Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
THE FUTURE OF IRAQI KURDISTAN: THE ”ISLAMIC STATE” AS A CATALYST FOR INDEPENDENCE?
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Future of Kirkuk: T HE REFERENDUM AND ITS POTENTIAL I MPACT ON D ISPLACEMENT
18-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Importing Educational Services from Finland to Kurdistan
17-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdish Question in Turkey: Development of Kurdish Political Parties and Their Perception of Kurdish National Movement from 2003
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Transnational Migration, Integration, and Identity: A Study of Kurdish Diaspora in London
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Identity, Politics, Organization: A Historical Sociology of the Democratic Party of Iranian Kurdistan and the Kurdish Nationalis
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
National Identity Discourses in Contemporary Bahdinani Kurdish Poetry in Iraq
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
“Five Years of Injustice are Enough!” Investigative Study on Violations Against Kurds and Yazidis in Northern Syria
14-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (3)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 518,457
Images 104,711
Books 19,271
Related files 97,552
Video 1,398
Library
Revilution
Library
Political Communication the...
Articles
Kurdish fighters in Ukraine...
Library
Woman’s role in the Kurdish...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Dengvedana “Newroz”ê di wêjeya Kurdî de – beşa dawî
Kurdipedia is the largest project to archive our information.
Group: Articles | Articles language: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Dengvedana “Newroz”ê di wêjeya Kurdî de

Dengvedana “Newroz”ê di wêjeya Kurdî de
Dengvedana “Newroz”ê di wêjeya Kurdî de – beşa dawî
Bêhzad Qadirî

Piraniya nivîskar û helbestvanên Kurd di helbest û deqên xwe de behsa #Newrozê# kirine ku ji ber nebûna derfetê em ê tenê îşareyê bi çend mînak ji helbestên wan bikin. Di dawiyê de ez dixwazim bibêjim ku helbestvanên wek “Muxlîs, Ewnî, Hejar, Zarî, Elî Heseniyanî, Jîla Huseynî, Mihemed Salih Dîlan, Esîrî, Nasir Axabira, Celal Melekşa, Şêrko Bêkes û Ebdulah Paşêw” û hwd, di çend helbestên xwe de behsa Newrozê kirine û bal kişandine ser Kurdistanîbûna Newrozê.
Di her du beşên berê yên vê gotarê de, bi behskirina çend mînakek ji helbestên çend helbestvanên Kurd (Feqê Qadirî Hemawend, Cemîl Rencber, Celal Medhet Xoşnav, Samî Evdal, Seyîd Kamîl Îmamî, Xadîm, Nafî`i Mezher, Şêx Ehmed Şakelî û Fayîq Bêkes) rengvedana Newrozê di wêjeya Kurdî de me dît û me mêze kir ku gelek ji helbestvanên Kurd di helbestên xwe de netenê bi awayên cur bi cur behsa Newrozê kirine, belkî li ser Newrozê helbestên taybet jî afirandine. Di vê beşê de em ê vê gotarê bi anîna çend mînak ji helbestên din ên helbestvanên Kurd bi dawî bînin, ku armanca me îsbatkirina Kurdistanîbûna Newrozê û herwisa dengvedana Newrozê di edebiyata Kurdî de ye. Pêwîst e ez vê yekê jî bibêjim ku bi sedan helbest û weşanên din ên Kurdî hene ku bi awayên cur bi cur behsa Newrozê tê de hatiye kirin ku pêwîstî bi lêkolînên zêdetir heye û potansiyela nivîsandina wan di çend pirtûkan de heye.
Newroz di helbesta “Xwa ke şew dênê roj ebatewe” a Pîremêrd de
Pîremêrd (1867-1950) an jî Hecî Tofîq Beg helbestvan, nivîskar û rojnamevanekî bi şiyan ê Kurd bû. Li Silêmaniyê ji dayîk bûye û di ciwaniya xwe de li wir zanistên olî xwendiye. Pîremêrd mizgeft bi mizgeft û bajar bi bajar geriyaye û li her cihekî demekê maye û piştî serdana piraniya mizgeftên Silêmaniyê, berê xwe dide mizgeftên bajarê Bane yê Rojhilatê Kurdistanê. Pîremêrd xwediyê gelek berhemên edebî ye û xizmeta rojnamegeriya Kurdî kiriye. Çend ji van xizmetan pêk hatine ji “avakirina rojnameya Resmilî Katib, rojnameya Kurdî ya Te`awun û Terqî Xizetesî, rojnameya Jîn û kovara Jîn”. Pîremêrd di warê helbestê de jî xwedî destek bilind bûye.
Ji xeynî rojnamegeriyê, mijareke din a ku Pîremêrd girîngiyeke zêde pê daye, Newroz bû. Li cem Pîremêrd Newroz tenê vekirina şahiyekê û lidarxistina şahiyekê nebûye, belkî tiştek ji wê yekê mezintir bûye, li cem wî hevsengiya mirin û vejînê bûye, ji aliyekê ve sirûşta mirinê jiyandiye, ji aliyek dinê ve jî şoreş û rizgarbûna gel bûye. Eva jî beşek ji helbesta “Xwa ke şew dênê roj ebatewe” a Pîremêrd e:
Sale û sal zewî nuwê ebêtewe / gij û giyay legel ebûjêtewe
Ke zistan royî îtir newroze / bulbul le eşqî gulda be soze
Beşî dû salman le newroz daye / yalla kurukal sa werine kaye
Pîremêrd di van helbestan de jî behsa Newrozê kiriye: “Nawêrin bilêyn pendî pêşînan, ke qel qirandî bilê: Ya xeffar, hewre tirîşqe girmey birawe û şewgarî payz ne`eçuwe ser”
Newroz di helbesta “Hewtem: Newroz” a Dilşad Merîwanî de
Dilşad Merîwanî (1947-1989) nivîskar, rojnamevan, helbestvan û ekterê Kurd ê Silêmaniyê bûye. Ji ber wê ku zarokên dersxwan hînê elfabeya Kurdî dikir, ji aliyê rejîma Beis a Iraqê ve wekî kesekî xirabkar hate şehîdkirin. Wî di sala 1963an de dest bi xebata siyasî û têkoşîna xwe ya binerdî kir û gelek caran kete girtîgehê, îşkence û azar û avarebûn dît. Herwiha di şoreşên Îlona 1961 û Hezîrana 1976an de çend salan li bajêr jiyana partîzaniyê ceriband. Kesekî pir nîştimaperwer bûye û girîngiyek zêde daye helbestên nîştimanperwerî. Ev jî beşek ji helbesta “Hewtem: Newroz” e:
Dilî pasarî bew biçûkîye, kewte helperîn / Leser erxewan, eywut: Xelkîne, ba xem laberîn
Gulaley nazdar zû helse le xew, emro newroze / Min be goranî, to be pêkenîn, elêyn: pîroze
Hêjayî behskirinê ye ku “Dilşad Merîwanî” di helbestên “Netraza, Mamosta, Bîst û Noyem: Namey Îşiqdozêk, Çil û Noyem: Newrozî 1975” de behsa Newrozê kiriye.
Newroz di helbesta “Newrozî Rizgarî” a Hêmin de
Hêmin (1921-1986) kurê Seyîd Hesenê Mukrî û ji malbata Mela Camî Çorî bûye. Diya wî Zeyneb a keça Şêxê Burhan bûye. Hêmin di Bihara sala 1300ê a Koçî de li şeva cejna Beratê li gundê Laçînî yê bajarê Mehabadê ji dayîk bûye. Mamoste Hêmin ji bilî ku helbestvanekî jêhatî bûye, bi karê siyasî re jî mijûl bûye û bîra nîştimanperwerî ya vî helbestvanî bi rindî di helbestên wî de xuya dike.
Mamoste Hêmin di pirtûka “Hewarî Xalî” de wiha behsa Newrozê dike:
“Li ser Newroza pîroz gelek tişt hatine gotin û nivîsandin. Dîroknas dibêjin roja ku agir hatiye peydakirin xelkê cejin girtine û navê wê kirine Newroz, an jî dinivîsin ku roja Kaweyê Hesinkar li hember Zuhakê xwînxwar û zalim serî hildaye û desthilatdariya wî ya zordar bi dawî aniye, Newroz bi rê ve birine.
Heta min ji hinek hevalên Şîe jî bihîstiye ku Hezretî Elî (silava Xudê lê bin) di wê rojê de hatiye dinyayê. Ti yek ji van nêrînan bo redkirinê nabin. Vedîtina agir, ew nî`imeta mezin a Xwedê, serhildana Kawe û hilweşandina Zuhakê zalim û jidayikbûna Hezretî Elî yê rêberê navdar ê Îslamê, hemû dibin ku mirov ji bo wan cejinê bigire. Lê nerîna min derbarê Newrozê de nerînek gundêtî ye û Kurmancane ye. Ez ji wê yekê jî natirsim ku dîroknivîsên şaristaniyê ji min re bibêjin kerrê kurmanc ê dîroknezan û nexwendewar te ew ji kuderê aniye.
Ez li ser wê bawerê me ku ev roja pîroz û ev cejna mezin a piraniya gelên Rojhilatê pêwendî bi aborî ve heye”.
Beşek ji helbesta “Newrozî Rizgarî” ji pirtûka “Tarîk û Rûn”:
Le dinyada keme hawtay beharî cwanî Kurdistan
Ewîş ewsal ke layêkî necatî bû lejêr destan
Le xoşî ew wilate şaîrîş bote hezar destan
Refîqan rojî kurdane, behare, cêjnî newroze
Bedil lêtan dekem lew rojeda min cêjne pîroze
Mamoste Hêmin jî di van helbestê de behsa Newrozê kiriye: “Rêbendan û Şaîr, Perî Şî`ir, Meterêzî Şeref, Deskewtî Xebat, Sazî Nasaz û Şerabî Xest û hwd”.
Dawî
Wek min di serî de jî behs kir, piraniya nivîskar û helbestvanên Kurd di helbest û deqên xwe de behsa Newrozê kirine ku ji ber nebûna derfetê em ê tenê îşareyê bi çend mînak ji helbestên wan bikin. Di dawiyê de ez dixwazim bibêjim ku helbestvanên wek “Muxlîs, Ewnî, Hejar, Zarî, Elî Heseniyanî, Jîla Huseynî, Mihemed Salih Dîlan, Esîrî, Nasir Axabira, Celal Melekşa, Şêrko Bêkes û Ebdulah Paşêw” û hwd, di çend helbestên xwe de behsa Newrozê kirine û bal kişandine ser Kurdistanîbûna Newrozê.[1]
This item has been written in (Kurmancî - Kurdîy Serû) language, click on icon to open the item in the original language!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
This item has been viewed 77 times
HashTag
Sources
[1] Website | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://kurdshop.net/- 19-04-2024
Linked items: 4
Group: Articles
Articles language: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 24-03-2024 (0 Year)
Content category: Literary
Content category: Linguistic
Content category: Articles & Interviews
Country - Province: Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Kurdish - Kurmanji - Latin
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 99%
99%
Added by ( ئاراس حسۆ ) on 19-04-2024
This article has been reviewed and released by ( Sara Kamela ) on 20-04-2024
This item recently updated by ( Sara Kamela ) on: 20-04-2024
URL
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 77 times
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Antonio Negri
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Archaeological places
Hassoun Caves
Library
Kurdish Question in Turkey: Development of Kurdish Political Parties and Their Perception of Kurdish National Movement from 2003
Biography
Havin Al-Sindy
Biography
Ayub Nuri
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Articles
Feminism, gender and power in Kurdish Studies: An interview with Prof. Shahrzad Mojab
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Biography
Nurcan Baysal
Library
THE FUTURE OF IRAQI KURDISTAN: THE ”ISLAMIC STATE” AS A CATALYST FOR INDEPENDENCE?
Library
The Future of Kirkuk: T HE REFERENDUM AND ITS POTENTIAL I MPACT ON D ISPLACEMENT
Biography
KHAIRY ADAM
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
Jasmin Moghbeli
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Importing Educational Services from Finland to Kurdistan
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Biography
Abdullah Zeydan
Biography
HIWA SALAM KHLID
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Articles
A STUDY ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN KIRKUK
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
Biography
Shilan Fuad Hussain
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Archaeological places
Cendera Bridge

Actual
Library
Revilution
17-12-2020
Hawreh Bakhawan
Revilution
Library
Political Communication the Kurdish Parties Patriotic Union Of Kurdistan as a sample
08-05-2022
Rapar Osman Uzery
Political Communication the Kurdish Parties Patriotic Union Of Kurdistan as a sample
Articles
Kurdish fighters in Ukraine? SDF denounced Fake news from Russland
25-07-2023
Hazhar Kamala
Kurdish fighters in Ukraine? SDF denounced Fake news from Russland
Library
Woman’s role in the Kurdish political movement in Syria
25-04-2024
Hazhar Kamala
Woman’s role in the Kurdish political movement in Syria
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
New Item
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
THE FUTURE OF IRAQI KURDISTAN: THE ”ISLAMIC STATE” AS A CATALYST FOR INDEPENDENCE?
20-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Future of Kirkuk: T HE REFERENDUM AND ITS POTENTIAL I MPACT ON D ISPLACEMENT
18-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Importing Educational Services from Finland to Kurdistan
17-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdish Question in Turkey: Development of Kurdish Political Parties and Their Perception of Kurdish National Movement from 2003
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Transnational Migration, Integration, and Identity: A Study of Kurdish Diaspora in London
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Identity, Politics, Organization: A Historical Sociology of the Democratic Party of Iranian Kurdistan and the Kurdish Nationalis
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
National Identity Discourses in Contemporary Bahdinani Kurdish Poetry in Iraq
15-06-2024
Hazhar Kamala
Library
“Five Years of Injustice are Enough!” Investigative Study on Violations Against Kurds and Yazidis in Northern Syria
14-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Role of International Agreements in Forced Displacement (3)
12-06-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 518,457
Images 104,711
Books 19,271
Related files 97,552
Video 1,398
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Antonio Negri
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Archaeological places
Hassoun Caves
Library
Kurdish Question in Turkey: Development of Kurdish Political Parties and Their Perception of Kurdish National Movement from 2003
Biography
Havin Al-Sindy
Biography
Ayub Nuri
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Articles
Feminism, gender and power in Kurdish Studies: An interview with Prof. Shahrzad Mojab
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Biography
Nurcan Baysal
Library
THE FUTURE OF IRAQI KURDISTAN: THE ”ISLAMIC STATE” AS A CATALYST FOR INDEPENDENCE?
Library
The Future of Kirkuk: T HE REFERENDUM AND ITS POTENTIAL I MPACT ON D ISPLACEMENT
Biography
KHAIRY ADAM
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
Jasmin Moghbeli
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Importing Educational Services from Finland to Kurdistan
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Biography
Abdullah Zeydan
Biography
HIWA SALAM KHLID
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Articles
A STUDY ON THE HUMAN RIGHTS SITUATION IN KIRKUK
Library
STABILIZATION AND DEMOCRATIZATION OF IRAQ A STRATEGIC ANALYSIS OF THE CONSTITUTION-BUILDING PROCESS
Biography
Shilan Fuad Hussain
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Archaeological places
Cendera Bridge
Folders
Biography - Gender - Male Martyrs - Gender - Male Biography - Nation - Kurd Martyrs - Nation - Kurd Documents - Country - Province - North Kurdistan Library - Country - Province - United Kingdom Biography - People type - Poet Biography - People type - Writer Biography - People type - Journalist Biography - People type - Academic

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.875 second(s)!