابردنی لەچک لە ناو پاسەکە هێرشی کرابووە سەر و دواتر دەستگیر کرابوو، بە ڕوخسارێکەوە کە بە ئاشکرا ئاسەواری ئەشکەنجە و لێدانی پێوە دیار بوو هێنرایە پێش کامێرای تەلەڤزیۆنی سەرتاسەریی ئێران بۆ ئەوەی کە دان بەوەدا بنێت کە “دوژمن” ناچاری کردبوو وا بکات.
لێرەوە دەرکەوت کە حکوومەت بەنیازە بە نیشاندانی ئاسەواری ئەشکەنجە لەسەر سیمای ئەو ژنە، ژنانی دیکەش چاوترسێن بکات. ئەم پەیامە بە کۆمەڵگا درا، کە سەیری کەن چەن بەهێزین! دەتوانین دەستەمۆتان بکەین. مەبەست لە نیشاندانی ئاسەواری ئەشکەنجە کە زۆر بە ئەنقەست بە سەر دەموچاوی سپیدەوە دەرکەوتبوو ئەوە بوو کە هۆشداریی بدرێتە باقی ژنان کە گەر نافەرمانی بکەن، چ شتێک چاوەڕێیان دەکات.
ئەوەی لەم جۆرە دواییەی سەرکوتدا تازە بوو بریتی بوو لەوەی کە پێشتر حکوومەت هەوڵی دەدا کاتێک قوربانییەکانی دێنێتە پێش کامێراکان، لانی کەم ئاسەواری ئەشکەنجە بە سەر و سیمایانەوە نەمابێت یان داپۆشرێت، تاکوو بەم شێوە دانپێدانانەکە ئاسایی دیار بێت. هەڵبەت ساڵانی دوایی کەم کەس هەبوو بڕای بەوە بێت کە بە ئەشکەنجە بەدەست نەهاتووە. بەڵام ئەمجارەیان گوایە بڕیار درابوو کۆپلەیەک لەوەی لە پشتی پەردە ڕوو دەدات، نیشانی خەڵک بدرێت. ئەم جارە ئامانجی دەزگای سەرکوت خودی دانپێدانانەکە نەبوو. ئەشکەنجەگەران گەیشتبوونە ئەو ئەنجامە کە تەنیا نیشاندانی دانپێدانان لە تەلەڤزیۆنەوە تەواو نییە بەڵکوو دەبێ ئەوەش دەربخەن کە چۆن دەتوانن کچێک بە سەرێکی بەرزەوە، بە قژی شەکاوە لە بادا و بە ئاخاوتنێکی بێ ترسەوە بگۆڕن بۆ سیمایەکی لاواز و تێکشکاو و زمانێکی کڵۆڵ. دەبوو لە ڕێگەی سیمای سپیدە و حاڵەتەکەیەوە نیشانمان بدەن کە گەر نافەرمانیتان کرد، چی چاوەڕێتان دەکات.
ئامادەیی بەربڵاوی گەشتی ئیرشاد لەسەر شەقامەکان بۆ ئیڕشاد نەبوو. بۆ ئاساییکردنەوەی شەڕڕ و نمایش کردنی لە بەرچاوی ڕێبواران بوو. بەڵام سیناریۆنووسەکان بیریان لەوە نەکردەبووەوە کە چیدی ئەو پاساوانەی بۆ سەرکوتی کۆمەڵگا و سەپاندنی حیجاب بە سەر ژناندا هەیانە، سواوە و کەس قانع ناکات. چیدی شەرعییەتێکیان بۆ نەماوەتەوە. لەو وڕووەوە کە هەرچەندە شەرعییەت و ئۆتۆریتی ڕوو لە کزبوون دەنێت، هەر ئەوەندەش سەرکوتکردن و نواندنی توندوتیژی زەروورتر دەبێت. زۆر و ناچارکردن دەرەنجامی بەرئاوەژووی لێدەکەوێتەوە و ئاگری ڕق و قین گەشتر دەکات. کوشتنی “مەهسا ئەمینی” وەکیتر هەنگاوێکی دیکە بوو لە ڕێگەی ئاساییکردنەوە شەڕ. بەڵام دیسانەوە ئەنجامی پێچەوانەی لێکەوتەوە. ئاگر تێبەردانی لەچک و ڕووسەری وەڵامێکە بۆ ئەم سووکایەتی پێکردنە سیستەماتیکە.

$ئەم بزووتنەوە چی دەوێ؟$
دوو تەوەری سەرەکیی کە ناڕەزایەتییەکان بە پێی ئەوان بیچمیان گرتووە بریتییە لە: ناڕەزایەتی بەرانبەر بە حیجابی زۆرەملی و هۆڤییەتی پۆلیس. یەکەمیان، داواکاریی ئازادییە و دووەەمیان، داواکاریی کەرامەت. ئەو دووانە هەردووکیان لە حەیاتی سیاسیی ئێراندا بوونیان نەبووە. هەر دوویان کەم تا زۆر لە هەموو دروشمەکانی ئەم ڕاپەڕینەدا دەبیسترێن. “ژن، ژیان، ئازادی” دیارترینیانە. ئەم دروشە نیشانی دەدات کە زۆربەی هەرە زۆری بەشەکانی ئەم کۆمەڵگا لە کۆماری ئیسلامیی تێپەڕیون و لێرەوە دابەزاندنی خواستەکانی ئەم بزووتنەوە بۆ لابردن و نەهێشتنی گەشتی ئیرشاد، بەلاڕێدا بردنێکی ئاشکرا و تەقلیلییە.[1]

تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!
This item has been written in (کوردیی ناوەڕاست) language, click on icon to open the item in the original language!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
This item has been viewed 615 times
HashTag
Sources
[1] Website | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 17-01-2023
Linked items: 3
Biography
Dates & Events
Martyrs
Group: Articles
Publication date: 17-01-2023 (1 Year)
Content category: Social
Content category: Articles & Interviews
Content category: Women
Country - Province: East Kurdistan
Document Type: Translation
Language - Dialect: Kurdish - Sorani
Original Language: Persian
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 98%
98%
Added by ( Zryan Ali ) on 28-01-2023
This article has been reviewed and released by ( Ziryan Serchinari ) on 28-01-2023
This item recently updated by ( Zryan Ali ) on: 28-01-2023
URL
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 615 times
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Havin Al-Sindy
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
Biography
Jasmin Moghbeli
Archaeological places
Hassoun Caves
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
HIWA SALAM KHLID
Biography
Nurcan Baysal
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
Biography
Shilan Fuad Hussain
Biography
KHAIRY ADAM
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Biography
Abdullah Zeydan
Library
Social Ecology
Biography
Ayub Nuri
Archaeological places
Cendera Bridge
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Biography
Antonio Negri

Actual
Library
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
01-09-2015
Hawreh Bakhawan
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Awni Yousef
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Social Ecology
New Item
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Collapse of Iraq and Syria: The End of the Colonial Construct in the Greater Levant
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The British Administration of Iraq and Its Influence on the 1920 Revolution
24-06-2024
Rapar Osman Uzery
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
23-06-2024
Rapar Osman Uzery
Statistics
Articles 520,262
Images 105,240
Books 19,552
Related files 98,122
Video 1,414
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Havin Al-Sindy
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
Biography
Jasmin Moghbeli
Archaeological places
Hassoun Caves
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
HIWA SALAM KHLID
Biography
Nurcan Baysal
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
Biography
Shilan Fuad Hussain
Biography
KHAIRY ADAM
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Biography
Abdullah Zeydan
Library
Social Ecology
Biography
Ayub Nuri
Archaeological places
Cendera Bridge
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Biography
Antonio Negri
Folders
Articles - Content category - History and Archeology of Religious Communities in Kurdistan Articles - Content category - Culture Articles - Document Type - Original language Articles - Publication Type - Born-digital Articles - Language - Dialect - English Articles - Country - Province - Kurdistan Biography - Military rank - Major General Biography - People type - Author Biography - People type - Military Biography - People type - Musician

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.422 second(s)!