Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 520,619
Images 105,310
Books 19,580
Related files 98,276
Video 1,413
Library
The Future of Kirkuk: A Roa...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
Library
Social Ecology
Sînorê rexneyê
Kurdipedia's female colleges are contemporary archiving the suffering and successes of Kurdish women in their national database.
Group: Articles | Articles language: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
Sînorê rexneyê
#Samî Hêzil#
Rexne wek têgeh di jiyana me de bi têra xwe cih digire. Di piraniya têkiliyên me de, çi devkî, çi nivîskî çi jî dîtbarî bi sûretên cur bi cur xuya dibe. Rexne geh bi gotinên sivik, geh jî bi helwestên tund û acizker çêdibe lê carinan jî sedî sed mafdar e û hema rastiyê ji nîveka pirtûkê dixwîne. Der barê etîmolojiya rexneyê de hin angaşt hene, ji rah-ne ya farisî bigire ta watedayînên cuda yên têkildarî bi koka ‘rex’ê û parçeya ‘ne’ yê. Vêca em kurd di qada onomastîk de pir serkeftî ne û zûka têkiliyeke çîrokî ji bo peyvekê dibînin! Helbet ev jî şêwazek e. Tişta ku di peyva rexneyê de min aciz dike dengê ‘x’yê ya tam li nîveka peyvê ye. Peyvên bi “x”yê dest pê dikin an jî bi vê dengê diqedin, wek mînak peyvên xwezî, ax û yên din xwedî awazeke xweşik in, li dema di nîvekê de be ew deng wek frenê ji mirov re astengiyekê çêdike.
Her ji ber çi be jî peyva rexneyê li ser mirov hîseke neyînî çêdike. Helbet rexne ji hêla mantiqî û semantîk ve, wek dijbera pesn û pîroziyê, di xwe de wateya neyînîkirinê dihewîne. Belkî jî ji ber vê bandora neyînî ya vê têgehê ye ku li her dewrê timî ji bo rexneyê daxwaza sînordayînê çêbûye, gelek sînor jî hatine danîn û têgeh bêtir bi sînorên xwe hatiye ravekirin. Wek tê zanîn, di nav demê re, ji aliyekê ve hin sînor ji holê rabûne û di pey re jî sînorên nû çêbûne. Di mijara sînorî de jî zêdetir li ser mijarên ku rexneya wan nabe hatiye rawestîn. Tabûyên rexneyê çêbûne. Di vê nuqteyê de mirov dikare li ser têkiliya rexne û şîroveyê bisekine. Gelo nebe ku şîrove ji bo sistkirina derbendiya pêş rexnekirinê îcat bûbe! An jî berovajiyê vê, rexne ji ber bêzarbûna ji kubariya şîroveyê wek bertek derketibe holê an jî wateya wê ber bi wê hêlê ve guherîbe?
Hêla rexneyê bi giştî ber bi derve ye lê nerîteke xwe-rexnekirinê jî bêguman heye û wek çandeke hevpar a mirovahiyê li seranserê dîrokê û di gelek bawerî, fikr û îdeolojiyan de jî tê dîtin. Her çi qas li gor cureyên din ên rexneyê pêkanîna vî şiklê rexneyê di pratîkê de dijwar be jî sûdbexşî û erkên wê gelek in. Dawiya dawî, xwe-rexnekirin wek fonksiyon, hevgirêdana endam/takekes a bi gewdeya mezin a sazî, rêxistin an jî baweriya tam ji nû ve saz dike. Hokareke din a ku sînorê rexneyê kifşe dike helwesta rexneyî ye. Helwesta rexneyî bi cureyên rexneyê yên wek; rexneya estetîk, rexneya mantiqî, rexneya ezmûnî, rexneya erênî û rexneya neyînî, rexneya avaker û rexneya xirabker, rexneya teorîk û rexneya pratîk ji hev tên cudakirin. Her wisa rexne li gor ku ji raya giştî re vekirî be yan ku xwedî xasyeteke giştî be an jî rexneyeke taybet û girtî be; rexneyeke tundraw be an jî yeke girêdayî kevneşopiyê be; rexneyeke akadamîk be an jî yeke populer be jî tê senifandin.
Yek ji qadên ku rexne tê de populer e bêguman qada wêjeyê ye. Di wêjeyê de jî hebûn û nebûna sînorê rexneyê tê nîqaşkirin. Rexneya estetîk ji bo wêjeyê helwesta rexneyî ya herî guncav e, her ku ew girîngiyê dide bedewiyê û li ser xalên wek şikl û naverokê, wate û sêwirana estetîk û kompozîsyona berhemê disekine. Rexnekar di karên xwe yên dahûrîna berheman de herî zêde pêşekiyê didin navgînên rexneya estetîk lê hin caran ji ber sedemên cuda rexneya wan bêtir dirûvê rexneyeke erênî an jî neyînî digire. Belkî jî rindî û nerindî an jî pejirandin an jî nepejirandin reftara me ya sereke ye di nirxandina tişteke estetîk de. Lewma em zûka dixwazin mohra baş an jî ya nebaş li tiştekê bidin û berteka xwe jî wek çêker an jî xirabker kifşe bikin.
Ji bo wêjeya kurdî gelek caran behsa lawaziya rexneyê tê kirin û nebûna rexneyeke têr û tijî wek sedema gelek kêmasiyan tê nîşandan. Mixabin nîqaşên di vî warî de ji destnîşankirina kêmasiyekê wêdetir naçin û nêrînên kûr û argumanên xurt zêde nayên rojevê. Rast e ku rexneyeke sîstemîk ji bo edebiyata me pêwîstiyeke sereke ye lê gelo me bingeheke felsefî, rewiştî û madî çêkiriye ji bo sîstemeke rexneya xweserê xwe? Lêkolînên dîroka wêjeyê, diyarkirina pêşekiyên rexneyê, cudakirina serdem û qadan tev wek barên teorîk li benda lêkolîneran in. Reng e ku hîs, daxwaz û pêwîstiya rexneyê ji bo her dewrê derbasdar bûbe. Li her yek serdema wêjeya kurdî, helwesta têkildarî rexneyê bêguman xweserê dema xwe ye, lewre der barê hûrgiliyên vê meselê de pisporên wêjeya gelêrî, ya klasîk û nûjen dikarin rexneya hundirî ya serdemê û derfetên rexnekirinê yên li dema îro – bêyî ku bikevin nav kemîna anakronîzmê- destnîşan bikin. Her wisa pirsa ‘sînorên me yê rexneyê çi ne?’ jî wek pirseke esasî hêjayî nirxandinê ye.
Helwesteke rexneyê heye ku jê re ‘rexneya ji bo rexneyê’ tê gotin. Gelek fikrên dijber û alîgir hene der barê vê helwesta rexneyî de. Di vir de rêgeza esasî helwesta mişt rexnekarî ye. Gelo nebe ku di nav hişmendiya me ya kurdan a populer de, sibê tevgerek wek rexnekariya sînornenas derkeve pêş -a rastî ew helwest li xasyeta me kurdan jî tê- û ew tevger hemû sînorên heyî ji holê rake û jiyana me ya fikrî û çandî serûbin bike. Dîsa jî divê em qebûl bikin ku di nav çanda me de şêweyek rexneya avaker jî heye ku bi qalibeke gotinê yê wek ‘birê min wisa nabe, te yê wiha bikira!’ dikare bê formulekirin.[1]
This item has been written in (Kurmancî - Kurdîy Serû) language, click on icon to open the item in the original language!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
This item has been viewed 265 times
HashTag
Sources
[1] Website | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://xwebun1.org/ - 10-04-2023
Linked items: 1
Dates & Events
Group: Articles
Articles language: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 28-10-2020 (4 Year)
Content category: Linguistic
Content category: Investigation
Content category: Literary criticism
Country - Province: Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Kurdish - Kurmanji - Latin
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 86%
86%
Added by ( ئەڤین تەیفوور ) on 10-04-2023
This article has been reviewed and released by ( Sara Kamela ) on 10-04-2023
This item recently updated by ( Sara Kamela ) on: 10-04-2023
URL
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 265 times
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
Biography
KHAIRY ADAM
Biography
Ayub Nuri
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
Biography
Abdullah Zeydan
Archaeological places
Cendera Bridge
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Biography
Havin Al-Sindy
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Biography
Antonio Negri
Biography
HIWA SALAM KHLID
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Archaeological places
Hassoun Caves
Biography
Shilan Fuad Hussain
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Nurcan Baysal
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Biography
Jasmin Moghbeli
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims

Actual
Library
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
01-09-2015
Hawreh Bakhawan
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Awni Yousef
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Social Ecology
New Item
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
02-07-2024
Hazhar Kamala
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 520,619
Images 105,310
Books 19,580
Related files 98,276
Video 1,413
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Library
A Lingua Franca for Kurdish Populations
Biography
KHAIRY ADAM
Biography
Ayub Nuri
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Library
GEOPOLITICS, BORDERS, AND FEDERALISM: CHALLENGES FOR POST-WAR IRAQ
Biography
Abdullah Zeydan
Archaeological places
Cendera Bridge
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Biography
Havin Al-Sindy
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Biography
Antonio Negri
Biography
HIWA SALAM KHLID
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Archaeological places
Hassoun Caves
Biography
Shilan Fuad Hussain
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Nurcan Baysal
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Biography
Jasmin Moghbeli
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Library
Kurdistan’s Language “Problem”
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Folders
Articles - Content category - Unclassified Articles - Document Type - Original language Articles - Language - Dialect - English Articles - Content category - Sociology Articles - Publication Type - Born-digital Articles - Original Language - English Articles - Party - Kurdistan Workers Party PKK Articles - Content category - Kurdish Issue Articles - Country - Province - Outside Library - PDF - Yes

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.344 second(s)!