Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Collapse of Iraq and Syria: The End of the Colonial Construct in the Greater Levant
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The British Administration of Iraq and Its Influence on the 1920 Revolution
24-06-2024
Rapar Osman Uzery
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
23-06-2024
Rapar Osman Uzery
Statistics
Articles 519,819
Images 105,221
Books 19,549
Related files 97,953
Video 1,414
Library
The Future of Kirkuk: A Roa...
Library
Dialectics of struggle: cha...
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
Library
Social Ecology
1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasının Bastırılması, Mele Selim ve Arkadaşlarının İdam Edilmesi- 4
Kurdipedia archives the history of past and present for the next generations!
Group: Articles | Articles language: Türkçe
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasının Bastırılması, Mele Selim ve Arkadaşlarının ...

1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasının Bastırılması, Mele Selim ve Arkadaşlarının ...
1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasının Bastırılması, Mele Selim ve Arkadaşlarının İdam Edilmesi- 4.
Yazma ve Hazırlık: #Seîd Veroj#

Bitlis’teki Rusya Konsolosluğu’na sığınan Mele Selim ve arkadaşları, Osmanlı devleti Birinci Dünya Savaşı’na dahil olup Rusya’ya savaş ilan edene kadar orada kalırlar. Rusya Konsolosluğu’nda bulundukları süre içerisinde, kaçmamaları ya da firar etmemeleri için, kırk askerden oluşan bir özel birlik tarafından sürekli izlenirler. Mele Selim ve arkadaşlarına karşı yürütülen karalama ve anti propaganda, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasına kadar devam eder. “Savaş başlar başlamaz, Türk güvenlik güçleri Rus Konsolosluğuna saldırır, yağmalar ve Mele Selim ve arkadaşlarını, Kürdçülük ve hilafete isyan suçlamasıyla yakalayarak önceden verilen karar gereğince konsolosluğun önünde idam edilirler. İsyana kalkışanlara ibret olsun diye cansız bedenleri 8 gün boyunca darağacında asılı kalır.”(1)
1914 Kürd Ayaklanmasının amacı, niteliği ve izlenen yöntemiyle; İttihat ve Terakki rejimi yönetimindeki Osmanlı hükümetinin aşırı merkezci ve Kürd milletinin hukukunu yok sayan, baskıcı, başıbozuk idaresi, ağır vergi uygulamalarına karşı otonom bir emirlik şeklinde kendi kendini yönetmeyi amaçlayan kitlesel, silahlı bir başkaldırı hareketi olduğunu söyleyebiliriz. Erzurum polis müdürü iken, 8 Temmuz 1913’te Bitlis Polis Müdürlüğüne tayin edilen, baştan sona kadar gelişmelere tanıklık etmiş ve daha sonraları Bitlis Milis Taburu ve Alay Kumandanlığı yapan Mustafa Durak, Cumhuriyet döneminin ikinci meclisinde milletvekillerine hitaben yaptığı bir konuşmada, Kürdistan’da nasıl bir yönetimin icra ettiğini açık bir dille ifade etmektedir. “Efendiler 1329’da Kürdistan’da ve Kürdistan’ın ufak bir yerinde bir isyan zuhura geldi. İşte Bitlis mebusları burada. Ben de o zaman orada idim. Bunun safahatını size arz etmiş olsam saatlerce devam eder. Bunun için teferruattan vazgeçiyorum. Mesela, Selim, idam edilirken bir şey söylemişti; pek acıdır. Ne çare memleketimizin derdidir, söyleyeceğim. Bunu bendenize söyledi ve bir arkadaşımda orda idi. Demişti ki, ey Türkler, beni idam edeceksiniz ediniz. Fakat memleketinizdeki idareden utanmıyor musunuz. Bu kadar yeri verdiniz; ne kadar yeri şuna buna hibe ettiniz. Bunda bizim bir kusurumuz vardır, diye söylemiyorsunuz. Ne zararı var, Bitlis’i de bize veriniz; ne olur. Efendiler bir Bitlis’i bize veriniz, bir de başımıza siz kontrol koyunuz; biz sizden ziyade iyi idare etmezsek, o vakit başımıza vurunuz. Yine siz alınız, koca bir Bitlis’i taksim ettiniz. Ne var bir parçasını da mesela Selim’e veriniz. Bu söz, o gün bugün hiç kulağımdan gitmiyor. Selim’e bu sözü söyleten idaresizlikti.”(2)
Law Reşîd (Lawê Reşîd) mahlasıyla yazan Bitlisli Kemal Fevzi, hareketin niteliğini ve temel etkenlerini şu şekilde üç nokta üzerinde toplayıp özetlemektedir: 1- Bu olay, İttihat ve Terakki hükümetinin sübjektif icraatına ve halkın uğradığı zalimce yönetim biçimine karşı adalet isteyen bir hareket idi. 2- Olayın çeşitli aşamalarında nüfuz ve rekabet iddialarının etkisi görülmüştür. 3- Dinsel istekler görünümünde ortaya çıkan ulusal ümitler söndürülmüştür.(3) Kadri Cemil Paşa da Mele Selim’in, hareketin başarısız olmasına dair söylediklerine benzer bir değerlendirmede bulunarak, “İttifak eden din adamları ve aşiret reisleri harekete katılma cesaretini gösteremediler. Hareket yalnız Hizan şeyhlerinin etki alanında bulunan aşiretlerle sınırlı kaldığı için(4) yenilgiye uğradığını belirtir. Elbette ki hareketin başarısızlığı sadece yukarıda belirtilen nedenlerle sınırlı değildi. Rêxistina Îrşad’ın yeterli ve kitleselleşmiş bir güce ulaşamaması ve önemli öncü kadrolarının suikastlar sonucu öldürülmesi; o zamanki Kürd toplumunda milliyetçi fikirlerin yaygınlaşmaması, yeterli ulusal bilinç düzeyine ulaşamamış olması ve aşiretsel yapısının olumsuz etkisi; Bedirhan kardeşler, Şeyh Abduselam ve Simko gibi Kürd liderlerle olan geniş ilişki ağına rağmen hareketin yerel ve dar bir bölgeyle sınırlı kalması; Kamil ve Abdurezzak Bedirhan kardeşlerin önemli girişimlerine rağmen başta Rusya gibi önemli bir komşu devletten olmak üzere gerekli olan uluslararası siyasi ve silahlı desteğin sağlanamaması; yaklaşan Birinci Dünya Savaşı’nın getirdiği saflaşmalar ve yeni koşullar Kürdlerin aleyhine olmuş; bölgede önemli bir nüfusa sahip olan Ermenilerle kurulan ilişkiler, yapılan görüşmelerde ortak bir yaklaşımın ve anlaşmanın oluşturulamaması gibi temel nedenler hareketin başarısızlıkla sonuçlanmasını getirmiştir.
Mele Selim’in Hristiyanlara zarar verilmeyeceğini açıkça taahhüt etmesine rağmen Ermenilerin çoğu ona inanmaya yanaşmadı. Kürdlere karşı “meşrutiyeti savunmak” için hükümetten kendilerine silah vermesini istediler. Rus konsolos yardımcısı Olferyev’e ağır silahlı yaklaşık 500 Daşnak Ermeni’nin Aram Paşa komutasında Osmanlı birlikleriyle beraber Kürt göçerleri kovalayışını seyrettiğin(5) yazar.
Şeyh Ubeydullah liderliğinde gerçekleşen 1880 Kürd Ayaklanması gibi, 1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasına da öncülük eden lider kadronun dini kimliği ve kullanılan dini sembollerden hareketle başta İttihatçı Türk basını olmak üzere genel olarak Avrupa ve Rus basınında, hareketin gerici bir nitelik taşıdığını, irticacı ve Ermeni karşıtı eğilimleri olduğu şeklindeki temelsiz iddialar ileri sürülmüştür. Bu iddialara karşı Mışag adlı Ermeni gazetesinde “Bitlis’te Kürt Ayaklanması” başlığıyla yayımlanan makalede Mtrak mahlası kullanan Ermeni yazar konuyla ilgili olarak şöyle diyordu: Elbette ki şeriat Kürd ayaklanmasının dış yüzüdür; onun iç mahiyeti ise dine teşvikten çok ulusal karakter taşımaktadır. Benzer bir yaklaşımla Navasardyan da, Batı basınının ileri sürdüğü tezlerin temelsiz olduğunu, hareketin gerici karakter taşımadığını, Kürd ulusal uyanışının bir sonucu olduğunu açıklar.(6)
Hareketin önde gelen liderlerinden Mele Selim idam edildiği zaman 65 yaşında idi, ulema ve dini kimliğiyle birlikte karizmatik bir kişiliğe de sahipti. Başta Türk basını olmak üzere dönemin bir kısım Ermeni ve Avrupa basınında da iddia edildiği gibi, o fanatik bir “irticacı” ve öncülük ettiği hareket de dini motifler içermekle birlikte salt bir dini hareket değildi. Mele Selim Efendi yiğitliğiyle tanınırdı. Şair, edip, yurtsever ve dindardı. İyi derecede dini eğitim görmüş bir ulema, din adamı olması itibarıyla her zaman dini ve milli irşadı birlikte yürütürdü, sürekli derdi ki: “Milli ve dini meselede, son nefesime kadar Kürd halkı için çalışacağım ve davamdan vaz geçmeyeceğim.”(7) Mele Selim idam sehpası önünde iken Bitlis Valisi M. Abdülhalik kendisine sorar: Allah’ın sizi muhafaza edeceğini söylemiştin, neden başaramadınız? Mele Selim cevaben şöyle der: Evet Allah bize zaferi bahşetti. Lakin içimizde hainler olduğu için bahşettiği gibi de aldı. Fakat sana müjde vereyim ki sen bir cehennemliksin ve yerin de cehennem olacak. Çünkü ben sizden hakkım olanı istedim ancak kabul etmediniz. Ölüm sadece bizim için değil, siz hem bu dünyada hem de kıyamette mahkûm olacaksınız. Çünkü sizin hükmünüz ve saltanatınız ikiyüzlü, hilebaz ve bahtsızdır. Bu yaptıklarınızla hiçbir zaman mutlak başarıyı sağlayamazsınız ve mutlaka haklı olan başarılı olacaktır.(8)
1914 Bitlis Hareketi, öncü liderlerinden bir olan Mele Selim ya da diğer bilinen adlarıyla Mele Selîmê Dimilî, Xelîfe Selîm, Zaza Selîm ve Selîmê Şerqî(9) adıyla anılmaktadır. Bu bağlamada Mele Selim’in kimliğine dair kısa bir bilgilendirme önemlidir. Mele Selim, babası Mele Mehmûd ve anası Hevsete’den 1849’da doğmuştur. Mele Mehmûd, Bingöl’ün Genç ilçesinin Şîn köyünde dünyaya gelmiş ve daha sora oradan Karlıova’ya bağlı Azîzan (Sudurağı) köyüne göç etmiş. 1870 yılında Mele Selim annesi Hevsete’yi kaybeder. Babası, “bu köy bana iyi gelmedi” diyerek, oradan Kalencik köyüne yerleşir. Mele Selim 7 yaşından itibaren medreselerde eğitim görmeye başlar. İlk eğitimini babası Mele Mehmûd’dan alan Selîm, daha sonra Şam ve Kahire’de eğitimine devam eder. Medrese eğitiminde on iki ilim (Sarf, Nahv, Kıraat, Beyan, Akaid, Mantık, kelam, Tevsir, Hadis, İlm-i Meani, İlm-i Bedii, Lugat) eğitimini tamamladıktan sonra yeniden köyü Kalencik’e döner. Kürtçenin ana lehçelerinin yanı sıra Türkçe, Farsça ve Arapça biliyordu. Seydayê Mele Selîm’in; Said, Ahmet ve Derwêş isimli kardeşleri vardı. Bitlis isyanında Said ile Ahmet tutuklanarak Muş cezaevine konulur ve cezaevinde çıkartılan bir yangınla, diğer mahkumlarla birlikte katledilirler.(10)
Mele Selim, Nakşibendi tarikatının en büyük temsilcilerinden biri olan Hizanlı Şeyh Seğbetullah’a bağlıydı. Şeyh Seğbetullah ölümünden önce Mele Selim’i kendi halifesi olarak belirlemişti. Fakat Mele Selim halifelik postuna oturmayı kabul etmedi, yerine şeyhin oğlu ve aynı zamanda kendisinin de öğrencisi olan on yaşındaki Şehabeddin’in oturmasını sağladı. Aynı zamanda kendisi Şehabeddin’i postnişinliğe hazırlamak üzere dini, tarikat ve ilmi eğitiminde birinci derecede rehberlik ve hocalık yapmış. Mele Selim, dinî ve Arapça bilimleri bilen, bilgin ve dindar bir zat idi ve harekette oynadığı role bakılırsa, “kendine özgü kişiliği olan” kimselerden sayılabilir. İradeli ve ideal sahibi olduğu anlaşılıyor.(11)
Hareketin öne çıkan liderlerinden olan Mele Selim idam edildiği zaman 65 yaşında idi, Şeyh Şahabettin ve Seyyid Ali ise 30 yaşlarında idiler. Şeyh Şehabeddin, hocası Mele Selim’e karşı, yüreğinde zaafa yakın derin bir saygı ve bağlılık duygusu beslerdi. Şeyh Şehabeddin, Seyyid Nur Muhammed’in büyük oğlu idi ve halkın gönlünde, tapınma derecesine varan bir olağanüstü saygıya ve manevi nüfuza sahipti. Seyyid Ali ise Seyyid Celaleddin’in oğlu idi ve Kürdler arasında, kendisine özgü takma adıyla “Hûtê Gewr”(Boz Ejder) diye anılırdı. İdam edilenler, Bitlis Hanları ile Rojkan aşireti ağalarının türbelerinin bulunduğu Eski Mezarlıkta toprağa verildiler. Bu şehitlerin kemikleri, 1951-1952 yıllarında, gömülmüş oldukları yerden çıkarılarak Hizan’ın Seyidava köyüne götürülmüş ve oradaki mezarlığa gömülmüştür.
Kaynak: https://rudaw.net/turkish/opinion

(1) #Îsmaîl Heqî Şaweys# , Mele Selîm Efendî, 2003, Bîr, Hejmar: 2, 2005, s. 44
(2) Emruhan Yalçın, Milli Mücadele’ye Sadakat ve Mustafa Durak Sakarya, Bizbize Yayınları, Ankara, 2008, s. 142 (Lütfi Baksi arşivinden)
(3) Law Reşid (Kemal Fevzî), Mele Selim ve Bitlis Hareketi, Jîn, aded: 17-18, (Jîn, Kovara Kurdî-Tirkî & Kürdçe -Türkçe Dergi (1918-1919), M. Emin Bozarslan, Deng Yayınevi, Sweden, 1985)
(4) Kadri Cemil Paşa (Zinar Sîlopî), Doza Kurdistan (Kürdistan Davası): Kürt Milletinin 60 Yıllık Esaretten Kurtuluş Savaşı Hatıraları, Özge Yayınları, Ankara, 1991, s. 39
(5) Sean McMekkin, I. Dünya Savaşı’nda Rusya’nın Rolü, Çeviren: Nurettin Elhüseyni, YKY, İstanbul, 2012, s. 185, 187
(6) #CELÎLÊ CELÎL# , #Kürt Aydınlanması# , Avesta Yayınları, İstanbul, 2013, s. 155
(7) Îsmaîl Heqî Şaweys, Mele Selîm Efendî, Kovara Bîr, Hejmar: 2, 2005, s. 45
(8) Îsmaîl Heqî Şaweys, Mele Selîm Efendî, Kovara Bîr, Hejmar: 2, 2005, s. 45
(9) Nevzat Bingöl, Bitlis İsyanı ve Şeyh Selim, Do Yayınları, İstanbul, 2013, s. 27
(10) Nevzat Bingöl, Bitlis İsyanı ve Şeyh Selim, Do Yayınları, İstanbul, 2013, s. 28, 29
(11) Law Reşid (Kemal Fevzî), Mele Selim ve Bitlis Hareketi, Jîn, aded: 17-18, (Jîn, Kovara Kurdî-Tirkî & Kürdçe -Türkçe Dergi (1918-1919), M. Emin Bozarslan, Deng Yayınevi, Sweden, 1985).
[1]
This item has been written in (Türkçe) language, click on icon to open the item in the original language!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
This item has been viewed 48 times
HashTag
Sources
[1] Website | Türkçe | https://kovarabir.com/ 14-05-2024
Linked items: 8
Group: Articles
Articles language: Türkçe
Publication date: 13-05-2024 (0 Year)
Cities: Badlees
Content category: Politic
Content category: History
Content category: Kurdish Issue
Country - Province: North Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Turkish
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 99%
99%
Added by ( Rapar Osman Uzery ) on 14-05-2024
This article has been reviewed and released by ( Sara Kamela ) on 14-05-2024
This item recently updated by ( Sara Kamela ) on: 14-05-2024
URL
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 48 times
Attached files - Version
Type Version Editor Name
Photo file 1.0.1174 KB 14-05-2024 Rapar Osman UzeryR.O.U.
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Antonio Negri
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Biography
KHAIRY ADAM
Archaeological places
Cendera Bridge
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Archaeological places
Hassoun Caves
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
Havin Al-Sindy
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Biography
Ayub Nuri
Biography
Jasmin Moghbeli
Biography
Abdullah Zeydan
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Shilan Fuad Hussain
Biography
HIWA SALAM KHLID
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
Library
Social Ecology
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Biography
Nurcan Baysal
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020

Actual
Library
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
01-09-2015
Hawreh Bakhawan
The Future of Kirkuk: A Roadmap for Resolving the Status of the Governorate
Library
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
26-05-2024
Hazhar Kamala
Dialectics of struggle: challenges to the Kurdish women\'s movement
Biography
Ismail Mohamad Hassaf
22-06-2024
Rapar Osman Uzery
Ismail Mohamad Hassaf
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Awni Yousef
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Social Ecology
New Item
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
28-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Social Ecology
27-06-2024
Hazhar Kamala
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
26-06-2024
Hazhar Kamala
Biography
Awni Yousef
26-06-2024
Hazhar Kamala
Library
Learning from Sykes-Picot
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The Collapse of Iraq and Syria: The End of the Colonial Construct in the Greater Levant
25-06-2024
Hazhar Kamala
Library
The British Administration of Iraq and Its Influence on the 1920 Revolution
24-06-2024
Rapar Osman Uzery
Library
Iraq Multiple Indiator Cluster Survery 2018
23-06-2024
Rapar Osman Uzery
Statistics
Articles 519,819
Images 105,221
Books 19,549
Related files 97,953
Video 1,414
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Antonio Negri
Articles
After the Earthquake – Perpetual Victims
Biography
KHAIRY ADAM
Archaeological places
Cendera Bridge
Library
Decentralisation in Iraq: Process, Progress & a New Tailor-Made Model
Archaeological places
Hassoun Caves
Articles
Shahmaran tale to resonate through Mardin streets with the art of sculpture
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Articles
The Nightingale of Kurdistan; Hsan Zirak the legend (01-12-1920)-(25-06-1972)
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
Havin Al-Sindy
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Articles
An Illusory Unity Understanding the Construction of Kurdish Political Identity
Biography
Ayub Nuri
Biography
Jasmin Moghbeli
Biography
Abdullah Zeydan
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Shilan Fuad Hussain
Biography
HIWA SALAM KHLID
Library
Violent Extremism in Mosul & the Kurdistan Region: Context, Drivers, and Public Perception
Library
Social Ecology
Biography
Bibi Maryam Bakhtiari
Articles
Drug Trafficking Dynamics Across Iraq and the Middle East: Trends and Responses
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Library
Ninewa: Initiative Mapping of Sustainable Returns & Stabilization Efforts
Biography
Nurcan Baysal
Library
MARDİN CITY GUIDE 2020
Folders
Biography - Gender - Male Biography - Nation - Kurd Library - Country - Province - South Kurdistan Library - Country - Province - Outside Articles - Country - Province - Iran Articles - Country - Province - Turkey Articles - Country - Province - Greece Articles - Country - Province - United States Biography - People type - Poet Biography - People type - Writer

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.203 second(s)!