Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
23-06-2024
Rapar Osman Uzery
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Library
GENDER AND CONFLICT ANALYSIS IN ISIS AFFECTED COMMUNITIES OF IRAQ
22-06-2024
Hazhar Kamala
Library
After ISIS Perspectives of displaced communities from Ninewa on return to Iraq’s disputed territory
22-06-2024
Hazhar Kamala
Library
IRAQ’S DISPUTED INTERNAL BOUNDARIES AFTER ISIS HETEROGENEOUS ACTORS VYING FOR INFLUENCE
22-06-2024
Hazhar Kamala
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
THE FUTURE OF IRAQI KURDISTAN: THE ”ISLAMIC STATE” AS A CATALYST FOR INDEPENDENCE?
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Nation Building and Genocide As Civilising and De- civilising processes
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Future of Kirkuk: T HE REFERENDUM AND ITS POTENTIAL I MPACT ON D ISPLACEMENT
18-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Importing Educational Services from Finland to Kurdistan
17-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 518,796
Images 104,786
Books 19,314
Related files 97,589
Video 1,402
Library
Political Communication the...
Articles
Kurdish fighters in Ukraine...
Library
Woman’s role in the Kurdish...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
هندستان؛ دۆڕاوی دەسەڵات گرتنی تاڵیبان
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information! We have archivists and collaborators in every part of Kurdistan.
Group: Articles | Articles language: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

هندستان؛ دۆڕاوی دەسەڵات گرتنی تاڵیبان

هندستان؛ دۆڕاوی دەسەڵات گرتنی تاڵیبان
ناونیشانی بابەت: هندستان؛ دۆڕاوی دەسەڵات گرتنی تاڵیبان
ئامادەکردن: #محەمەد حسێن زادە#

“پێشەکی”
دەسەڵات گرتنی “تاڵیبان” لە “ئەفغانستان” بۆ هەموو ئەکتەرەکانی ناوچە و جیهان، یەک واتای نییە. هەندێ لە وڵاتان خۆیان بە براوەی دەسەڵات گرتنی “تاڵیبان” دەزانن و خۆشحاڵی خۆیان لەو گۆڕانکارییانەی ناوخۆی “ئەفغانستان” دەردەبڕن. “پاکستان” نموونەی ئەو وڵاتانەیە. دەستەیەکی تر لە وڵاتان، کە هێشتا لە هۆکاری گۆڕانکارییەکان، بە تایبەت هۆکارەکانی چوونەدەرەوەی “ئەمریکا” لە “ئەفغانستان” و لێکەوتەکانی دەسەڵات گرتنی “تاڵیبان” دڵنیا نین، هەڵوێستێکی ڕوون و ئاشکرا وەرناگرن. ئەمە تەنانەت هەندێ لە وڵاتانی زلهێزیش دەگرێتەوە. بۆ نموونە، هەڵوێستی ڕووسیا لەو چوارچێوەیەدا دەگونجێت. بەڵام دەستەیەکی تر لە وڵاتان هەن کە خۆیان بە شیوەی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ لە بەردەم هەڕەشەی تاڵیباندا دەبیننەوە و هەست بە زیاترین مەترسییەکان دەکەن. “هندستان” نموونەی بەرچاوی ئەو جۆرە وڵاتانەیە. بە حەقیقەت ئەو وڵاتە ئەکتەری دۆڕاو یان لانی کەم زیاندیدەی سەرەکی گۆڕانکارییەکانی ئەفغانستان و دەسەڵات گرتنی “تاڵیبان” بە هەژمار دێت. بەڵام بۆچی هندستان لایەنی دۆڕاوە و هۆکارەکانی ئەو ئیدیعایە و بەڵگەکانی پشتڕاستکەرەوەی ئەو بانگەشەیە چین و کامانەن؟ من لەم کۆرتە نووسراوەیەدا هەوڵ دەدەم، وەڵامی ئەو پرسیارە سەرەکییە بدەمەوە و باس لە زیانەکان و مەترسییەکانی تاڵیبان بۆ هندستان و نیگەرانییەکانی بەرپرسانی ئەو وڵاتە بکەم. بۆ ئەو مەبەستە سەرەتا زۆر بە کۆرتی تیشک دەخەمە سەر ناوەرۆکی پەیوەندییەکانی “هندستان” و تاڵیبان و هندستان و حکومەتی پێشووی ئەفغانستان.
=KTML_Bold=“هندستان و تاڵیبان”=KTML_End=
“تاڵیبان” ماوەیەک دوای چوونەدەرەوەی یەکێتی سۆڤییەت لە ئەفغانستان و لە ناخی ئاڵۆزی و پشێوی و ناسەقامگیرییەکانی ئەو سەردەمەدا سەری هەڵدا. دوای شکست و پاشەکشێی یەکێتی سۆڤییەت، نیودلهی بە لەبەرچاوگرتنی بەرژوەندییەکانی خۆی، پشتیووانی لە حکومەتی نەجیبوڵا کرد. بەڵام تەمەنی ئەو حکومەتە تەنیا چوار ساڵ بوو و لە نیسانی 1992، لەلایەن موجاهدینی ئەفغانەوە داڕووخا. گەرچی “هند” لە دەسەڵات گرتنی حکومەتێکی ئیسلامی زۆر ڕازی نەبوو، بەو حاڵەش پشتیووانی لە دەسەڵاتی “بورهانەدین ڕەبانی” کرد. بەڵام دەرکەوت حکومەتی موجهاینیش کە لە چەندین گرووپ و دەستە پێکهاتبوو و کێشە و ناکۆکی لەنێوانیان بوو، توانای بەڕێوەبردنی وڵات و پێکهێنانی حکومەتێکی یەکدەست و بەدیهێنانی یەکڕیزی نیشتمانییان نییە، بۆیە هەمدیسان ناسەقامگیری و پشێوی لەو وڵاتە هاتە ئاراوە. لەو پاشاگەردانیەدا، تاڵیبان یەکەمین کردەی سەربازی خۆی لە ڕۆژی 12ی تەشرینی یەکەمی ساڵی 1994 لە ناوچەی “سپین بولدک” لە نزیک ویلایەتی قەندەهار و سنووری “پاکستان” لە دژی یەکێک لە فەرماندەکانی حزبی ئیسلامی “ئەفغانستان” بە ناوی “مەلا ئەختەر جان” ئەنجام دا و دوای تێکهەڵچوونێکی قوورس، دەستیان گرت بەسەر ناوچەی “چەمەن” لە باشووری ویلایەتی قەندەهار. پاشان شارەکانی قەندەهار، “غەزنی” و “مەیدان شار”یان لەژێر دەسەڵاتی چەکدارانی حزبی ئیسلامی دەرهێنا. دوای گرتنی شاری “چەهارئاسیاب” کە ناوەندی فەرماندەیی گۆڵبەدین حیکمەتیار بوو، تا ناوەڕاستەکانی 1994 بەشێکی زۆر لە ویلایەتەکانی نیمڕوز، هیلمەند و فەراە و دواجار شاری هەرات کە لەژێر کۆنتڕۆڵی “ئیسماعیل خان”، ئەمیری گشتی پارێزگاکانی ڕۆژاوا بوو، کەوتنە دەستی تاڵیبان. لە کۆتاییدا، ڕۆژی 4ی ئەیلولی 1996، کابوڵیش کەوتە ژێر دەسەڵاتی “تاڵیبان”. لە ئایاری 1997دا، شارەکانی مەزارشەریف و بامیانیش لەلایەن چەکدارانی تاڵیبانەوە کۆنتڕۆڵ کران. بەو چەشنە، تاڵیبان لەژێر ناوی “ئەمارەتی ئیسلامی ئەفغانستانی” دامەزراند و تا ساڵی 2001 و هێرشی هێزەکانی ئەمریکا بۆ سەر ئەمارەتە، بەسەر نزیکەی سێ لە چواری خاکی ئەو وڵاتە حوکمی کرد.
بەدرێژایی تەمەنی تاڵیبان، “هندستان” پەیوەندییەکی ئەوتۆی لەگەڵ ئەو ڕێکخراوەیە نەبووە، تەنانەت دوای دامەراندنی ئەمارەتەکەیان. دەسەڵات گرتنی “تاڵیبان” هەر لە سەرەتاوە بە یارمەتیی ئیسلام ئاباد بوو و پاکستان و سعوودیە خێرا بە فەرمی دانیان بە ئەمارەتەکەدا نا، بۆیە “هندستان” ئەوەی لە بەرژوەندی خۆیدا نەدەبینییەوە. دوابەدوای دامەزراندنی ئەمارەتی ئیسلامی، باڵوێزخانەی “هندستان” لە کابوڵ داخرا و پەیوەندییە سیاسییەکانی نێوانیان پچڕان. دوو مانگ دواترش، “کومار گوجرال”، وەزیری دەرەوەی ئەوکاتی هندستان لە لێدوانێکدا لە پەڕڵەمانی وڵاتەکەی، بە دەربڕینێکی تووند، نەفرەت و بێزاری هندستانی لە کوشتنی نەجیبوڵا سەرۆک کۆماری پێشووتری ئەفغانستان و براکەی، بە دەستی تاڵیبان دەربڕی. ئەوەش پەیوەنییەکانی ئاڵۆزتر کرد. سیاسەتی دژایەتی نیودەلهی لەگەڵ تاڵیبان دوای ڕفاندنی فڕۆکەیەکی هندی لە ساڵی 1999دا بەرجەستەتر بووەوە. هندستان گرووپێکی ئیسلامگەرای بە ڕفاندنی ئەو فڕۆکە تاوانبار کرد کە لە خاکی ئەفغانستان جێگیر بوون. فڕۆکەکە لە ویلایەتی قەندەهاری ئەفغانستان نیشتەوە و خێرا چەکدارانی تاڵیبان گەمارۆیان دا. دوای ئەوە گفتوگۆکان دەستیان پێ کرد و دەرئەنجام، سەرنشینەکانی فڕۆکەکە گۆڕدرانەوە بە سێ چەکداری زیندانیکراو. هندستان کە دژی تاڵیبان بوو، بەردەوام پەیوەندی گەرموگۆڕی لەگەڵ هاوپەیمانێتی باکوور لە ئەفغانستاندا هەبوو و یارمەتیی بۆ ڕەوانە دەکردن. هەر ئەو هاوپەیمانێتییە بوو کە لە ساڵی 2001دا یارمەتیی هێزەکانی ئەمریکا و ناتۆی دا بۆ ڕووخاندنی “ئەمارەتی ئیسلامی ئەفغانستان”. ئەو هێرشە بە تەواوەتی لە ئاڕاستەی بەرژوەندییەکانی هندستان بوو، بۆیە پەیوەندییەکانی نیودەلهی و دەسەڵاتە نوێکەی ئەفغانستان بە تەواوەتی گۆڕدران و ئاڵوگۆڕیان بەسەردا هات.
=KTML_Bold=“هندستان و حکومەتی پێشووی ئەفغانستان”=KTML_End=
داڕووخانی تاڵیبان لە ئاڕاستەی بەرژوەندییەکانی هندستان بوو. دەسڵاتدارانی ئەو وڵاتە بە پشتبەستن بە هەبوونی ئەمریکا لە ئەفغانستان بڕیاریان دا لەو هەل و دەرفەتە بە مەبەستی بەهێزکردنی پێگەی خۆیان لە کابوڵ زیاترین کەڵک وەربگرن. بۆ ئەو مەبەستە لە 22ی کانوونی یەکەمی 2001 باڵوێزخانەکەیان لە کابوڵ کردەوە و دوای ماوەیەک کۆنسولخانەکانیشیان لە شارەکانی جەلال ئاباد، هەرات، قەندەهار و مەزار شەریف کرانەوە. هندستان بەوە ڕانەوەستا، بەڵکوو هەوڵی دا بە یارمەتیدان بە حکومەتی نوێ و پەرەپێدان بە هاوکارییەکان لە بواری ئابووری، سیاسی، بازرگانی و تەکنۆلۆژیا دەسەڵاتی نویی ئەفغانستان جێگیر و پتەو بکاتەوە و بەو جۆرە ڕێگری لە هێزگرتن و پەرەسەندنی گرووپە توندڕۆکان بکات. هەڵبەت یەکێکی تر لە ئامانجەکانیشی ڕێگریکردن لە باڵادەستی پاکستان بوو. هندستان وەکوو دەرفەتێک سەیری کێشە و ناکۆکییەکانی نێوان دەسەڵاتدارانی کابوڵ و ئیسلام ئابادی دەکرد و هەوڵی دەدا پەیوەندییەکانی خۆی لەگەڵ ئەفغانستان لە هەموو بوارەکاندا پەرە پێ بدات. نیودەلهی بۆ ئەو مەبەستە لە بوارە جیاجیاکاندا هەم یارمەتیی ئەفغانستانی دا و هەم سەرمایەگوزارییەکی بەرفراوانی کرد.
بەگوێرەی زانیارییەکان، “هندستان” لە ساڵی 2001وە نزیکەی 3 ملیار دۆلار لە ئەفغانستان سەرمایەگوزاری کردووە. نیودەلهی مانگی تەشرینی دووەمی 2020 ڕایگەیاند، پلانی هەیە بۆ جێبەجێکردنی نزیکەی 150 پڕۆژەی نوێ لە ئەفغانستان بەبەهای 80 ملیۆن دۆلار. ڕێژەی سەرمایەگوزاری “هندستان” بە ڕادەیەک بوو کە ساڵی 2020، سوبرامانیام جایشانکار، وەزیری دەرەوەی هیند لە میانەی کۆنفڕانسی نێودەوڵەتی ئەفغانستان ڕایگەیاند، هیچ بەشێک لە ئەفغانستان نییە کە پلانی “400 پڕۆژە”ی هیند کە لە 34 ویلایەتی ئەفغانستاندا جێبەجێ دەکرێت، نەیگرێتەوە. درووستکردنی ئۆتۆبانی زەرنج- دلارام، کردنەوەی نەخۆشخانەی “ئیندیرا گاندی” و قوتابخانەیەکی مودێرن لە کابوڵ کە 1300 هەزار قوتابی لە خۆ دەگرت و چاککردنەوەی هێڵەکانی گواستنەوەی کارەبا، نموونەی ئەو پڕۆژە ژێرخانەییانەن کە هندستان لە ئەفغانستان ئەنجامی داون. هەروەها چەندین وێستگەی ڕادیۆیی و تەلەڤزیونی بۆ ئەو وڵاتە دامەزراند. بەشداری هەبوو لە درووستکردنی چەندین بەنداو لە “ئەفغانستان” بە مەبەستی پێشخستنی پلانە ئاوییەکانی ئەو وڵاتە، هەروەها لە هەوڵی درووستکردنی چەندین جادەدا بوو کە لە ڕێگای چابەهاری ئێرانەوە دەگەیشتنەوە ئاسیای ناوەڕاست. جگە لەوانە، هیند زیاتر لە 2500 دیپلۆمات و هێزی ئەمنی بۆ ئەفغانستان ڕاهێنا. ساڵانە بڕە پارەیەکی بۆ خوێندنی هەزار خوێندکاری ئەفغانستانی لە هیندستان تەرخان کردبوو. لانی کەم سێ فڕۆکەی (ئەیر-باس) ی بە کۆمپانیای ئاسمانی ئاریانای ئەفغانستان بەخشی و کاری ڕاهێنانی کارمەندەکان و چاککردنەوە و پاراستنی ئەو فڕۆکانەی لە ئەستۆ گرت. نزیکەی 300 پاسی بە هەدیە بەخشی بە ئەفغانستان. نزیکەی 90 ملیۆن دۆلار یارمەتیی ئەو وڵاتەی کرد بۆ کردنەوەی بینای نوێی پەڕڵەمان. ئەمە جگە لە یارمەتییە مرۆییەکان کە ڕادەستی دەسەڵاتی کابوڵی دەکرد. وەکوو تاقە نموونەیەک، هندستان کانوونی یەکەمی ئەمساڵ، 5 هەزار پێکوتەی کۆرۆنای وەکوو یارمەتیی ڕادەستی ئەفغانستان کرد. نیودەلهی لە زۆربەی کۆبوونەوە جیاجیاکاندا کە بە مەبەستی ئاوەدانکردنەوە و یارمەتیدانی ئەفغانستان بەڕێوەدەچوون، بەشداری دەکرد.
بازرگانی نێوان دوو وڵاتیش لە ساڵانی ڕابروودا بە شێوەیەکی بەرچاو بەرز ببووەوە و لە ساڵەکانی 2019-2020دا گەیشتە 1.5 ملیار دۆلار. ، هندستان لە ساڵی 2021دا، جۆرە جیاوازەکانی دەرمان، کەلوپەلی پزیشکی، کۆمپیۆتەر، چیمەنتۆ، جلوبەرگ و شەکری هەناردەی ئەفغانستان کرد. ڕێژەی ئەو هەناردە تا ڕووخانی دەسەڵاتی کابوڵ دەگاتە 825 ملیۆن دۆلار. هەناردەی ئەفغانستانیش بۆ هندستان لە ساڵی 2021دا گەیشتووەتە 509 ملیۆن دۆلار. میوە، چەرەزات و ڕۆنی گیا ئەو کاڵانە بوون کە زیاتر هەناردە دەکران.
هەڵبەت مەیلی پەرەپێدان بە پەیوەندییەکان تاکلایەنە و تەنیا لەلایەن “هندستان” نەبوو. ڕابەرانی ئەفغانستانیش تامەزرۆی پەرەپێدان بە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ نیودەلهی بوون. حامید کەرزای لە “هندستان” خوێندبووی. عەبدوڵڵا عەبدوڵڵا و ژەنڕاڵ دۆستم لە ئەندامانی هاوپەیمانێتی باکوور بوون کە هەر لە کۆنەوە پەیوەندی باشیان لەگەڵ نیودەلهی هەبوو، بۆیە هەر دوای ڕووخانی دەسەڵاتی تاڵیبان، سەردانی بەرپرسانی دوو وڵات دەستی پێ کرد. حامید کەرزای سەرۆک کۆماری پێشووی ئەفغانستان لە تەشرینی دووەمی 2001 تا نیسانی 2007 پێنج جار سەردانی نیودەلهی کرد. گەرچی ئەشەرف غەنی سەرەتا هەوڵی دا بە دوورکەوتنەوە لە “هندستان” و نزیکبوونەوە لە “ئەفغانستان” زەمینەی گفتوگۆ لەگەڵ تاڵیبان و جێگیرکردنی ئاشتی و سەقامگیری لە وڵاتەکەی دابین بکات، بەڵام بەو ئاواتەی نەگەیشت، بۆیە تا دواڕۆژ کە ئەفغانستانی بەجێهێشت پەیوەندی گەرموگۆڕی لەگەڵ نیودەلهی هەبوو. سەرەڕای هەموو ئەوانە، لە کاتێکدا کە پێدەچوو هندستان لە هەموو ئامانجەکانی نزیک بووەتەوە، دەسەڵاتگرتنی لەناکاوی تاڵیبان دوای چوونەدەرەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە ئەفغانستان، هندستانی کردووەتە دۆڕاوی یەکەمی گۆڕانکارییەکانی ئەفغانستان و پێدەچێت دەسەڵاتگرتنی تاڵیبان زیاترین زیانی بۆ نیودەلهی بەداوە بێت. بەڵام ئەو زیان و مەترسییانە بۆ هندستان کامانەن؟
=KTML_Bold=“زیان و مەترسییەکانی دەسەڵات گرتنی تاڵیبان بۆ هندستان”=KTML_End=
یەکەم؛ گورزی گەورە و یەکەمی دەسەڵاتگرتنی تاڵیبان لە ئەفغانستان پەیوەندی بە سەرمایەگوزاری و ئەو هەوڵانەی هندستانەوە هەیە کە لە بیست ساڵی ڕابردوودا ئەنجامی داون، من بە کۆرتی لە بەشی پێشوودا ئاماژەم پێ کردن، بۆیە پیویست ناکات لێرەدا دووپاتی بکەمەوە. تەنیا ئاماژە بەو خاڵە دەکەم کە لە ئێستادا چارەنووسی سەرمایەگوزارییە بەرفراوانەکەی نیودەلهی لە ئەفغانستان دیار نییە.
دووەم؛ پەرەسەندنی ئایدۆلۆژیای ئیسلامی یەکێکی ترە لە مەترسییەکانی دەسەڵاتگرتنی تاڵیبان بۆ هندستان. بەوردی نازانرێت ژمارەی مۆسڵمانانی “هندستان” چەندە، داتا و ئامارە جیاوازەکان باس لە هەبوونی 140 تا 200 ملیۆن مۆسڵمان لەو وڵاتەدا دەکەن و زۆر جاریش باس لەوە دەکرێت کە مافەکانیان پێ نادرێت و دەچەوسێنرێنەوە، دەگوترێت لە سەردەمی سەرۆکایەتی ناریندرا مۆدی، ئەو گۆشارانە توندتر بوونەتەوە. دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتە لەوە نیگەرانن کە دوای دەسەڵاتگرتنی تاڵیبان پێگەی گرووپە ئیسلامییەکان لە هەموو شوێنێکدا پتەوتر بێتەوە و ورە و وزە بگرنەوە و بە کردەییش پەرە بە چالاکییەکانیان بدەن. بە تایبەت پەرەسەندنی ئایدۆلۆژیای تاڵیبان بۆ ناوچەکانی کەشمیر و جامبۆ زۆر جێگای نیگەرانییە هندستانە. ئەو وڵاتە لە ساڵی 1987وە لەو ناوچانەدا ڕووبەڕووی ناسەقامگیری و ناڕەزایەتییەکان بووەتەوە و هەمیشە مەترسی ئەوەش هەبووە ئەو کێشانە تەشەنە بکەنە ناو خاکی هندستان. گرنگترینی ئەو گرووپانەی کە لە کەشمیر چالاکی دەکەن و بەرپرسانی “هندستان” لێیان نیگەرانن، بریتین لە حزبی موجاهدین کە بنکەی لە مزەفەر ئابادی کەشمیرە، ئەلئەمڕۆڵموجاهدین، بەرەی ئیسلامی (جامبۆ و کەشمیر) ، موجاهدینی بەدر، و بزووتنەوەی کیژانی نیشتمان. جگە لە حزبی موجاهدین کە زۆرینەی ئەندامانی دانیشتووی کەشمیرن، باقیەکەیان، ئەندامانیان لە وڵاتانی تر و بە تایبەت لە پاکستانن. هەروەها “هندستان” لە لەشکەری تەیێبە، جەیشی محەمەد و ئەلقائیدە کە بنکەیان لە ئەفغانستانە نیگەرانە و ئەو گرووپانە بە تیرۆریزم دادەنێت. بە لەبەرچاوگرتنی پەیوەندییەکانی ئەو گرووپانە لەگەڵ تاڵیبان، دەزگا ئەمنییەکانی هندستان لەوە نیگەرانن کە دۆخێکی هاوشیوەی سەراتاکانی نەوەدەکان لە کەشمیر بێتە ئاراوە. لەو سەردەمەدا، سەدان چەکدار کە لە شەڕەکانی ئەفغانستان بەشدار بوون، لە سنوورەکانی کەشمیر پەڕینەوە و دەستیان کرد بە خۆپیشاندان لە دژی هند و ئەوەش توندوتیژی لێ کەوتەوە. نیودەلهی ئەوە بە مەترسییەکی جدی دادەنێت، بۆیە هەر لە ئێستاوە ژمارەیەکی زیاتر هێزی ئەمنی ڕەوانەی کەشمیر کردووە. جێگای ئاماژەیە، گۆڕانکارییەکانی ئەفغانستان لە کاتێکدان کە ناڕەزاییەکانی کەشمیر بە سەبارەت بە داسەپاندنی دۆخی تایبەت بەسەر ئەو ناوجەیەدا بە پێی مادەی 370ی دەستووری هندستان کە لە ئابی 2019دا پەسەند کرا، پەرەیان سەندووە و ئەلقائیدە پێشتر لە ئازاری 2020 لە ڕاگەیێندراوێکدا، داوای پەرەپیدان بە چالاکییەکانی لە ناوچەکانی جامبۆ و کەشمیر کردووەو.
سێیەم؛ باڵادەستی پاکستان و دزەکردنی چین بۆ ناو ئەفغانستان دوای گۆڕانکارییەکانی ئەو وڵاتە دەتوانێت گورزێکی کوشندە بێت لە بەرژوەندییەکانی هندستان. چین و پاکستان ڕکابەری جدی و سەرەکی هندستانن. لە ڕاستیدا نیودەلهی، چەکدارانی تاڵیبان بە نوێنەری پاکستان دەبینێت. ئێستا دوای گۆڕانکارییەکانی ئەفغانستان، ئیسلام ئاباد دەتوانێت هەڕەشەیەکی ڕاستەوخۆ و پەکین مەترسییەکی ناڕاستەوخۆ لەسەر “هند” بن و لە دژی بەرژوەندییەکانی ئەو وڵاتە بجووڵینەوە و کێشە و گرفت بۆ هندستان بێننە ئاراوە. تەنانەت دیار چارەنووسی هەندێ لە پڕۆژەکان چی بەسەر دێت. بۆ نموونە بەرپرسانی هندستان هیوادار بوون لە ڕێگای ئەفغانستانەوە دەستیان بگات بە سەرچاوەکانی نەوت و گازی وڵاتانی ئاسیای ناوەندی، تەنانەت لەو بارەوە لەگەڵ پاکستان پلانی هاوبەشیان هەبوو و هاوکارییان دەکرد، ئێستا دیار نییە چارەنووسی ئەو هاوکاریانە چی دەبێت.
دەکرێت زیان و مەترسییەکانی دوای دەسەڵاتگرتنی تاڵیبان بۆ هندستان لەو سێ خاڵەدا کۆرت بکرێنەوە کە هەڵبەت زۆربەی بوارەکانیش دەگرێتەوە. بەڵام ئەوە بەو واتایە نییە کە نیودەلهی هیچ دەرفەتێکی نییە و بێکار دادەنیشێت، بەڵکوو بۆ پاراستنی زیاترین ڕێژەی بەرژەوەندییەکانی هەوڵ دەدات.
=KTML_Bold=“دەرفەتەکانی هندستان بۆ پاراستنی بەرژوەندییەکانی لە ئەفغانستان”=KTML_End=
هەلومەرجی ئەفغانستان و پێداویستییەکانی تاڵیبان لە لایەکەوە و بەرفراوانی و زۆروزەبەندی سەرمایەگوزاری هند لە ئەفغانستان لە لایەکی ترەوە، هۆکارن بۆ ئەوەی هندستان نەک هەر بە تەواوەتی بێ هیوا نەبێت، بەڵکوو بۆ پاراستنی زۆرینەی بەرژوەندییەکانی هەوڵ بدات. بە کۆرتی دەکرێت لەو سێ خاڵەی خوارەوەدا، ئاماژە بە دەرەفەتەکانی بەردەم هندستان بکرێت.
یەکەم؛ تاڵیبان هەم پیویستی بە درێژەدان بە سەرمایەگوزاری و یارمەتییەکانی “هندستان” هەیە و هەم پێویستی بە درێژەدان بە پەیوەندییە سیاسییەکان لەگەڵ ئەو وڵاتە بە مەبەستی بەدەستهێنانی ڕەوایی و شەرعیەت و ئاساییکردنەوەی خۆی وەکوو ئەکتەرێکی سیاسی لە ئاستی جیهاندا، بۆیە هندستان جێگای سەرنجی تاڵیبانە و ئەوە گەورەترین دەرفەتە بۆ هندستان. بەگوێرەی زانیارییەکان، چەند کاتژمێر دوای چوونەدەرەوەی دوایین سەربازی “ئەمریکا” لە ئەفغانستان و کۆتاییهێنان بە دوایین شەڕی ئەو وڵاتە، هند گفتوگۆی دیپلۆماتیکی لەگەڵ تاڵیبان دەستپێکرد. دیپاک میتال، باڵوێزی “هیند” لە قەتەر ڕۆژی سێشەممە 31ی ئاب لەگەڵ شیرمحەمەد عەباس ستانیکزای، لە ڕابەرانی مەکتەبی سیاسی تاڵیبان، لە دەوحە دیداری کرد. خاڵی گرنگ ئەوەیە کە وەزارەتی دەرەوەی هیند ڕایگەیاند، ئەو دیدارە لەسەر داوای تاڵیبان ئەنجام دراوە، هەروەها ڕایگەیاند گفتوگۆکان سەبارەت بە ئاساییش و گەڕانەوەی ئەو هاووڵاتییانەی هند بوو کە لە ئەفغانستان مابوونەوە، وتیشی نابێت خاکی ئەفغانستان بە هیچ جۆرێک بۆ چالاکی دژە هیندی و چالاکی تیرۆریستی بەکار بهێنرێت. نوینەرانی تاڵیبانیش لەو بارەوە دڵنیاییان بە باڵوێزی هند داوە. ئەو دڵنیاکردنەوە لە کاتێکدا دێت کە سۆهەیل شاهین، وتەبێژی مەکتەبی سیاسی تاڵیبانیش سپاسی سەرمایەگوزاری و یارمەتییەکانی هندی کردووە لە ئەفغانستاندا. ئەمانە نیشانەی هیوابەخشن بۆ هندستان و دەری دەخەن ڕابەرایەتی تاڵیبان لەوە تێگەیشتوون کە پێویستییان بەوە هەیە کە پێگەیەک بۆ هیند لە ئەفغانستان تەرخان بکەن، ڕەنگە ئەوە بەشێکیش بێت لە هەوڵەکانی تاڵیبان بۆ نزیکبوونەوە و کارکردن لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژاوا. هەڵبەت خودی هندیش کە ئێستا واقعییەتەکان دەبینێت و نایەوێت بە تەواوەتی لایەنی دۆراوی گۆرانکارییەکان بێت، نەک هەر بێ مەیل نییە بە پەیوەندیگرتن بە تاڵیبانەوە، بەڵکوو هەوڵی پەرەپیدان بە پەیوەندییەکان لانی کەم لەگەڵ بەشێک لە تاڵیبان دەدات کە لەژێر کاریگەریی ئێران و پاکستاندا نین و بە باڵی “نەتەوەگەرا” ناسراون. تەنانەت هەندێک لە میدیاکان باسیان لەوە کردووە کە هندستان پێش داڕووخانی حکومەتی پێشوویش لەو ئاڕاستەیەدا هەندێ هەوڵی داوە و لانی کەم، لە 20 ئەیلولی 2020دا، سوپرامانیان جایشنکار، وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتە لە دوحەی پایتەختی قەتەر بەشداری گفتوگۆکانی ئاشتی ئەفغانستانی کردووە و خۆشحاڵی وڵاتەکەی لە درێژەدان بە گفتوگۆکان دەربڕیوە. ئامانجی نیودەلهی لەو دیدارە ئەوە بووە کە بە چوونەدەرەوەی ئەمریکا لە ئەفغانستان، سەرمایە و بەرژەوەندییەکانی لەو وڵاتە پارێزراو بن. جگە لەوە، بەرپرسانی ئەو وڵاتە دەیانویست دڵنیا ببێتەوە کە گرووپە چەکدارەکانی کەشمیر، بۆ نموونە لەشکەری تەیبە و جەیشی محەمەد، لە ئەفغانستان وەکوو بنکەیەک بۆ هێرشبردن بۆ سەر کەشمیر کەڵک وەرناگرن. بە گشتی مەبەستی بەرپرسانی ئەو وڵاتە لەو گفتوگۆیدانە ئەوە بوو کە دڵنیا بێتەوە، ئەفغانستان لە ساڵانی داهاتوودا نابێتە هەڕەشەیەکی ئەمنی گەورە بۆ هندستان. ئەو پەیوەندیانە بە واتای تێگەیشتنی هندستان لە واقعیەت و لادان لە سیاسەتە توندەکانی حزبی دەسەڵاتداری “بەهاراتیا جاناتا” (BJP) سەبارەت بە “گفتوگۆنەکردن لەگەڵ تیرۆریستەکان” دێت. ئەمە دەتوانێت دەرفەتێک بێت بۆ هەوڵەکانی هندستان بە مەبەستی پاراستنی بەرژوەندییەکانی لە ئەفغانستان.
دووەم؛ ڕەنگە ڕووداوەکانی ئەفغانستان زیاتر لە پێشوو ئەمریکا لە هندستان نزیک بکەنەوە، بە تایبەت کە ئەمریکا لەو ساڵانەی دواییدا لە لایەکەوە لە هەڵویستەکانی پاکستان سەبارەت بە لایەنگری لە تاڵیبان و گرووپە تیرۆریستەکان نیگەرانە و پاکستانیش زیاتر بەرەو ڕووسیا ڕۆیشتووە و لە لایەکی ترەوە واشنتۆن پلانی گوشارخستنە سەر پەکینی هەیە. هەم چین و هەم پاکستان ڕکابەری سەرەکی هندستانن، بۆیە نزیکبوونەوەی زیاتری ئەمریکا لەو وڵاتە دەتوانێت پێگەی نیودلهی لەبەرانبەر ئەو دوو ڕکابەرەدا بەرز بکاتەوە. تەنانەت ئەمریکا دەتوانێت بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆریزم و بەرتەسککردنەوەی چالاکی گرووپە توندڕۆکان گوشار بخاتە سەر تاڵیبان. بێگومان نیودهلی ئەوە وەکوو دەرفەتێک سەیر دەکات و هەوڵ دەدات سوودی لێ وەربگرێت.
سێیەم؛ هیند لەبەرانبەر پاکستان و چیندا، وەکوو دەرفەتێک چاو لە ڕووسیا و بەتایبەت کۆماری ئیسلامی دەکات. کۆماری ئیسلامی لەگەڵ هندستان پەیوەندی دۆستانە و بەرفراوانی هەیە. هەروەها ئەگەری ئەوە هەیە لە داهاتوودا پاکستان و تاران بە مەبەستی باڵادەستی لە کابوڵ بکەونە ناو ململانێ و پێشبڕکێ، چونکە کۆماری ئیسلامی لەم ساڵانەی دواییدا پەیوەندییەکانی لەگەڵ تاڵیبان ئاسایی کردوونەتەوە و بگرە لە ڕووی ماڵی و چەک و تەقەمەنییەوە یارمەتیی زۆری چەکدارانی تاڵیبانی داوە و ڕۆڵی هەبوو لە دەسەڵاتگرتنی ئەو گرووپە لە ئەفغانستاندا. ئەوە دەتوانێت دەرفەتێک بێت بۆ هندستان بۆ ئەوەی لە ڕێگای تارانەوە کاریگەریی زیاتر لەسەر بڕیارەکانی تاڵیبان دابنێت و لانی کەم لە ئاستی مەترسییەکان بۆ سەر بەرژوەندییەکانی نیودهلی کەم بکاتەوە.
=KTML_Bold=“ئەنجام”=KTML_End=
“هندستان” یەکێک بوو لەو وڵاتانەی لەگەڵ حکومەتی پێشووی “ئەفغانستان” زیاترین پەیوندی هەبوو و بە شێوەیەکی هەمەلایەنە لەو وڵاتەدا چالاک بوو و سەرمایەگوزاریەکی بەرفراوانی لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا ئەنجام دابوو، بەو جۆرەش ڕێگری کردبوو لەوەی پاکستان وەکوو ڕکابەرێکی سەرەکی، لە شانۆی سیاسەتی ئەفغناستاندا پێگەیەکی هەبێت. بەڵام ئێستا لە لایەکەوە چارەنووسی چەندین ساڵ سەرمایەگوزاری ئەو وڵاتە دیار نییە و لە لایەکی ترەوە لەگەڵ پاکستانی باڵادەستدا ڕووبەڕوو دەبێتەوە، لەپاڵ ئەوەشدا دەبێ نیگەرانی پەرەسەندنی ئایدۆلۆژیای ئیسلامی بێت. بۆیە ئێستا هندستان یەکێک لە گەورەترین دۆراوەکانی گۆڕانکارییەکانی ئەفغانستان و دەسەڵاتگرتنەوەی تاڵیبان بە هەژمار دێت. بەڵام ئەوە بەو واتایە نییە کە نیودلهی بە تەواوەتی لە ئەفغانستان دەکرێتە دەرەوە یاخود هیچ دەرفەتێکی لەبەردەست نابێت، بەپێچەوانەوە پیویستی “تاڵیبان” بە پەیوەندی لەگەڵ “هندستان” بە مەبەستی بەدەستهێنانی شەرعییەتی نێودەوڵەتی و هەروەها ڕاکێشانی سەرمایە و یارمەتییەکانی ئەو وڵاتە، ئەگەری نزیکبوونەوەی ئەمریکا لە هندستان و هەروەها هەبوونی ئەکتەرێکی وەکوو ئێران لە ئەفغانستان نموونەی ئەو دەرفەتانەن کە بەرپرسانی ئەو وڵاتە دەتوانن بۆ پاراستنی بەرژوەەندییەکانی خۆیان سوودیان لێ وەربگرن. هێشتا زووە بزانین دەرئەنجامی هەوڵەکانی هندستان چی دەبێت، بۆیە دەبێ چاوەڕوان بین بزانین بەرپرسانی ئەو وڵاتە چەندە دەتوانن لە دەرفەتەکان کەڵک وەربگرن. [1]
This item has been written in (کوردیی ناوەڕاست) language, click on icon to open the item in the original language!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
This item has been viewed 279 times
HashTag
Sources
[1] Website | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 05-07-2023
Linked items: 2
Group: Articles
Publication date: 03-03-2023 (1 Year)
Content category: Politic
Country - Province: South Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Kurdish - Sorani
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 99%
99%
Added by ( Rozhgar Kerkuki ) on 05-07-2023
This article has been reviewed and released by ( Shadi Akoyi ) on 05-07-2023
This item recently updated by ( Shadi Akoyi ) on: 05-07-2023
URL
This item has been viewed 279 times
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Biography
Jasmin Moghbeli
Biography
Antonio Negri
Biography
Abdullah Zeydan
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Ayub Nuri
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Biography
HIWA SALAM KHLID
Archaeological places
Cendera Bridge
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Library
After ISIS Perspectives of displaced communities from Ninewa on return to Iraq’s disputed territory
Biography
Havin Al-Sindy
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
Shilan Fuad Hussain
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Articles
A STUDY ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN KIRKUK
Library
GENDER AND CONFLICT ANALYSIS IN ISIS AFFECTED COMMUNITIES OF IRAQ
Articles
Feminism, gender and power in Kurdish Studies: An interview with Prof. Shahrzad Mojab
Archaeological places
Hassoun Caves
Biography
Nurcan Baysal
Library
IRAQ’S DISPUTED INTERNAL BOUNDARIES AFTER ISIS HETEROGENEOUS ACTORS VYING FOR INFLUENCE
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
KHAIRY ADAM
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari

Actual
Library
Political Communication the Kurdish Parties Patriotic Union Of Kurdistan as a sample
08-05-2022
Rapar Osman Uzery
Political Communication the Kurdish Parties Patriotic Union Of Kurdistan as a sample
Articles
Kurdish fighters in Ukraine? SDF denounced Fake news from Russland
25-07-2023
Hazhar Kamala
Kurdish fighters in Ukraine? SDF denounced Fake news from Russland
Library
Woman’s role in the Kurdish political movement in Syria
25-04-2024
Hazhar Kamala
Woman’s role in the Kurdish political movement in Syria
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Ismail Mohamad Hassaf
New Item
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
23-06-2024
Rapar Osman Uzery
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Library
GENDER AND CONFLICT ANALYSIS IN ISIS AFFECTED COMMUNITIES OF IRAQ
22-06-2024
Hazhar Kamala
Library
After ISIS Perspectives of displaced communities from Ninewa on return to Iraq’s disputed territory
22-06-2024
Hazhar Kamala
Library
IRAQ’S DISPUTED INTERNAL BOUNDARIES AFTER ISIS HETEROGENEOUS ACTORS VYING FOR INFLUENCE
22-06-2024
Hazhar Kamala
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
THE FUTURE OF IRAQI KURDISTAN: THE ”ISLAMIC STATE” AS A CATALYST FOR INDEPENDENCE?
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Nation Building and Genocide As Civilising and De- civilising processes
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Future of Kirkuk: T HE REFERENDUM AND ITS POTENTIAL I MPACT ON D ISPLACEMENT
18-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Importing Educational Services from Finland to Kurdistan
17-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 518,796
Images 104,786
Books 19,314
Related files 97,589
Video 1,402
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Biography
Jasmin Moghbeli
Biography
Antonio Negri
Biography
Abdullah Zeydan
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Ayub Nuri
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Biography
HIWA SALAM KHLID
Archaeological places
Cendera Bridge
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Library
After ISIS Perspectives of displaced communities from Ninewa on return to Iraq’s disputed territory
Biography
Havin Al-Sindy
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
Shilan Fuad Hussain
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Articles
A STUDY ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN KIRKUK
Library
GENDER AND CONFLICT ANALYSIS IN ISIS AFFECTED COMMUNITIES OF IRAQ
Articles
Feminism, gender and power in Kurdish Studies: An interview with Prof. Shahrzad Mojab
Archaeological places
Hassoun Caves
Biography
Nurcan Baysal
Library
IRAQ’S DISPUTED INTERNAL BOUNDARIES AFTER ISIS HETEROGENEOUS ACTORS VYING FOR INFLUENCE
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
KHAIRY ADAM
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Folders
Biography - Gender - Male Biography - Gender - Female Biography - Nation - Kurd Biography - Nation - Foreigner Articles - Country - Province - North Kurdistan Library - Country - Province - South Kurdistan Articles - Country - Province - South Kurdistan Articles - Country - Province - Israel Articles - Country - Province - Kurdistan Articles - Country - Province - Australia

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.547 second(s)!