کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
بەشۍ: سەڎ و ۋیس و دوەمە
نویستەی: #هاوڕێ باخەوان#
ساڵەو (1794ز): ئەچی ساڵېنە قەشە فیدلیس، گەشتێش پەی قەڵاچوالانی کەردەن. هەر ئەچی ساڵېنە سوپاو بابانی سنجارش گېرتەن و یاوان ئورفە. دەسەڵاتو قاجارییەکا هەر ئەچی ساڵېنە دلۍ ئێرانینە مەرزیانەرە.
ساڵەو (1795ز): ئەچی ساڵېنە ئی تۊمارۍ دیاری کریێنۍ:
ناسرخان کۊچی دمایینش کەردەن.
عەبدوڵڵا نەسروڵڵای ئارەنانی شاعېر ئامان دنیاوە.
هونەرمەڼی موزیکژەن (سەی براکە) ئامان دنیاوە.
نەوەشی چەمەقووڵەی دلۍ سلېمانی و چواردۆریشەنە وەڵابېیەنۆ.
ساڵەو (1796ز): ئەچی ساڵېنە موحەمەڎ خانە قاجاڕی، بنەیانەو زەندیەکاش ۋڕنان و وېش بېیەن بە پاڎشاو ئێرانی. هەر ئەچی ساڵېنە بارام پاڎشای گۆرە میرو بادینانی مەردەن، مورادخانی کوڕش نیشتەن یاگېش. هەر ئەچی ساڵېنە فەتح عەلی شا، بېیەن بە پاڎشاو ئێرانی.
ساڵەو (1797ز): ئەچی ساڵېنە چن تۊمارێ تاریخیۍ پەی ئېمە مەنېنێ:
* مەلا مەحمووڎی بایەزیدی، تاریخ نوېس کوردی، ئەچی ساڵېنە ئامان دنیاوە، خاوەنو کتېبو (عادات و ڕسومات نامەی ئەکرادیەن).
نالی شاعېر دلۍ دەگاو (خاک و خۆڵ) و شارەزووری، ئەچی ساڵېنە ئامان دنیاوە.
هەمدیس ئەچی ساڵېنە ئیبراهیم پاڎشا بېیەنۆ بە میرو بابانی، هەر سەردەمو ئېڎینە بېیەن کە نەوەشی چەمەقووڵە گولانەکەی دلۍ ناوچەو سلېمانینە وەڵا بېیەنۆ.
عەبدولموئمینی دوەمی مەردۊخی ئەچی ساڵېنە کۊچی دمایینش کەردەن.[1]