نام: احمد
شهرت: ملا سید احمد فیلسوف باینچوبی
نام پدر: امین
تاریخ تولد: 1911
محل تولد: #کرکوک#
تاریخ فوت: #14-04-2004#
محل فوت:
اربیلاربیل
$زندگینامه$
استاد ملا سید احمد فیلسوف باینچوبی، تاریخ پرافتخار کردستان همواره منشا و زادگاه و فرهیختگان و فرزانگان ناموری بوده که پهلو به پهلوى سایر ولات در درازنای تاریخ پرتوافشانی کرده اند. یکی از نگین های پرتلؤلؤ عرصه ی دین و ادب و عرفان واخلاق، فیلسوف و دانشمند شهیر و بلند آوازه ی کُرد (ملّا سیّد احمد فیلسوف باینچوبی) است.
سید احمد فرزند سید امین فرزند سید محمد فرزند سید امین فرزند سید خضر فرزند سی بَوان فرزند سید خان علی، متخلص به (فیلسوف) و مشهور به استاد ملا سید احمد فیلسوف بوده است.
استاد فیلسوف از احفاد و نوادگان (بابا شیخ احمد باینچویی) فرزند سید محمود سبزواری و از سلاله سید محمد زاهد مشهور به ( پیر خضر شاهو )است که سلسله نسبش به امام علی بن موسی الرضا (ع) می رسد.
استاد فیلسوف در سال 1911م مطابق سال 1329 ﮪ .ق در استان کرکوک عراق پا به عرصه حیات گذاشت، هنوز چهار ساله بود که خانواده اش به بغداد نقل مکان میکنند و استاد فیلسوف در آنجا نشو نما می کند و به فراگیری زبان عربی و فارسی وترکی می پردازد.
در مسیر زندگی همواره با فقر ونداری و بیماری، دست و پنجه نرم کرده و اندک مال و مکنتی هم که داشته به دفعات مورد دستبرد و غارت قرار گرفته است. در این میان حتی تعدادی از کتب، آثار، نوشته ها و شعرهای استاد از دست غارتگران مصون نماند بطوریکه حتی در سال 1963 تعدادی از آنها توسط چند جوان کرُد کرکوکی که در جنوب عراق سرباز بوده اند در شهر عماره نزد عربهای آنجا پیدا شده و برایش پس می آورند.
در ایام کودکی در بغداد نخست به کُتّاب (مدرسه ) به منظور آموزش ویادگیری زبان عربی و قرآن می رود، پس از موفقیت در این علوم در مسجد شیخ عبدالقادر گیلانی به فراگیری علم حدیث می پردازد. آنگاه خواندن و مطالعه دواوین شعرای بزرگ ایران زمین، همچون حافظ شیرازی، سعدی و عطار را از مدنظر می گذراند بعد از آن به یاد گیری زبان های ترکی وانگلیسی همت می گمارد. متعاقب آن جهت ادامه تحصیل در مساجد ومدارس کرکوک ونواحی آن نزد عالمان ودانشمندان آن دیار زانوی تلمذ وادب می زند.
شیفتگی به علم و معرفت و اشتیاق و علاقه ی وافر به تحصیل، آن رادمرد با فضیلت را به گه رمیان، #خانقین# و سرپل زهاب نیز می کشاند. بعد از مدتی مجددا به کرکوک باز می گردد واین بار در (آموزشکده دینی اوقاف کرکوک) ثبت نام کرده ومشغول اندوخته های علمی میشود که در نهایت مراحل علمی آن آموزشکده را نیز با کسب درجه ای ممتاز به پایان می رساند.
این علّامه ی بصیر و و دانشمند خبیر بعد از فارغ التحصیل شدن هنوز در تکمیل ابعاد روحی و فکری خود احساس نیاز می کند و به ناچار به #سلیمانیە# روی می نهد و در آنجا نخست در خانقاه مولانا خالد نقشبندی وارد حلقه ی فراگیران علوم مورد نظر می گردد وبعد از مدتی کوتاه ( نزدیک 6 ماه )، روح سرکش و حقیقت خواه وی، او را به مسجد وخانقاه #محوی# می کشاند، مدتی نسبتا طولانی ( 3 سال ) از محضر اًوْرع نحِریر و دانشمند کم نظیر ماموستا اسعد محوی به استفاضه می پردازد واز پرتو انعکاسات فیوضات علم و عمل وی خوشه ها و توشه ها برمی گیرد، و سرانجام برای همیشه به زادگاه خود ( کرکوک) مراجعت می نماید و در مسجد وخانقاه ملا عمر گومه تی آخرین مدارج علمی را به اتمام می رساند و در سال 1937م اجازه نامه رسمی دریافت می دارد و از آن تاریخ به بعد در کسوت یک استاد مبّرز و دانشمند صاحب نظر به تدریس و ارشاد و هدایت مردم آن سامان می پردازد و شاگردان و دانشجویان زیادی را تربیت می کند.
این عالم جلیل القدر نزدیک به شصت سال تمام به سبب وفور فضل و دانش وتقوی، مرجع خاص و عام بود و عمر گرانبهای خود را مصروف خدمت به دین و دینداری نمود و در بیشتر مناظق کردستان و عراق از جمله کرکوک و نواحی ساله یی، کوبیسه، سامرا، چمچمال به تبلیغ و ترویج و ارشاد پرداخت و در این مدت صدها دانشجو و طلبه و ماموستای شایسته را تربیت وتحویل جامعه نمود.
در سال 1974 با شرکت در نهضت آزدیخواهی ملت کُرد در عراق، وظیفه ملی و اجتماعی خودرا به اثبات می رساند و به و به عنوان قاضی در دادگاه شرعی کردستان به امر قضاوت می پردازد.
ماموستا فیلسوف از فحول علمای دین پژوه واسلام شناس بود که با بهره گیری از فلسفه حکمت و کلامی که اندوخته بود همواره با استدلالات علمی و کلامی خود میدان را بر ملحدان و فیلسوفان مادی مسلک و ماتریالیست سخت تنگ می نمود و آنان را به روش خاص خود وارد به تسلیم وسکوت و یا عقب نشینی می نمود. بسیار مسلط به زبان عربی و کلام و منطق و فلسفه بود. اگر یکبار یک متن عربی را می نوشت نیازی نداشت که برای بار دوم جهت اصلاح و یا ویراستاری آن اقدام نماید.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2024/572804/0001.JPG=KTML_Photo_Alt=0001.JPG=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:left;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2024/572804/0001.JPG=KTML_Photo_End=
در تاریخ ملل و نحل بسیار آگاه، متبحر، دانا وتوانا بود علی الخصوص در تاریخ کُرد وکُردستان، تاریخ اسلام، تاریخ اعراب وحتی در تاریخ اروپا و آمریکا از اطلاعات خوبی بر خوردار بود.
در دانش زمین شناسی وکیهان شناسی وفلکیات ونجوم، اطلاعات بس وسیعی داشت، هیچگاه دست از مطالعه و خواندن برنداشت حتی در زمان پیری و سالهای آخر عمر مبارکش روزانه نزدیک به ده ساعت مشغول مطالعه بود.
در ادبیات فارسی و کُردی و عربی نیز طبع ذوق مجهّز و مطرّز داشت. سنگین ترین متوین ادبی را شرح می داد. علاقه ی وافری به دیوان حافظ، شعر خیام، سعدی، #بابا طاهر#، دیوان محوی، #سالم#، #نالی# و #مولوی# کُرد داشت.
استاد فیلسوف گذشته از مقام علمی و حکمی، زاهدی جانباخته وعارفی صافی ضمیر و واصلی سلیم النفس بود که در سَرّا و ضَرّا همیشه شاکر و صابر بود. بسیار خوش بیان و نکته سنج و نیک محضر و ستوده سیَر بود. در میهمان نوازی و سخاوت سر آمد دیگران بود.
وفات :
ماموستا فیلسوف در سن 86 سالگی در تاریخ 1997/9/17 به علت سکته مغزی بدنش دچار فلجی می گردد و نزدیک به هفت سال به همان وضعیت در بستر بیماری می افتد، سرانجام در روز چهارشنبه مورخه 2004/4/14 برابر 1425/2/24 ک در بیمارستان ( فیرکاری) در شهر اربیل (هه ولیر ) در سن 93 سالگی روح بلندش به سوی بهشت جاویدان به پرواز در آمد و دوستدارنش را عزادار نمود. و در همان روز جنازه ی مبارکش به کرکوک منتقل و در همان جا در میان انبوهی از جمعیت به خاک سپرده میشود. خدایش در صف پیامبران کند محشور.
پی نوشت ها:
1- این لقب از سوی یکی از استادانش در شهر بغداد به وی داده شد، آنهم به علت تبحر وتسلط بر علوم فلسفه و علم کلام وتفسیر قران وسایر علوم نوین.
2- بابا شیخ احمد باینچوب، یکی از شخصیت های بزرگ و دانشمند ویکی از عرفای کبار کردستان ایران است که مرقد مبارکش در روستای باینچوب در 40 کیلومتری شمال غرب شهر سنندج واقع شده است.
3- منظور از نوادگان سیّد محمد زاهد است که به پیر خضر شاهو معروف است که هم اکنون مزار پاکش در روستای پیر خضران (پیرخه یران) در منطقه کوماسی شهرستان سرو آباد مریوان زیارتگاه عاشقان و دلباختگان می باشد. [1]
ترجمه به فارسی : محمد صدیق نور محمدی